به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر «احمد مبلغی» از اساتید حوزه و دانشگاه پیش از ظهر دیروز در سلسله نشست‌های همایش علمی پژوهشی اخلاق و رسانه که با موضوع «رسانه و اخلاق زیست محیطی در اسلام» در تالار اداره‌کل پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما برگزار شد، شاخص‌هایی پنجگانه از رسانه اخلاق زیست‌محیطی مدار را برشمرد.
رییس مرکز پژوهش های اسلامی مجلس شورای اسلامی موضوع اخلاق و رسانه را از بحث‌هایی عنوان کرد که نظریه‌پردازان تشنه گفت‌وگو در این باب هستند و گفت: با تبریک به اداره‌کل پژوهش های اسلامی رسانه که در باز کردن چنین بابی ابتکار به خرج داده‌اند، امیدوارم که این بحث‌ها تداوم پیدا کند و در آینده نتایج خوبی را در پی داشته باشد.
اخلاق در اسلام اصالت و گستردگی دارد
دکتر مبلغی درباره پیوند بین اخلاق و رسانه گفت: اسلام دو اصل اصالت و گستردگی را در این باره دارد که جامعه جهانی کنونی قدم به قدم به این اصول اسلامی نزدیک می‌شود.
وی ادامه داد: اخلاق در اسلام دارای اصالت است؛ این اصالت از آن رو است که ادبیات قرآنی و سیره معصومین (ع) آن را در درجات دوم و سوم نیز قرار نمی‌دهد بلکه جایگاه نخستین را در اولویت‌های مسائل اسلامی دارد.
این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: اخلاق احسن به ایمان افضل می‌انجامد، یعنی ایمان در گرو مراتب، قدرت، قوت اخلاق احسن است و استحکام ایمان در گرو تحقق اخلاق است.
حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مبلغی در تبیین اصل دوم اسلامی پرداختن به اخلاقیات ابراز داشت: گستره اخلاق به اندازه تاریخ بشر است؛ اسلام اخلاق را درباره تمام ساحت‌ها می‌داند؛ این اخلاق در همه‌جای اسلام و شئون زندگی انسان نقش و کارکرد دارد و نبود آن ایجاد مشکل می‌کند.
دنیا آهسته آهسته به اخلاق اسلامی نزدیک می‌شود
وی با اشاره به تغییراتی که در جهان کنونی درباره پرداختن به بحث‌های اخلاقی به وجود آمده است اظهار داشت: امروز علمای علوم مختلف در سراسر دنیا، هر روز اخلاق را به یکی از ساحت‌های زندگی بشر وارد می‌کنند؛ حقوق، محیط زیست و علوم مختلف و هر چیزی که امروز برای بشر پدید می‌آید را با اخلاق جمع می‌کنند و متوجه شده‌اند که اخلاق توصیه‌ای نیست بلکه شمول و گستردگی فراتری دارد؛ همانطور که اسلام از ابتدا اخلاق را در تمام شئون بشر لازم الاجرا می‌دانسته است.
رییس مرکز پژوهش های اسلامی مجلس شورای اسلامی درباره پرداختن رسانه ملی به بحث اخلاق گفت: هرچند با تأخیر وارد این مقوله شده‌ایم اما باید بدانیم که هر چه قدرت یک سازمان بیشتر، قدرت مانورش فراتر، فعالیتش گسترده‌تر، کارکردهایش متنوع‌تر و حضورش در زندگی پررنگتر باشد، نیازش به اخلاق بیشتر است. ما چنین جایگاهی برای رسانه قائل هستیم بنابراین در پرداختن به موضوع اخلاق هنوز در میانه راه رسیدن به نقطه مطلوب هستیم.
اخلاق برند و وجه اساسی تاریخ و دین ما است
حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مبلغی تأکید کرد: اخلاق برای ما است؛ بنابراین ما باید نخستین کسانی باشیم که به آن می‌پردازیم؛ اخلاق برند و وجه اساسی تاریخ و دین ما است؛ دینداری هم به اخلاق نیاز دارد؛ حضور دین در جامعه بی‌اخلاق محقق نمی‌شود، جامعه غیر اخلاقی، مستعد حمل دین نیست.
