به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ آیین افتتاحیه کنگره بین‌المللی "نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم انسانی" با سخنرانی آیت‌الله العظمی «مکارم شیرازی» و با حضور آیت الله العظمی «جعفر سبحانی» و حضرات آیات و حجج اسلام «اختری» دبیرکل مجمع جهانی اهل‌بیت(ع)، «تسخیری»، «اراکی» و «اعرافی» اعضای شورای عالی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع)، «سید ریاض حکیم» نماینده آیت الله العظمی حکیم و «مرتضی جوادی» نماینده آیت الله العظمی جوادی آملی، «غروی»، «مقتدایی» و «مسعودی خمینی» اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، «علوی بروجردی»، «فقیهی» و «حسینی قزوینی» استادان عالی حوزه علمیه، «نعیم آبادی» نماینده ولی فقیه در استان هرمزگان، «صادقی رشاد» رییس شورای عالی حوزه علمیه تهران و جمع زیادی از شخصیت های علمی ایرانی و غیر ایرانی در حوزه علمیه امام کاظم(ع) قم برگزار شد.
* گزارش دبیر همایش
حجتالاسلام والمسلمین «محمدعلی رضایی اصفهانی» در آغاز این مراسم که صبح امروز پنجشنبه 20 اردیبهشن 1397 برپا گردید گفت: این کنگره به امر آیت الله العظمی مکارم شیرازی از دو سال پیش با هدف تبیین نقش اهل بیت و علمای شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی آغاز به کار کرد.
وی افزود: این کنگره در 10 حوزه علمی آغاز به کار کرد که چند مرحله را پشت سر گذاشت؛ مرحله اول، مرحله مقدماتی بود که از آبان 1395 تا اسفندماه ادامه یافت که دبیرخانه و شورای سیاستگذاری و شورای علمی و 15 گروه علمی با حضور شخصیت های برجسته حوزوی و دانشگاهی شکل گرفت.
دبیر همایش بین المللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی گفت: پس از تهیه طرح نامه، 900 موضوع به عنوان منشور کنگره منتشر و فراخوان همایش آغاز شد و مراحل پژوهشی شدن کنگره نیز انجام شده است؛ مرحله دوم، مرحله عملیاتی شدن کنگره بود که در سال 96 انجام شد؛ این مرحله 350 مقاله سفارش داده شد و 1201 مقاله در نهایت به دبیرخانه رسید و در نهایت 418 مقاله پذیرفته شد؛ عدم پذیرش دو سوم مقالات بیانگر دقت ارزیابی هاست.
وی اظهارکرد: توجه به تنوع ملیت نویسندگان که از 20 ، از نکات خاص این همایش بود؛ پشتبیانی کنگره با 15 گروه علمی فاخر اساتید حوزه و دانشگاه و همچنین حضور میهمانان با تنوع زبانی فارسی و عربی و انگلیسی با حضور 120 نفر از 50 کشور در این همایش از جمله ویزگی های کنگره است.
حجتالاسلام والمسلمین رضایی اصفهانی تصریح کرد: 55 جلد کتاب فاخر و 7 مجله ویژه نامه مخصوص آثار و همچنین منشور کنگره و دو نرم افزار، از جمله خروجی های این همایش هستند؛ 22 مقاله علمی پژوهشی و تخصصی آمادگی خود را برای انتشار مقالات برتر اعلام کرده اند.
دبیر همایش بین المللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی گفت: حضور میهمانان در قم، حضور در تهران و دیدار با مقام معظم رهبری و حضور در مشهد و زیارت حرم امام رضا(ع) از جمله برنامه های این کنگره خواهد بود.
وی اظهار کرد: این همایش به دنبال پیروی از راه بزرگان شیعه بود ولی در این مسیر سعی شد که با حمایت های مرجع عالیقدر جهان تشیع با حضور ظرفیت های عالی حوزه و دانشگاه کاری فاخر و کامل عرضه شود.
