خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا / سرویس تحلیل سیاسی:
روزی که خبر قطع رابطه شماری از کشورهای عربی منطقه از جمله بحرین، عربستان سعودی، امارات، مصر و حتی لیبی با کشور قطر پخش شد، قطری‌ها و خاورمیانه در شوک فرو رفتند. شوکی که از آن به عنوان یک زلزله در این منطقه یاد شد. به نظر میامد اوضاع این منطقه پر التهاب وخیم تر از اینی که هست می‌شود. این کشورها همه تماس‌های زمینی، دریایی و هوایی با قطر را تا به امروز قطع کرده اند آن هم به بهانه حمایت قطر از گروههای تروریستی از جمله اخوان المسلمین و حزب الله!
قطر هم در واکنش متقابل از این تصمیم ابراز تاسف کرد و اعلام کرد: تلاش می‌کنیم اقدامات چهارکشور (مصر، عربستان سعودی، امارات و بحرین) برای تاثیر بر جامعه و اقتصاد قطر را خنثی کنیم. این اقدامات غیرقابل توجیه و بر پایه ادعاهای بی اساس است. و نیز تاکید کرد:"این موضوع تاثیری بر سیر زندگی طبیعی شهروندان قطر و شهروندان خارجی مقیم قطر نخواهد داشت." اما چگونه؟ مگر تمام راه‌ها‌ی ارتباطی قطر با این تحریم قطع نشده بود؟ پرواضح بود که چشم امید قطری‌ها به ایران است.
رابطه ایران و قطر رفته رفته بهتر و بهتر می‌شد بخصوص از زمانی که شبکه الجزیره سخنان (بعدا تکذیب شده ) وزارت خارجه قطر را که در آن از ایران و همین طور حزب الله حمایت کرده بود انعکاس داد و تحریم این کشور از سوی چهار کشور عربی نیز مزید بر علت شد تا رابطه ایران و قطر بهبود یابد.
قطر اما در عین حال؛ می‌داند که تداوم این تحریم‌ها به ضررش تمام خواهد شد. برای همین در کنار نزدیکی اش به ایران به فکر راه حلی برای بحران موجود هم هست چرا که با این شرایط بسیاری می‌گویند امیر قطر که خود با کودتایی نصفه و نیمه علیه پدر(!) - در زمانی که پدر در فرانسه به سر می‌برد - قدرت را در دست گرفته اکنون در خطر یک کودتا علیه خودش است. از طرفی قطر یک کشور مستقل با موجودیت یگانه است و نفع خود را در این می‌بیند که با همه قدرت‌های منطقه و فرا منطقه کنار بیاید.
شاید برای همین هم بود که امیر قطر چند روز پیش در پیامی انتصاب محمد بن سلمان فرزند پادشاه آل‌سعود به ولیعهدی را به وی تبریک گفت؛ اقدامی که می‌گویند به معنای دراز کردن دست دوستی دوباره قطر به سمت عربستان و کشورهای خلیج فارس می‌توان تلقی کرد.
با این حال اکنون، خبر می‌رسد که علی‌رغم این پیام تبریک، شورای همکاری خلیج فارس برای قطر شروط 13 گانه‌ای درجهت از سرگیری روابط گذاشته است؛ شروط 13 گانه‌ای که قطع روابط با ایران و حزب‌الله، برچیدن پایگاه نظامی ترکیه، پرداخت پول و…در راس آن هستند، شبکه العربیه و العالم در گزارش‌ها‌یی این 13 شرط را به این طریق اعلام کرده اند:
۱. قطع روابط دیپلماتیک با ایران.
2. اخراج افراد مرتبط با ایران حاضر در قطر؛
3. روابط تجاری با ایران در چارچوب تحریم‌های آمریکا؛
4. برچیدن پایگاه نظامی ترکیه در خاک قطر؛
5. قطع حمایت از حزب‌الله؛
6. قطع حمایت از اخوان‌المسلمین؛
7. قطع حمایت از القاعده؛
8. قطع حمایت از داعش؛
9. تعطیلی کامل شبکه الجزیره؛
10. تابعیت ندادن به شهروندان عربستان، مصر، بحرین و امارات؛
11. انتشار لیست اپوزیسیون‌های حمایت شده در چهار کشور فوق؛
12. تحویل دادن اشخاص تحت تعقیب کشورهای فوق به اتهام اقدامات تروریستی؛
13. پرداخت مبلغی معین (رقم آن اعلام نشده است).
