به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ نشست "بحران قطر؛ زمینه‌ها، دلایل و پیامدها" عصر دیروز - دوشنبه 12 تیر - با سخنرانی محمدعلی مهتدی، رحمان قهرمان‌پور و کامران کرمی در خانۀ اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
رحمان قهرمان‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل، در ابتدای این نشست بیاناتی با موضوع «زمینه‌ها و گرایش‌های قطر به اندیشه‌های اخوانی و تطور تاریخی آن» ارائه کرد.
وی با اشاره به تأسیس قطر در سال 1971 میلادی گفت: کشور قطر سابقۀ زیادی ندارد لذا اطلاعات کمی در مورد آن وجود دارد و یکی از قابل توجه‌ترین اطلاعات در مورد قطر، دارا بودن بالاترین میزان جی.دی.پی نسبت به جمعیتش است یعنی قطر ثروتمندترین کشور دنیاست.
قهرمان‌پور در مورد رابطۀ قطر با اخوان المسلمین اظهار کرد: قطر از اخوانبهره می‌گیرد تا نفوذ خودش را گسترش بدهد و رابطۀ ایدئولوژیکی بین این دو وجود ندارد، قطر همان‌طور که با خیلی گروه‌ها ارتباط دارد با اخوان هم ارتباط دارد.اصلاً حاکمان قطر از نظر مذهبی وهابی هستند و مثل عربستان از خاندان بن تمیم هستند لذا از نظر ایدئولوژی با اخوان تقابل هم دارند.
وی افزود: اما چرا در مجامع ژورنالیستی این‌قدر رابطۀ اخوان با قطر مطرح شده؟ بخشی از این مطرح شدن به دلیل پروپاگاندایی است که عربستان ایجاد کرده و بخشی به ارتباط افرادی با اخوان برمی‌گردد.
کارشناس مسائل بین‌الملل در مورد تاریخچۀ ورود اخوان المسلمین به قطر بیان کرد: سال 1963 میلادی، موج مهاجرت فلسطینیان بیشتر می‌شود که در نتیجۀ آن، بخشی از اخوانی‌ها به قطر می‌آیند. همچنین تعداد زیادی از اخوانی‌ها از مصر خارج شده و وارد قطر می‌شوند که یوسف القرضاوی یکی از آنان است.
وی ادامه داد: در آن زمان، قطر از نظر نظام آموزشی ضعیف بود و می‌خواست روی نظام آموزشی سرمایه‌گذاری کند بنابراین اخوانی‌ها در این حوزه نفوذ می‌کنند. اما دهۀ 1960 میلادی که موج پان‌عربیسم شکل می‌گیرد عربستان و دیگر کشورهای حاشیۀ خلیج فارس مثل قطر می‌ترسند و تصمیم به مقابله می‌گیرند که یکی از اقداماتشان اخراج اخوانی‌ها از نظام آموزشی قطر بود.
قهرمان‌پور در مورد تأثیر کودتای 1995 قطر بر روابط قطر با عربستان گفت: در این سال بن حمد علیه پدرش بن خلیفه کودتا می‌کند. بن حمد شخصی نواندیش بود مثلاً حق رأی به همگان، جلب مشارکت بانوان در نظام آموزشی از جمله اقدامات وی بود. بن حمد چهرۀ قطر را عوض کرد به علاوۀ اینکه درآمدهای نفتی هم بیشتر شد و عربستان از این وضعیت ناراضی بود لذا عربستان با کودتای او مخالفت کرد.
وی در مورد تاریخچۀ اختلافات قطر با دیگر کشورهای حاشیۀ خلیج فارس بیان کرد: وقتی قرار شد کشورهای عربی در خاورمیانه مستقل شوند قرار بود این هشت امیرنشین یک کشور باشند اما امیرنشین‌ها از ابتدا باهم اختلاف داشتند به طوری که امیر ابوظبی، امیر قطر را خائن می‌دانست.
کارشناس مسائل بین‌الملل افزود: قطر همیشه در تنش با عربستان، امارات و بحرین بوده است و این اختلافات تاریخی است. این اختلافات مخصوصاً با ورود قطر به سازمان ملل در سال 2006 وارد فاز جدیدی شد چون از آن‌پس هرجا بحرانی بود قطر به عنوان میانجی‌گر وارد می‌شد و با هر دو طرف دعوا مذاکره می‌کرد و با همۀ طرف‌ها ارتباط داشت و حتی پول می‌داد تا دو طرف سر یک میز بنشینند.
وی ادامه داد: بنابراین بخشی از این بحران به وجود آمده برای قطر، به دلیل میانجی‌گری‌های قطر است. مطابق سند 2030 قطر، یکی از اهداف قطر افزایش نقش بین‌المللی است بنابراین یکی از الزامات این نقش همان اتفاقی است که الان افتاده است و این چهارمین بحرانی است که برای قطر با کشورهای پیرامونش به وجود آمده است.
وی افزود: دیدگاه قطر در آن سند 2030 خودش خیلی جالب است چون دیدگاهی کاملاً لیبرالیستی است و باید گفت قطر مسیر شکوفایی را می‌رود. عربستان، بحرین و امارات هم نگران هستند که قطر به کجا می‌رود چون بر اساس آن سند و قطر آرزوی لیبرال شدن دارد.
قهرمان‌پور دربارۀ رابطۀ هویت قطر با سیاست خارجی این کشور بیان کرد: آیا قطر می‌خواهد با حمایت از اخوان، قدرت تولید کند؟ این سؤال خیلی مهمی است. ایران، مصر و عربستان می‌خواهند با استفاده از هویتشان تولید قدرت کنند اما قطر این‌طور نیست. ایران با هویت شیعی، عربستان با هویت وهابی و مصر با هویت پان‌عربی می‌خواهند برای خودشان تولید قدرت ایجاد کنند اما قطر این‌طور نیست و هویت مشخصی نشان نمی‌دهد.
وی ادامه داد: قطر بر اساس هویت نمی‌تواند و نمی‌خواهد برای خودش قدرت تولید کند بلکه می‌خواهد کشوری لیبرال باشد و با همۀ طرف‌ها ارتباط داشته باشد. حتی آن نگاه‌های وهابی هم که قطر دارد با نگرش اخوان متفاوت است. بنابراین مسئله پیچیده نیست، مسئله روشن است که قطر ارتباط ایدئولوژی با اخوان المسلمین ندارد اما عربستان می‌خواهد مسئلۀ اخوان را بزرگ کند. البته مصر در این قضیه از عربستان بازی خورد و به دلیل ترسی که سیسی از اخوان داشت دچار اشتباه شد.
...............
پایان پیام/ 320