خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا / سرویس صفحات فرهنگی:
کشور تونس، زادگاه حکومت شیعی فاطمیان، در نزد ایرانیان جایگاه خاصی دارد. این کشور که با «دانشگاه زیتونه» و اندیشمندانی همچون «قاضی نعمان» و «ابن خلدون» در جهان اسلام شناخته می شود، میراث‌دار علم و فرهنگ شمال آفریقاست. همچنین آزادی اجتماعی و مذهبی که پس از بهار عربی و انقلاب یاسمین در این کشور ایجاد شد، آن را در بین کشورهای عربی متمایز می کند.
رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در این کشور نیز با بهره‌گیری از ظرفیت‌های فرهنگی مشترک، ارتباطات فرهنگی بین دو کشور را رقم می‌زند و این یعنی، استفاده بهینه از دارایی‌ها و ثروت فرهنگی. در این میان "هنر" جایگاه ویژه‌ای دارد؛ زیرا تونسی‌ها همانند ایرانی‌ها، معروف به شیدایان فرهنگ و هنر هستند. بنابراین فعالیت‌های فرهنگی ایران در این سرزمین، بر مبنای کتاب و تفکر و البته هنر استوار است.
حجت‌الاسلام «محمد اسدی موحد»، وابسته فرهنگی ایران در تونس در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس از اقدامات ایران برای توسعه روابط فرهنگی دو کشور گفته است. آقای اسدی موحد همچنین در دو سال اخیر، همکاری خوبی نیز برای شرکت انتشارات مجمع جهانی اهل بیت(ع) در نمایشگاه بین المللی کتاب تونس انجام داده است.
متن کامل این گفتگو را بخوانید:
* کدام نوع از فعالیت‌های فرهنگی (ابعاد مختلف فرهنگ، هنر، تمدن، کتاب و ...) مطلوب جامعه تونس برای ایجاد و توسعه روابط فرهنگی با ایران است؟
ـــ در ابتدا باید عنوان کرد که؛ کشور تونس را به دلیل پوشش سبز و گیاهی آن «تونس الخضراء» یا «تونس سرسبز» می‌نامند. این کشور چهار راه تلاقی فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف از قبیل بربری، بزانطی، رومیان، اسلام و فرهنگ‌های مدیترانه‌ای است. همچنین جمهوری تونس با مساحتی نزدیک به ۱۶۲هزار کیلومتر مربع، کوچک‌ترین کشور مسلمان در شمال آفریقای سفید است. تونس به کشوری که دروازه‌های فرهنگی و تمدنی خود را به روی دیگر فرهنگ‌ها و تمدن‌ها گشوده است، شهرت دارد و موضوع تسامح و تساهل در روابط فرهنگی و همگرایی با دیگر فرهنگ‌ها را از افتخارات خود تلقی می‌کند. از این رو، علیرغم وسعت کم آن در شمال آفریقا، بیش‌ترین فعالیت‌ها، اتفاقات و رویدادهای فرهنگی، هنری، تمدنی و علمی منطقه در این کشور برگزار میشود، به طوری که آن را کشور جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها و همایش‌های علمی، فرهنگی و هنری می‌خوانند.
از طرفی، وجود اشتراکات فرهنگی بین دو ملت ایران و تونس، باعث شده است که مردم از قشرهای مختلف با فرهنگ و تمدن ایران اسلامی احساس بیگانگی نکنند و حتی همواره از آن استقبال کنند. از این رو تمام فعالیت‌های ایران در عرصه‌های مختلف فرهنگی و هنری مورد اقبال جامعه تونس است؛ ولی با توجه به تجارب سه ساله‌ای که به عنوان نماینده فرهنگی ایران در این کشور دارم، آثار هنری ایران از قبیل موسیقی اصیل و سنتی، سریال‌های تاریخی و اسلامی مانند «حضرت یوسف» و «اصحاب کهف»، فیلم‌های سینمایی مثل «محمد رسول‌الله(ص)» و دیگر تولیدات سینمایی، همواره مطلوب جامعه تونس بوده است.
البته نباید از نقش و جایگاه هنرهای نمایشی ایرانی غفلت کرد؛ چه اینکه تئاتر در تونس جایگاه ویژه‌ای دارد و تئاتر و سینمای ایران در میان جامعه تونس به ویژه هنرمندان و فرهیختگان از اقبال خاصی برخوردار است. در حوزه ادبیات و شعر هم جامعه نخبه و اندیشمند تونس با آثار بزرگان ادب و شعر ایرانی آشنایی بسیار دارند و همواره مقالات و کتاب‌های متعددی درباره شعر و بزرگان ادب ایران تألیف کرده‌اند. ادبای تونس با آثار جلال‌الدین مولانا بلخی، عمر خیام، حافظ شیرازی و سعدی؛ به ویژه در موضوع عرفان و تصوف، وابستگی روحی دارند. از این رو کتاب‌های ادبیات، عرفان، فلسفه و اخلاق ایرانی مورد علاقه جامعه فرهنگی تونس است. به همین دلیل در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تونس، غرفه رایزنی فرهنگی ایران یکی از غرفه‌هایی است که با ازدحام زیاد مخاطبان مواجه میشود.