شورای همکاری خلیج فارس در اقدامی گستاخانه‌تر تنها 10 روز به قطر فرصت پاسخگویی در قبال این شروط داده است و اعلام کرده عدم پاسخگویی قطر در این 10 روز، به معنای عدم موافقت قطر با این شروط است و این یعنی آش همان آش و کاسه همان کاسه و تحریم قطر ادامه دارد.
البته چند روز پیش از این نیز عربستان (به تنهایی و نه به عنوان کشورهای حوزه خلیج فارس) شروط 10گانه‌ای برای قطر تعیین کرده بود شروطی با یک ضرب الاجل 24 ساعته، که البته بابی محلی قطری‌ها همراه شد. اکنون این پرسش پیش‌می‌آید که آیا این بار هم شاهد چنین بی محلی‌ای خواهیم بود؟
باج خواهی اعراب از قطر
آیا لیست بلند بالای شورای همکاری کشورهای حوزه خلیج فارس و خط و نشان کشیدن برای قطر را باید یک راه حل در پیش روی قطر دانست و آن را نرم تر شدن مواضع کشورهای حوزه خلیج فارس توصیف کرد و یا نتیجه‌ای برای بیشترشدن تنش بین دولت‌ها‌ی عربی با قطر؟
حال که به نظر برخی کارشناسان، قطر در شرایط خاصی قرار گرفته آیا این شروط را بردیده منت می‌گذارد و دست‌ها‌ی خود را به نشانه تسلیم بالا می‌گیرد و همه خواسته‌ها‌ی 13 گانه اعراب را می‌پذیرد؟ شروطی که به صراحت یک باج‌خواهی تمام عیار به شمار می‌آیند و شاید هم به‌مثابه یک زورگیری سیاسی... از تعیین تکلیف برای اینکه قطر با چه کشورهایی رابطه داشته باشد تا درخواست برای دریافت مبالغ هنگفت از این کشور.
برخی از این شروط اعلان جنگی علنی از سوی شورای همکاری خلیج فارس با برخی کشورها و گروههای دیگر نیز هست؛ مطمئنا ایران این شروط را یک توهین تلقی می‌کند و از این پس باید منتظر واکنش‌ها‌ی منفی و مستقیم دولت ترکیه نیز باشیم، روی چه حساب است که کشوری غیر از قطر به ترکیه می‌گوید در قطر پایگاه نظامی داشته باشد یا نه؟ تروریستی خواندن حزب الله و اخوان‌المسلمین نیز جای خود ....
جدی ترین خواست عربستانی‌ها
«عباس خامه یار» معاون بین‌الملل سازمان فرهنگ و رایزن فرهنگی سابق ایران و قطر درباره این شروط 13 گانه گفت: "این شرایط جدید با بندهای 10 گانه پیشین عربستان، تفاوت چندانی نمی‌کند. اما جدی‌ترین خواست عربستانی‌ها در شروط جدید 13 گانه (شورای همکاری خلیج فارس) بند پایانی آن یعنی دریافت مبالغ بسیار زیاد مالی از قطر است، اساسا عربستان برای پرداخت 400 میلیارد دلاری به دونالد ترامپ بابت خرید تسلیحات و تشکیل ائتلاف کذایی علیه ایران آنقدر تعجیل کرد که اکنون پس از پرداخت قسط اول 110 میلیارد دلاری به آمریکا، برای پرداخت مابقی اقساط دچار مشکل و تحمل فشار بسیار شده است. از همین رو عربستان هم اکنون به دنبال سهم خواهی از کشورهای خلیج فارس است تا این مبلغ بدهی را سرشکن کند، طبیعتا بحرین و عمان و.... برای این کار چندان مناسب نیستند اما قطری‌ها به عنوان یک منبع مالی خوب برای سرشکن کردن این بدهکاری بسیار حائز اهمیت اند و بهانه‌ها‌ی کافی برای اعمال فشار بر این‌کشور نیز پیدا می‌شود.
