به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ میزگرد نوآوری های علامه معرفت(ره) توسط شاگردان وی و باحضور اساتید، علما، طلاب و دانشجویان پیش از ظهر امروز – پنجشنبه 2 آذر - در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.
«حجت الاسلام رضایی اصفهانی» در این میزگرد بیان داشت: مبحثی که مطرح خواهم کرد، نظر علامه در بحث نسخ و تداعی معانی در تفسیر است. معنای نسخ نزد قدمای ما این بوده که حکمی می رود و حکمی به جای آن می آید. منتها مرحوم آیت الله معرفت معنای جدید ارائه داده اند که فقط با آن اشتراک لفظی دارد. گاهی حکمی در فقه مشروط به شرایط زمانی و مکانی آمده است. نسخ تمهیدی و تدریجی است که آن حکم را تبیین می کنند. علامه معرفت آنها را در شبهات مربوط به زنان و برده داری این نسوخ را مطرح کرده اند.
وی در ادامه اظهار داشت: در نسخ تدریجی ایشان مثال شراب می زند که حرمت شراب نیز مرحله به مرحله انجام شد. اینجا نسخ به معنای رفع سنت غلط است که امروز بسیار از این الگو انجام می شود. این روش شاه کلیدی است که برای حل مشکلات و شبهات امروزی نیز می تواند پاسخگو باشد.
«حجت الاسلام رضایی اصفهانی» افزود: در نسخ تمهیدی ایشان مثال را به برده داری می زند که خداوند در قرآن وقتی می خواهد بحث برده داری را رفع و اصلاح کند، مقدماتی را فراهم کرد که در نهایت برده داری برداشته شد. امروزه در کشوهای اسلامی بدون اینکه قانونی برای آن وجود داشته باشد با درایت خداوند در قرآن برده داری برداشته شده و کلا منسوخ شده است. این نظریه دوم علامه معرفت می تواند شاه کلیدی برای حل مشکلات و شبهات اجتماعی و فرهنگی جوامع باشد.
وی تصریح کرد: مرحوم علامه معرفت را نباید محدود به علوم قرآنی کرد و ایشان را باید احیاگر تفسیر روایی و تفسیر مقارن و علوم قرآنی دانست. طلاب و دانشجویان نیز باید در این موضوعات کار کنند. کسانی که فقه و اصول را خوب نخوانند نمی توانند علوم قرآنی را بفهمند. علامه معرفت همیشه می فرمودند هر وقت کسی خدمتی به قرآن بکند، قرآن دست او را خواهد گرفت.
«حجت الاسلام رستم نژاد» معاون آموزش حوزه علمیه نیز در بخش بعدی این میزگرد اظهار داشت: خود تفسیر الاثری جزء نوآوری های علامه است. حقیقت اینست که ظرفیت این کار به قدری بالاست که می تواند رافع بسیاری از مشکلات امروزی باشد.
وی بیان کرد: یکی از مشکلاتی که در تفاسیر داریم روایات منتقله است و روایاتی که از اهل بیت بدون ذکر نام اهل بیت در تفاسیر وارد شده است. در تفسیر اثری منبع اول روایت بررسی و ذکر می شود. از سه قرن به اینطرف که نگاه می شود اکثر تفاسیر منابع خود را به مجمع البیان آدرس داده اند که اصل آن به جای دیگر برمی گردد. روایات تفسیری که از شیعه و سنی وجود دارد در این تفاسیر ذکر شده است.
«حجت الاسلام رستم نژاد» افزود: مثلا در خلقت حضرت آدم در منابع شیعی ذکر شده است اما اصل آن از منابع اهل سنت منتقل شده است. و یا در داستان داوود پیغمبر علامه معرفت این مطلب را یادآور شده است که مصدر اول این روایت از کجا بوده است.
معاون آموزش حوزه های علمیه در پایان ابراز داشت: برای روایات منتقله از شیعه به سنی و سنی به شیعه باید مقالات بسیار نوشت و جای توجه و تحقیق دارد.
«حجت الاسلام نصیری» از دیگر شاگردان علامه معرفت در این نشست بیان داشت: استاد علامه معرفت که ده سالی از ارتحال ایشان می گذرد شب را به مناجات و عبادت و مشغول بودند و روز را به علوم قرآنی می پرداختند. علامه معرفت احیاگر علوم قرآنی بودند.
وی اظهار داشت: آیا حوزه های علمیه به معارف قرآنی پرداخته است و علوم قرآنی در دروس حوزوی حضور فعال دارد؟ حوزه های علمیه باید به علوم قرآنی بپردازند. خداوند غنی ترین معارف الهی را در قرآن گذاشته است. فقه ما نیز فقه اهل بیتی نیست. روایات اخلاقی و اعتقادی نیز در حوزه های علمیه مغفول واقع شده اند.
«حجت الاسلام نصیری» ابراز داشت: آیت الله معرفت از اساس با این تفکر که برای قرآن دو هویت قائل باشیم موافق نبودند. ایشان معتقد بودند که در مرحله تأویل باید با قواعد لفظی دلالت التزامی داشته باشد.
«دکتر حکیم باشی» نیز در بخش بعدی این میز گرد اظهار داشت: در باب نوآوری های علامه معرفت پنج محور باید تبیین شود: در شیوه دفاع از اهل بیت و دفاع از مقام علمی اهل بیت، دفاع از ثقلین، توامان سازی علوم قرآنی، پوشاندن، تبیین و تثبیت تمحبر فقه اسلامی که حق بزرگی بر حوزه های شیعی بود.
وی تصریح کرد: در نگاه علامه تمام آیات قرآن آیات الاحکام است. مثلا در باب اثبات ولایت فقیه علامه معرفت به آیات فقط نگاه فقهی نداشتند و از آیاتی که دیگران استفاده فقهی می کردند، نگاه های دیگری به آن آیات داشتند و موضوعات دیگری را با آن آیات اثبات می کردند.
......................
پایان پیام/ 313