بارها اتفاق افتاده که غرفه رایزنی فرهنگی کشورمان در نمایشگاه کتاب تونس به دلیل تنوع نمایش کالاهای فرهنگی، هنری و علمی و همچنین انجام برنامه‌های هنری از قبیل کارگاه خط، تذهیب و اجراهای موسیقی اصیل ایرانی، به عنوان یکی از بهترین غرفه‌های فعال این نمایشگاه معرفی شده و لوح تقدیر دریافت کند.
* شما به عنوان نماینده فرهنگی کشورمان، بیشتر کدام بخش از ابعاد فرهنگ ایران را به منظور معرفی درست از جمهوری اسلامی ایران در تونس را مورد تأکید فعالیت‌هایتان قرار می‌دهید؟
ـــ خوشبختانه جمهوری اسلامی ایران در تمامی زمینه‌ها و عرصه‌های هنری، فرهنگی و علمی، فعالیت مطلوبی دارد و در جهان دارای آوازه خوبی است. رایزنی فرهنگی هم در تونس از تمامی این ظرفیت‌ها در جهت معرفی فرهنگ و تمدن ایران اسلامی استفاده می‌کند؛ ولی از آنجا که مردم تونس، جمهوری اسلامی ایران را به عنوان الگوی مبارزه با استکبار و مبارزه با رژیم صهیونیستی می‌شناسد و تمام این ارزش‌ها را در اندیشه امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری(مد ظله العالی) جستجو می‌کنند، این رایزنی اولویت اول فعالیت‌های فرهنگی را بر اساس معرفی اندیشه‌های انقلاب اسلامی با استفاده از ابزارهای هنری و فرهنگی قرار داده است.
* تجربه‌ها و نمونه‌هایی از این برنامه‌ها معرفی می‌کنید؟
ـــ برنامه‌هایی که اخیراً اجرا شده‌اند مانند برگزاری همایش‌های علمی و فرهنگی با موضوعات قدس شریف، شناخت اندیشه‌های سیاسی و عرفانی امام(ره)، حمایت از نشست‌های علمی در موضوعات فرهنگی و تمدن اسلامی، برگزاری و حمایت از نمایشگاه‌های کتاب، عکس و پوستر با موضوعات ادب، عرفان، محور مقاومت و ...، حمایت از نویسندگان و ناشران در حوزه‌های فکری و اندیشه‌های تمدن بزرگ اسلامی، اعزام نخبگان و اندیشمندان تونسی به ایران برای شرکت در همایش‌ها و رویدادهای فرهنگی (در طول سه سال گذشته چندین هیأت دانشگاهی، دینی، فرهنگی، هنری، سینمائی، تئاتر، موسیقی و هنرهای تجسمی و گروه‌های اساتید و دانشجویی به ایران سفر کرده‌اند) و برنامه‌هایی از این دست.
* در این باره البته نخستین اجلاس گفت‌وگوهای ایران و جهان عرب در خارج از میهن عزیزمان هم در تونس برگزار شد. درست است؟
بله، البته این مهم با توجه به همان فرهیختگی است که در ابتدای سخن به آن اشاره کردم. در مدت سه سال گذشته دو همایش بزرگ گفت‌وگوهای فرهنگی بین ایران و جهان عرب در تونس برگزار شده است. سال 94 اولین همایش بین‌المللی در تونس با شرکت نمایندگانی از کشورهای عراق، لبنان، الجزایر، مراکش، لیبی، تونس و جمهوری اسلامی ایران در دانشگاه منوبه برگزار شد و به دنبال آن در آبان‌ماه سال 1396 سومین همایش بین‌المللی گفتگوی فرهنگی و علمی بین دانشگاه‌های جهان عرب و ایران با شرکت 12 دانشگاه از ایران و رؤسای دانشگاه‌ها از لبنان، عراق، سوریه، مراکش، الجزایر، لیبی و با مشارکت فعال 6 دانشگاه تونسی با محوریت دانشگاه منوبه برگزار شد که بستر مناسبی را برای همکاری بین دانشگاه‌های ایران و جهان عرب فراهم کرد.
