به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ پنل گرایش های تفسیری در تفسیر اثری همایش ملی بررسی آرای تفسیری علامه محمد هادی معرفت بعدازظهر امروز – پنج شنبه 2 آذر – با حضور اساتید، علما، طلاب و دانشجویان در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.
محمد رضا خانی که با مقاله "نگرشی به نظام چند معنایی قرآن کریم با تاکید بر دیدگاه آیت الله معرفت" در این همایش شرکت کرده بود، در خصوص دیدگاه علما درباره واژه های قرآن اظهار کرد: برخی از علما اعتقاد به چند معنایی در قرآن دارند، اما برخی دیگر از علما چنین اعتقادی را ندارند.
وی ادامه داد: به نظر علامه معرفت بین استفاده از چند معنا در الفاظ قرآن و نیز باطن این کتاب آسمانی ارتباط وجود دارد، به اعتقاد این اندیشمند آیات قرآن هم معنای ظاهری و هم معنای عام را می رساند.
پژوهشگر علوم قرآنی افزود: به عنوان مثال در آیه ای از از قرآن که لفظ طعام آمده است، علامه معرفت اعتقاد داشت که مراد در اینجا هم غذای جسمی و هم غذای روحی است، علامه معرفت معنای باطنی آیات قرآن را مستقل از معنای ظاهری می دانست.
خدیجه برهانی در ادامه این پنل، مقاله خود را با عنوان "کارایی نظریه بطن آیت الله معرفت با بررسی روایات تاویلی آیاتی از سوره اسراء ارائه کرد. او در پنل با اشاره به شیوه هدایت گری قرآن اظهار کرد: قرآن کریم به استوارترین نظام ها دعوت می کند و اسلام از این نظام های استوار است، نمود خارجی هدایت قرآن در هدایت به اهل بیت(ع) تجلی می کند و هر کدام از ائمه معصومین(ع) نمادی از هدایت مدنظر قرآن هستند.
وی خاطرنشان کرد: اهل بیت(ع) به عنوان واسطه ای برای رسیدن بشریت به نظام استواری که قرآن به آن هدایت می کند، شناخته می شوند.
ارائه مقاله "بررسی مقایسه ای ارزش تفسیری «اخبار صحابه و تابعان» و «روایات اهل بیت(ع)» در التقسیر الاثری الجامع" توسط علیرضا محمدی فرد برنامه دیگر پنل گرایش های تفسیری علامه معرفت بود.
محمدی فرد در این پنل با اشاره به ویژگی های تفسیر اثری جامع اظهار کرد: یکی از ویژگی های این تفسیر جمع آوری اخبار صحابه و تابعین در کنار روایات ائمه معصومین(ع) است، علامه معرفت در تفسیر اثری جامع از دیدگاه های خاص شیعه دفاع کرد.
وی ادامه داد: پیشرفت علمی به تبیین یک دیدگاه و نقد آن بستگی دارد و علم نیز این گونه پیشرفت می کند، دیدگاه علامه معرفت در باب حدیث شناسی برای اساتید حوزه شناخته نشده است و به همین دلیل برخی اساتید نقدهای تندی را به آیت الله معرفت داشتند.
عذرا شکرالهی که با مقاله "واکاوی جایگاه روایات تفسیری صحابه و تابعین در التفسیر الاثری الجامع" در پنل شرکت کرده بود، با اشاره به شیوه تفسیر علامه معرفت اظهار کرد: این عالم برجسته اعتقاد داشت که باید از روایت های صحابه در تفسیر استفاده شود، او در این خصوص به روایات اهل بیت(ع) استناد می کرد.
وی ادامه داد: علامه معرفت در تفسیر اثری پس از نقل روایات اهل بیت(ع)، روایات صحابه و تابعین را نیز آورد، او امام علی(ع) را در این تفسیر به عنوان بزرگ ترین مفسر پس رسول اکرم(ص) معرفی کرد.
پژوهشگر علوم قرآنی افزود: ابن عباس در کانون وحی پرورش یافت و از امام علی(ع) تاثیر گرفت و جایگاه بزرگی را در نزد اهل بیت(ع) داشت، آیت الله معرفت بسیاری از تابعین را شیعه می دانست و اعتقاد داشت که جهان اسلام وام دار مکتب اهل بیت(ع) و علوم ائمه معصومین(ع) است.
شکراللهی، دیدگاه علامه معرفت را فرامذهبی دانست و تصریح کرد: این شخصیت برجسته روایت های ضعیف شیعه و سنی را در تفسیر اثری مورد نقد قرار داد.
سعیده مطیعیان نجار در بخشی دیگری از پنل مقاله خود را با عنوان "تحلیل و بررسی منابع تفسیری کتاب تفسیری اثری جامع با محوریت سوره حمد را ارائه داد. او با اشاره به منابع تفسیر اثری جامع اظهار کرد: تعداد منابعی که علامه معرفت در این تفسیر استفاده کرد، به صورت مساوی بین منابع شیعی و منابع سنی مساوی بود، علامه معرفت در تفسیر اثری بیشتر به منابع سنی ارجاع داد.