حجتالاسلام والمسلمین رضایی اصفهانی تصریح کرد: پس از رسالت پیامبر اعظم(ع) عصر نورانی امام علی(ع) که برخی از علوم اسلامی در این عرصه شکل گرفت و همچنین عصر درخشان امام باقر(ع) و امام صادق(ع) تا امام رضا(ع) که در آن شاخه های مختلفی چون فقه و تفسیر و مباحث تطبیقی و طب توسعه یافت و همچنین آل بویه و فاطمیون در قرن چهارم که علوم و تمدن اسلامی به شکوفایی کم نظیر رسید، دانشمندان شیعه میدان دار تاسیس علوم مختلف شدن که از جمله آنها می توان به شیخ مفید و شیخ طوسی و ابن سینا و فارابی و... اشاره کرد جزو مراحل توسعه علوم شیعیان است.
دبیر همایش بین المللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی گفت: در عصر صفویه دانشمندان بزرگی در عرصه تمدن شیعه از جمله فیض کاشانی، علام مجلسی، میرداماد و شیخ بهایی و ملاصدرا در این عرصه ظهور کردند؛ دوره پنجم دوره عصر انقلاب اسلامی ایران است که به برکت خون شهدا و علمای معاصر به ویژه امام راحل برگ درخشانی از توسعه علوم و پایه گذاری علومی چون فلسفه مضاف و علوم میان رشته ای و نظریه پردازی در حوزه های مخلتف علوم اسلامی شکل گرفت؛ به نحوی که در برخی از شاخه ها قرآن کریم به زبان های مختلف تفسیر شد که مجموع این تولیدات با 14 قرن گذشته برابری می کند.
وی اظهارکرد: حضور اهل بیت(ع) و آموزه های علم آفرین آنها، گردآمدن دانشمندان پیرو اهل بیت(ع) در مجامع علمی خاص و تضارب علمی که باعث رشد چشمگیر علمی شد، همچنین فضای بازی که حکومت های حامی جریان اهل بیت(ع) ایجاد کردند موجب رشد علوم مختلف اسلامی شده است.
حجتالاسلام والمسلمین رضایی اصفهانی تصریح کرد: فقدان حضور اهل بیت(ع) در محیط های علمی که بر اثر شهادت و محصور کردن آنها باعث محروم شدن جامعه از آنها شد، فقدان علوم شکل گرفته از اهل بیت(ع) با شهادت و حبس پیروان اهل بیت(ع)، حضور حکومت های ستمگر که موجب وابستگی به استعمارگران شد و... از آسیب هایی است که جهان بشریت و اسلام را از نور علمی اهل بیت(ع) محروم کرد.
دبیر همایش بین المللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی گفت: در این کنگره به دست آوردهای علمی مذاهب دیگر احترام می گذاریم و تلاش های آنها را انکار نمی کنیم بلکه به دنبال روشن شدن نقش علمای شیعه در این عرصه هستیم.
* آیت الله مکارم شیرازی: به دنبال نفی نقش علمای مذاهب دیگر در گسترش علوم اسلامی نیستیم
سخنران اصلی مراسم افتتاح این کنگره حضرت آیت الله العظمی مکارم بود که بر نقش عظیم ائمه (ع)و علمای شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی تاکید کردند و گفتند: در این کنگره به دنبال آن هستیم که نشان دهیم که اهل بیت)ع) و علمای پیرو آنها چه خدمات ارزشمندی در عرصه پیدایش و گسترش علوم اسلامی داشتند.
ایشان افزودند: در این بین قرار نیست که نقش علمای مذاهب دیگر را در پیدایش و گسترش علوم نفی کنیم و این کنگره بار منفی نسبت به علمای مذاهب دیگر را ندارد؛ بلکه با تقدیر از این تلاش ها، عرض می کنیم که دو اصل بر تمام این کنگره حاکم است که نخستین آن احترام به همه مذاهب اسلامی و همچنین علمی بودن کنگره می باشد.
معظم له اظهارکردند: اسلام، آغاز و پایان جهان را در سیطره علم می داند؛ زیرا از یک سو فضیلت و برتری حضرت آدم به فرموده قرآن مجید بر همه فرشتگان به سبب امتیاز علمی ایشان بود؛ این استعداد در فرزندان او در هزاران سال به تدریج آشکار گردید.
این مرجع تقلید بیان کردند: این استعدادها به نسل آدم منتقل شد و به تدریج این استعداد ظاهر شد؛ به شهادت قرآن، افتخار انسان بر دیگر مخلوقات به سبب علمیت انسان است؛ در بخش پایانی جهان که به ظهور حضرت مهدی(عج) می رسد، افتخار آن حضرت به علوم و دانش های فوق العاده الهی او است.
حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی گفتند: امام صادق(ع) بیان می فرمایند که مجموعه علم و دانش ها 27 بخش است که 2 بخش آن تا پیش از ظهور حضرت مهدی(عج) در اختیار بشر قرار خواهد گرفت و به امر ایشان با ظهور امام، 25 بخش دیگر علم نیز آشکار می شود و علوم انسانی کامل می شود.
ایشان افزودند: این افتخار بزرگ ما است که اسلام از یک محیط جاهلی و خرافی برخاست و نقش بزرگ علم و دانش را به مسلمانان داد و مسلمانان در صدر علوم قرار گرفتند.
معظم له اظهارکردند: علمای شیعه، پدید آورندگان علوم وسیع اسلامی و مسبب گسترش آن بودند ولی متاسفانه خدمات آنها به خوبی منعکس نشد؛ البته حکمرانان ظالم که حساب آنها را از برادران اهل سنت جدا می دانیم اجازه بروز و ظهور به علمای شیعه ندادند؛ کتابخانه علمای شیعه را آتش زدند و آنها را به شهادت رساندند.
این مرجع تقلید بیان کردند: حاکمان ستمگر بنی امیه و بنی امیه بسیاری از تحقیقات دانشمندان اهل بیتی را سوزاندند و نابود کردند تا جایی که این علما این اوراق را زیر زمین پنهان کردند که به همین جهت این آثار دچار مشکل شد؛ در شرح حال شیخ الطایفه(شیخ طوسی) که در عرصه های مختلف علمی فعالیت داشته بیان شده است که مقام علمی ایشان در بغداد به شکلی بروز و ظهور کرد که مردم و علمای بسیاری از مذاهب اسلامی نزد ایشان حاضر می شدند و بیش از 300 مجتهد در کلاس درس ایشان حضور می یافتند، ولی هنگامی که سلجوقیان متعصب روی کار آمدند گروهی از خوارج و نواصب خانه شیخ را غارت کردند و کتابخانه او را مشتمل بر 10هزار کتاب نفیس به آتش کشیدند و شیخ ناچار شدند که به بغداد سفر کنند و حوزه علمیه فاخر بغداد را تاسیس کنند.
حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی گفتند: کتابخانه های بزرگی توسط شیعیان ایجاد شد که از جمله آن می توان به کتابخانه های نیشابور، قاهره در دولت فاطمی(با 400 کارمند)، کتابخانه مسجد جامع اصفهان و مرو (دارای 10 کتابخانه تخصصی) صدها هزار جلد کتاب را در دل خود جای دادند که توسط مغولان و... به آتش کشیده شد؛ کتابخانه شاه عباس به سن پترزربورگ متنقل شد.
معظم له اظهارکردند: شهید اول صاحب کتابخانه فقهی و مورد توجه خاص و عام بود؛ دانش گسترده ایشان به حدی بود که ایشان در زندان در یک دوره کوتاه یک دوره فقه را تالیف کرد؛ متاسفانه ایشان با شهادت کذب از سوی بدخواهان توسط نظام حاکم به شهادت رسید؛ شهید ثانی در لبنان مذاهب 5 گانه را تدریس می کرد؛ ایشان شرح لمعه را که یکی از متون گسترده فقهی است و امروز پس از چند قرن در حوزه های علمیه تدریس کرد در 6 ماه و 6 روز نوشت که ایشان نیز توسط افراط گرایان اسیر و به شهادت رسید.
این مرجع بیان کردند: سانسور کردن کتاب های علمی دانشمندان شیعه و ممانعت از حضور آنها در کتابخانه و مدارس و دانشگاه ها و دیگر مذاهب حوزه های علمیه از شیوه های متعصبان و نواصب بود و حتی بعدها عنوان کردند که آیا علمای شیعه، کتابی هم دارند؟ کتابخانه های ما مملو از کتب علمای اهل سنت است ولی متاسفانه در کتابخانه های افراطی ها از جمله وهابیون در مکه و مدینه و ریاض یا کتابی از ما یافت نمی شود و یا اگر باشد در دسترس کسی قرار نمی گیرد؛ در حالی که علمای شیعه صدها هزار جلد کتاب تالیف کردند.
حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی گفتند: علمای متعادل اهل سنت با ما مراودات علمی دارند؛ این امور باعث شد که پرده ها را کنار بزنیم و حقایق را آشکار کنیم و نقش ائمه و پیروان آنها را در تاسیس علوم اسلامی روشن کنیم؛ مرحوم سید حسن صدر، موسس تاسیس الشیعه و آقابزرگ تهران و مرحوم سید محسن امین عاملی گام های باارزشی در این زمینه برداشته اند ولی به یقین این کتب برای اطلاع به گستره دستاوردهای شیعیان کافی نیست.
ایشان افزودند: در این زمینه 400 پژوهشگر نخبه از شیعیان و اهل سنت و یپروان مذاهب دیگر دعوت کردیم که در دو سال دست به دست هم دادند و در هر 6 علم اصلی علوم اسلامی به کاوش پرداختند و سپس علوم شش گانه پایه از جمله صرف و نحو و لغت و رجال و منطق و... و فلسفه و عرفان و تاریخ و جغرافیا و طب و نجوم و ریاضیات را بررسی کردند و خدمات ائمه (ع) و علمای شیعه را از قرون نخست تا قرن حاضر از کتب آنها استخراج کردند و بیش از 50 جلد کتاب آماده انتشار شد که این کتاب ها، کتب ماندگاری در تاریخ اسلام خواهد بود که پس از یک ویرایش چند ماهه به چاپ خواهد رسید.
معظم له اظهارکردند: این کتب دریچه هایی به روی خدمات علمی ائمه و پیروان مکتب آنها می گشاید که شاید بسیاری از آنها تا کنون برای خود ما نیز پوشیده مانده بود.
* اختری: مکتوم ماندن نقش اهل بیت(ع) در علوم، از مظلومیت های بزرگ است
حجت الاسلام والمسلمین اختری امروز در مراسم افتتاحیه کنگره بین المللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی در قم گفت: از مظلومیت بزرگ اهل بیت(ع) و پیروان ایشان مظلومیت ایشان در آشکار شدن نقش آنها در تولید و توسعه علوم اسلامی بوده است.
وی افزود: ائمه اهل بیت(ع) و پیروان آنها نقشی بی بدیل در پیدایش و گسترش علوم اسلامی داشته اند که این تصریحات تاریخی با نگاهی دقیق در منابع اصیل اسلامی قابل رویت است.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) بیان کرد: در زمان امام صادق(ع) و شاگردان ایشان علوم به 500 رشته تقسیم شد که در این عصر هر کدام به شاخه های مختلفی تقسیم شده است.
وی گفت: این تلاش ها امروز توسط حضرت آیت الله مکارم شیرازی شکل گرفته است و باید با تلاش بیشتر این تلاش ها را به جامعه ارائه دهیم.
* اعرافی: حرکت حوزه به سمت ابواب نو فقهی و پاسخگویی به نیازهای روز است
به گزارش خبرگزاری حوزه، آیت الله «اعرافی» نیز در مراسم افتتاحیه کنگره بین المللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی گفت: همیشه طرفدار یک گفتگوی آزاد اسلامی بین مذاهب اسلامی بوده ایم.
وی افزود:این نوع نشست ها و گفتگوهای علمی باید در مسیر یک رویکرد سازنده و تحلیلی و ارتقایی قرار گیرد؛ ممکن است گاهی به سمت گفت و گوهای تفرقه افکنانه نیز برود که متاسفانه نگاه های متعصبانه و تکفیری و تند، همیشه وجود داشته است و در همین مکان و شهر پایگاه علم و اجتهاد، این کنگره در مقابل این فکر برگزار شده است.
مدیر حوزه های علمیه بیان کرد: این حرکت بزرگ علمی باید بر این اساس برگزار شود که واقع گرایانه و حقیقت جویان و منصفانه و افق گشای آینده باشد.