وی درمورد بندهای دیگر این شروط گفت:" شبکه الجزیره قدرت نرم قطری‌ها به شمار می‌آید. الجزیره تنها یک شبکه نیست، یک امپراطوری مورد توجه قطری‌هاست، قطع رابطه این کشور با اخوان‌المسلمین و یا خروج پایگاه نظامی ترکیه از قطر نیز به عنوان خلع سلاح کامل قطری‌ها به شمار می‌آید. بنابراین بعید می‌دانم قطر به این شروط تن دهد. "
خامه یار اضافه کرد: باید در ادامه دید که قدرت‌های منطقه‌ای چگونه پا پیش می‌گذارند؟ کشورهای مصر و امارات تا کجا با عربستان هستند و ایران به عنوان یک کشور مستقل چگونه عمل می‌کند؟همه اینها در تصمیم آینده قطر بسیار مهم است.
وی اضافه کرد: از طرفی رقابت بین انگلیس و آمریکا را هم باید در نظر بگیریم؛ رقابتی که بر سر چپاول کشورهای خلیج فارس است. "
خامه یار گفت:" شاید آمریکایی‌ها همان مدلی که برای عربستان ایجاد کردند را برای قطر نیز پیاده می‌کنند؛ مدل تهدیدآمیزی که منجر به آن شد تا عربستان دست به امضای قرارداد 400 میلیارد دلاری با آمریکا بزند، احتمالا این سناریو برای قطری‌ها نیز نوشته شده است تا آنها هم تسلیم پرداخت مبلغ‌های گزاف به آمریکا (مثل آنچه که در عربستان اتفاق افتاد) شوند، قطری‌ها در هفته پیش نیز قرارداد 12 میلیارد دلاری با یک کارخانه تسلیحاتی ورشکسته امضا کردند و یک پیوست هشت میلیاردی دیگر نیز به دنبال آن به آمریکایی‌ها تضمین دادند. اما این حجم و این مبلغ آمریکایی‌ها را ارضا نمی‌کند، آنها به دنبال مبالغ بیشتری هستند."
معاون بین المللی سازمان فرهنگ ادامه داد:" با تحولات جدید عربستان نیز به نظر می‌آید شاهد شرایط غم انگیزی در شورای همکاری خلیج فارس باشیم. شورایی که پیش از این هم اختلافات بسیاری در آن دیده می‌شد، باید دید چه پیمان‌های جدیدی در این کشورها بسته می‌شود و کشورهای آزاد شده از این شورا چه خواهند کرد؟"
رابط فرهنگی پیشین ایران و قطر درباره این سوال که اگر قطر بخشی از این 13 شرط را بپذیرد به عادی سازی روابط دو طرف (قطر و کشورهای شورای خلیج فارس)کمک خواهد کرد؟ پاسخ داد: "پذیرش هر یک از این شروط برای قطر بسیار گران و سنگین است. بخشی از نیروهای سوری که علیه نیروهای تکفیری در حال جنگ هستند، از همین گروههای اسلامی هستند که قطر حامی آن‌هاست و شورای همکاری خلیج فارس خواستار قطع رابطه قطر با آنها شده، حماس و اخوان المسلمین و قطر می‌خواهند تا اعتباری در جهان اسلام پیدا کنند و مطمئنا این قطع رابطه ضربه سنگین به هر سه آنها خواهد زد، همان طور که پیشتر هم گفتم قطع شبکه الجزیره صرفاً قطع یک شبکه رسانه‌ای نیست بلکه خلع سلاح قدرت نرم قطر است و مطمئنا قطع رابطه با ایران و ترکیه هم تیر خلاص به این کشور خواهد بود، حتی پرداخت هزینه‌های گزاف از سوی قطر به عربستان و کشورهای خلیج فارس نیز این کشور (قطر) را با یک چالش بزرگ روبه‌رو می‌کند."
خامه یار در ارتباط با موضع ایران در قبال این تحولات نیز گفت:" اگرچه برخی اختلافات، اختلافات ریشه دار و عمیقی است اما ایران با همان عقلانیت و روشی که در گذشته داشته است و با عدم مداخله در روابط کشورها و احترام به تمامیت ارضی آنها تلاش خواهد کرد تا به امنیت در منطقه کمک کند و از سویی در چنین شرایطی به قطر یاری می‌رساند و کمک‌های انسانی که تاکنون داشته است را سرلوحه کارخود قرار دهد. "
.......................
پایان پیام/ 167