وی ادامه داد: علامه معرفت برای تفسیر سوره حمد بیشتر از کتاب های قرن های دوم و سوم استفاده کرد، او جامع بینی داشت و تلاش کرد که تفسیر اثری کتابی مورد استفاده برای تمام مسلمانان باشد، علامه معرفت همچنین در این تفسیر علاوه بر کتاب های روایی و تفاسیر از کتاب های رجالی و تاریخی نیز استفاده کرد.
پژوهشگر علوم قرآنی افزود: استفاده علامه معرفت در تفسیر اثری از منابع کهن، به این تفسیر اعتبار بیشتری بخشیده و موجب شده است که مسلمانان بتوانند با اطمینان زیادی به سراغ تفسیر اثری بروند.
ارائه مقاله "مواجهه آیت الله معرفت با روایات اسرائیلی در آثارشان" توسط زهرا رضائیان برنامه دیگر پنل گرایش های تفسیری علامه معرفت بود.
رضائیان در ادامه پنل با اشاره به نگاه علامه معرفت در قبال روایات اسرائیلی اظهار کرد: یک دسته از مفسرین روایت های اسرائیلی را بدون نقد در تقاسیر خود آوردند، علامه معرفت این دسته از مفسرین را مورد نقد قرار داد.
وی ادامه داد: یک دسته از مفسرین علاوه بر بیان روایت های اسرائیلی، این روایت ها را مورد نقد و بررسی قرار می دهند، شیوه علامه معرفت این گونه بود و او روایت های اسرائیلی را هم به لحاظ محتوایی و هم به لحاظ سندی نقد کرد.
پژوهشگر علوم قرآنی افزود: علامه معرفت تفسیر قمی را رد می کرد و اعتقاد داشت که روایت های این تفسیر قابل اعتبار نیست.
سید حسین موسوی فرد که با مقاله "دیدگاه آیت الله معرفت در زمینه کارکرد روایات تفسیری(تبیین و ارزیابی)" در پنل گرایش های تفسیری در تفسیر اثری شرکت کرده بود، با اشاره به دیدگاه علامه معرفت در زمینه خبر واحد اظهار کرد: او خبر واحد را دارای حجیت می دانست، علامه معرفت مبنای علامه طباطبایی را در زمینه روایت های تفسیری قبول نداشت.
وی ادامه داد: علامه طباطبایی از روایت های تفسیری نیز استفاده می کرد، اما او این روایت ها را در عرض قرآن نمی دانست، بلکه به اعتقاد علامه طباطبایی، حجیت روایت ها در طول قرآن است.
پژوهشگر علوم قرآنی افزود: مبنای علامه معرفت این بود که تفسیر متوقف به روایات است، این در حالی است که برای برخی از آیات قرآن، روایت هایی نیامده، به همین دلیل این مبنای علامه معرفت قابل خدشه است.
محمد علی مروجی طبسی در بخشی دیگری از پنل مقاله خود را با عنوان "میزان اعتبار تفسیر صحابه از منظر احادیث اهل بیت(ع) را ارائه داد. او با اشاره به تعریف صحابه توسط علامه معرفت اظهار کرد: به اعتقاد او، صحابه افراد معدودی بودند که توسط رسول اکرم(ص) تربیت شدند، روایت های تفسیری صحابه با شرویطی مورد قبول علامه معرفت بود.
وی ادامه داد: به اعتقاد علامه معرفت، روایت های ائمه معصومین(ع) نیز حجیت روایت های صحابه را تائید می کند، این در حالی است که روایت های صحابه اشکالات سندی و دلالتی زیادی دارد.
پژوهشگر علوم قرآنی افزود: صحابه یک حقیقت شرعی نیست و روایت هایی که بر فضیلت صحابه از ائمه معصومین(ع) آمده است، به اهل بیت(ع) اطلاق دارد و شامل تمامی صحابی رسول اکرم(ص) نمی شود.
مروجی طبسی در ادامه با اشاره به احادیث مطرح شده در خصوص صحابه گفت: این احادیث درایت، صداقت و خبره بودن تمام صحابه را ثابت نمی کند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: علامه معرفت دایره صحابه را کوچک کرد، البته اقوال صحابه بی ارزش نیست، اما باید عدالت و وثاقت صحابه و نیز خبره بودن آنها مشخص شود، ارزش روایات صحابه نیاز به دلیل دارد.
حامد علیزاده پژوهشگر علوم قرآنی نیز در پایان پنل گرایش های تفسیری درتفسیر اثری، پژوهش در زمینه آثار علامه معرفت را نیازمند شناخت رویکردهای این شخصیت قرآنی دانست و تصریح کرد: زمانی که افراد رویکردهای علامه معرفت را بشناسند، دیگر بسیاری از اشکالات مطرح شده به مطالب مطرح شده در آثار این شخصیت برجسته برطرف می شود.
گفتنی است همایش ملی بررسی آرای تفسیری علامه معرفت به همت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و با مشارکت مجمع جهانی اهل بیت(ع) و نهادهای حوزوی امروز در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.
..............................
پایان پیام/ 268