وی در پرداختن به شاخص‌های رسانه اخلاق مدار در مواجهه با محیط زیست و اخلاق زیست‌محیطی گفت: شاخص معیار نشانگر است، چیزی شاخص است که از وجود یک حالت موفقیت و وضعیت حکایت می‌کند.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: شناسایی شاخص‌هایی که رسانه با دارا بودن آن اخلاق زیست محیطی را رعایت کرده است برای ما مهم است؛ چون فقدان آن یعنی بی اخلاقی رسانه و ارتقاء آن وابسته به تقویت این شاخص‌ها است؛ رسانه با کارکردهای سرگرمی، آموزش و ترویج، نقطه کانونی و وسط روند تبادل مفاهیم اخبار و آگاهی است.
رسانه‌ها شاخص‌های پنجگانه اخلاق محیط زیستی را رعایت کنند
رییس مرکز پژوهش های اسلامی مجلس شورای اسلامی شاخص‌های رسانه دارای اخلاق محیط زیستی را اینگونه برشمرد: رابطه‌اندیشی بین شهر و بیابان، ناجدا انگاری زندگی از طبیعت، پیوندگرایی بین زمین و آسمان، حفاظت‌گرایی از طبیعت، فرانسلی اندیشی در قبال طبیعت و عمران‌گرایی در قبال زمین است.
وی در تبیین «رابطه‌اندیشی بین شهر و بیابان» اظهار داشت: طبیعت گاهی بیش از شهر در بیابان عینیت پیدا می‌کند؛ بنابراین توجه یک رسانه به محیط خارج از شهر یک شاخص از توجه آن به محیط زیست است؛ یک رسانه اخلاق محیط‌زیست مدار در انتقال اخبار، گستره‌یابی، موضوع‌یابی و موضوع‌گرایی به گونه‌ای عمل می‌کند که از چارچوب شهر فراتر رفته و به محیط خارج از آن نگاه می‌کند؛ این رسانه شهر و بیابان را در ارتباط و پیوند خورده با هم می‌ببیند.
این استاد حوزه و دانشگاه در توضیح «ناجدا انگاری زندگی از طبیعت» گفت: علم و دین، هیچ یک به جدا انگاری بین زندگی و طبیعت توصیه نمی‌کند؛ شاخص اساسی برای رسانه موفق آن است که در به تصویر کشیدن زندگی بشر، از طبیعت غافل نشود. ادبیات قرآنی نیز بر این مسأله بسیار تأکید دارد.
دنیا هنوز پیوند زمین و آسمان را درک نکرده است
دکتر مبلغی در تشریح «پیوندگرایی زمین و آسمان» اظهار داشت: این شاخص هنوز برای جامعه بشری امروزی مکشوف نشده است؛ بین طبیعت و ماوراء یک رابطه مرموز و کشف نشده‌ای نهفته است؛ جامعه امروزی بشر هنوز نمی‌داند که بین پیشرفت مادی و معنوی بشر رابطه مستقیمی وجود دارد و بدون پیشرفت در معنویات، در مادیات نیز پیشرفتی نخواهیم داشت.
وی تصریح کرد: هنوز یک دهم از فهم جهان امروز از دین به دست نیامده است؛ هنوز کسانی که به دین توجه اساسی دارند، این مسأله را پیگیری نکرده‌اند؛ رسانه مادی‌گرای صرف نمی‌تواند اخلاق زیست محیطی را کارآمد رعایت کند.
این استاد حوزه و دانشگاه درباره «حفاظت‌گرایی از طبیعت» اظهار داشت: باید طبیعت را حفظ کرد، رسانه در تمام لایه‌ها، تصاویر، آموزش‌ها و فرهنگ‌سازی‌های خود باید اصل حفاظت محیط زیست را به مثابه یک اصل غیر قابل اغماض بپذیرد و اگر در آن کوتاهی کند، به اندازه کوتاهی خود به انسان و دین ضربه زده است.