وی گفت: حوزه های علمیه در دهه های اخیر یک دوره جدید از رشد و شکوفایی را آغاز کرد و امروز در چند بخش دارای میراث عظیم هستیم؛ در حوزه تفسیر و علوم پیرامونی آن دارای گستره علمی عظیم می باشیم؛ در حوزه علوم قرآنی علاوه بر مباحث سنتی پیشین به قلمروهای جدیدی در عرصه های تفسیر و مواجهه با مستشرقان و ... رسیدیم.
عضو شورای عالی حوزه های علمیه اظهار کرد: در حوزه تفسیر نیز شاهد توسعه و انتشار کتب بزرگ تفسیر ترتیبی و موضوعی و رشته های مختلف در حوزه های قرآن و علم و شعوب تخصصی در قلمروهای جدید علمی و قرآنی و بشری هستیم؛ در این عرصه شاهد یک میراث نو در دوره معاصر می باشیم.
آیت الله اعرافی یادآور شد: در عرصه ترجمه نیز معجم ها، نرم افزارها و موسوعه های گسترده ای در حوزه های مختلف علوم حدیث و رجال و درایه تولید و عرضه شده است.
وی گفت: ارائه حدیث با رشته های نو در حوزه های علمیه شیعه مورد توجه واقع شده و گام های خوبی در تجمیع احادیث و رجال برداشته شده است و در کنار آنها ترجمه و رشته سازی های بزرگی انجام شده است.
امام جمعه قم ابراز کرد: در فقه و اصول نیز علاوه بر شیوه های بزرگ سنتی، شاهد هستیم که فقه ما در رشته های متخلف مستحدثه حضور پیدا کرده است و به سمت ابواب نو و پاسخگویی به نیازهای روز و مباحث گسترده تطبیقی و نظامات فقهی رفته است.
مدیر حوزه های علمیه بیان کرد: در حوزه علوم عقلی،کلام، منطق و فلسفه نیز شاهد گسترش قلمروهای علمی بوده ایم. در حوزه کلام جدید و الهیات تطبیقی و فسلفه دین و معرفت شناسی و حوزه های کلامی در عرصه هایی چون امامت و مهدویت و حرکت به سمت فلسفه های مضافه در عرصه قلمروهای دیگر است.
وی گفت: قلمروی دیگر نیز ورود در حوزه مطالعات تطبیقی در زمینه علوم اسلامی و انسانی و اجتماعی و رفتن به سمت مطالعات تطبیقی علوم انسانی در عرصه های مختلف است؛ امروزه این علوم به گنجینه های عظیمی در مکتب شیعه است که درعرصه علوم اجتماعی و سیاسی و تربیتی و... کارهای زیادی انجام شده است.
وی با اشاره به اهمیت دقت در نقاط ضعف و قوت این حرکت علمی و تلاش در جهت رفع نقاط ضعف و تاکید روی نقاط قوت بیان کرد: امیدواریم این دستاوردها به زیبایی ارائه و نقاط ضعف و قوت حرکت جهان اسلام و تولید علوم اسلامی شناخته شود و امیدواریم که این کنگره ما را به راهبردهای اساسی نائل کند.
* رونمایی از آثار کنگره نقش شیعه در پیدایش و گسترس علوم اسلامی
در مراسم افتتاحیه اولین کنگره بین المللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی، با حضور آیت الله العظمی مکارم شیرازی از آثار و تمبر یادبود این کنگره رونمایی شد.
در این مراسم و پس از سخنرانی حضرت آیت الله مکارم شیرازی از بیش از 70 اثر علمی این کنگره رونمایی شد.
از جمله این آثار می توان به 55 کتاب علمی در 15 گروه علمی خاص اشاره کرد. از دیگر منشورات این همایش می توان به آثار مجازی نسخ خطی، مقالات علمی، مجلات تخصصی و همچنین دو نرم افزار تخصصی اشاره داشت.
شایان ذکر است کنگره بین المللی "نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی" با اشراف آیت الله العظمی مکارم شیرازی و همکاری نهادهای فرهنگی ــ از جمله مجمع جهانی اهل بیت(ع) در روزهای ۲۰ و ۲۱ اردیبهشت در قم برگزار می شود. در این کنگره ۱۵۰ ادنیشمند از ۵۴ کشور حضور دارند.
برای دیدن تصاویری از مراسم افتتاحیه ایـنـجـا را کلیک کنید.
........................
پایان پیام/ 101