توسعه پایدار همان فرانسلی اندیشی دینی است
رییس مرکز پژوهش های اسلامی مجلس شورای اسلامی در تبیین «فرانسلی اندیشی در قبال طبیعت» براز داشت: قرآن به این موضوع اشاره دارد که ما تنها نسل‌های بشر در این زمین نیستیم؛ بنابراین باید به این مسأله توجه داشته باشیم که در حفظ و نگهداری آن بکوشیم؛ باید این زمین را برای نسل‌های آینده حفظ کنیم، نباید یک نسل ظلم و جور کند و هر چه هست را ارتزاق کند.
وی ادامه داد: تعریف توسعه پایدار نیز استفاده به اندازه و دارای چارچوب از ذخایر زمین است تا به نسل‌های آتی ضربه نخورد. در نگاه دینی باید در نظر داشت که شاید در آینده بروز مشکلات باعث فاصله گرفتن بشریت از خدا شود.
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه حفاظت از زمین سلبی است، پرداختن به «عمران‌گرایی در قبال زمین» را از دیگر شاخص‌های رسانه اخلاق زیست محیطی محور توصیف کرد و گفت: عمران محوری به این معنا است که به گونه‌ای زمین را مدیریت کنیم که امکان باز تولید، استخراج و قابلیت در زمین باقی بماند. اگر زمین خوب مدیریت شود، قابلیتش بیشتر می‌شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مبلغی زندگی زیست محیطی بشری را رو به نابودی توصیف و تصریح کرد: اگر اخلاق زیست محیطی مورد توجه قرار نگیرد، زندگی بشر نابود خواهد شد؛ شما در رسانه، نگاه دین را اوسع بگیرید، نگاه خردنگر، کوچک‌انگار و جزئی نداشته باشید. هر رسانه داخلی و خارجی اگر شاخص‌های شمرده شده را رعایت کند بحث اخلاق رسانه را در محیط زیست رعایت کرده است.
جامعه تشنه اخلاق در تمام ابعاد است
در ابتدای این نشست دکتر محمد‌حسین ظریفیان دبیر همایش علمی پژوهشی اخلاق و رسانه، با بیان مطالبی درباره این همایش گفت: جامعه دارای عطشی است که هر روز بیش از گذشته به اخلاق نیاز دارد؛ بنابراین حوزویان و دانشگاهیان نیز به این بحث مهم وارد شده‌اند.
دبیر همایش علمی پژوهشی اخلاق و رسانه در بیان چرایی برگزاری همایش اخلاق و رسانه اظهار داشت: این همایش به جنبه‌های نظری توجه جدی دارد و به دنبال تدوین یک دانش نظری مورد نیاز جامعه است؛ حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌های تراز اول کشور همکاری سازنده ای با این همایش دارند؛ این همایش در حوزه رسانه اخلاقی و اخلاق رسانه‌ای باید نیاز جامعه را در حد منطقی پاسخ دهد.
مدیرکل پژوهش های اسلامی رسانه ملی ادامه داد: بخش دوم همایش از سیاست‌گذاری رسانه تا حوزه‌های مدیریت و حرف رسانه‌ای می‌پردازد؛ علاوه بر این‌ها نشست‌های تخصصی با این موضوع در سازمان صدا و سیما و مراکز علمی مختلف شروع شده است.
لازم به ذکر است افتتاحیه اولین همایش علمی پژوهشی اخلاق و رسانه روز چهارشنبه 21 آذرماه 97 در مرکز همایش‌های بین‌المللی سازمان صداوسیما و اختتامیه این همایش روز پنجشنبه 22 آذرماه سال جاری در شهر مقدس قم به همت اداره کل پژوهش‌های اسلامی صداوسیما و با مشارکت بیش از چهل نهاد عاليِ حوزوی، دانشگاهی و رسانه‌ای برگزار خواهد شد.
..............................
پاپان پیام/ 167