* موافقید به بُعد دیگر فرهنگ بپردازیم؛ فعالیت‌های هنری رایزنی فرهنگی ایران در تونس چه از نظر آموزشی و یا پژوهشی و همکاری و ... را شرح می‌دهید؟
ـــ ما در این حوزه برگزاری نشست‌های ماهانه علمی با موضوعات ایران‌شناسی، ادبیات و موضوعات فرهنگی جهان اسلام داریم که تاکنون بیش از ۲۹ نشست در محل رایزنی فرهنگی و بیش از ۴۰ نشست علمی با حمایت این رایزنی در دانشگاه‌ها و مؤسسات فرهنگی و پژوهشی برگزار شده است. همچنین می‌توانم از برگزاری و مشارکت در نمایشگاه‌های کتاب، ایران‌شناسی و گردشگری یاد کنم که سالانه با شرکت در بیش از ۶ نمایشگاه بین‌المللی و ملی، به معرفی دستاوردهای فرهنگی، هنری و تمدنی ایران اقدام شده است.
* می‌دانیم که تونس از قطب‌های کتاب و نشر جهان عرب محسوب میشود که ناشی از بافت فرهنگی جامعه آن است. فعالیت شما در حوزه نشر و کتاب چطور بوده است؟
ـــ ما در این عرصه اقدامات و فعالیت‌های خوبی داشتیم؛ چاپ ۵ عنوان کتاب در موضوعات «جایگاه زن از دیدگاه اسلام»، «اعیاد ایرانیان»، «تمدن و فرهنگ ایران» و «نظرات مقام معظم رهبری درباره فرهنگ» که بازتاب و بازخورد خوبی در جامعه فرهنگی تونس داشته است.
* یکی از ارکان اصلی فرهنگ اسلامی، کتاب مقدس ما مسلمانان قرآن کریم است. در حوزه فعالیت‌های دینی و قرآن فعالیت‌تان چگونه است؟
ـــ به صورت منظم نشست‌های علمی با موضوعات قرآنی را با دعوت از اساتید متخصص در علوم قرآن از جمهوری اسلامی ایران و تونس برگزار می‌کنیم. یکی دیگر از اقدامات ما دعوت از قاریان ممتاز کشورمان برای شرکت در مسابقات بین‌المللی قرآن تونس است و جالب است که؛ در طول سه سال گذشته نمایندگان کشورمان هر دوره مقام دوم را کسب کردند که تأثیر رسانه‌ای خوبی به همراه داشت. همچنین می‌توانم به برگزاری جلسات قرآنی در رایزنی فرهنگی و چند مرکز دینی تونس با حضور قاریان کشورمان، اجرای برنامه‌های هنر دینی توسط گروهای تواشیح و ابتهالات قرآنی ایرانی به مناسب ماه مبارک رمضان، اجرای برنامه در رادیوهای سراسری تونس توسط قاریان ایرانی و ... اشاره کنم که هر یک به نوبه خود سبب بیان عمق فرهنگ ایرانی ـ اسلامی کشورمان در تونس است.
* فرهنگ ایرانی البته با زبان فارسی معرفی میشود و از طرفی می‌دانیم که تونس از جوامع هوادار و طرفدار ادبیات فارسی است. در خصوص آموزش زبان فارسی چه اقداماتی کرده‌اید؟
ـــ آموزش زبان فارسی را در دو بخش مجزا پیگیری می‌کنیم. در رایزنی فرهنگی و در دانشگاه‌ها. در سال جاری در محل رایزنی فرهنگی کشورمان، کلاس‌های آموزش زبان فارسی در چهار سطح با تعداد ۱۰۰ فارسی‌آموز و با تدریس چهار استاد در حال برگزاری است.
همچنین به همت رایزنی فرهنگی ایران، تدریس زبان فارسی در پنج دانشگاه تونس به صورت واحد اختیاری ارایه میشود. در ترم جاری تحصیلی 430 دانشجو زبان فارسی را اختیار کرده و زیر نظر سه استاد به آموزش زبان فارسی مشغول هستند.
* درباره فعالیت‌ها در خصوص ایران‌شناسی چطور؟
ـــ بعد از پیگیری‌های زیاد رایزنی فرهنگی و با موافقت دانشگاه منوبه، کتابخانه ملاصدرا و اتاق ایران‌شناسی در محل دانشکده علوم‌انسانی و ادبیات منوبه افتتاح شد که دو جنبه دارد؛ این مرکز علاوه بر ارایه کتاب‌های ادبی، تاریخ تمدن ایران، فارسی، فلسفی و ایران‌شناسی به آموزش زبان فارسی برای دانشجویان اهتمام دارد.
* فعالیت آموزشی در خصوص هنر ایرانی ـ اسلامی خوشنویسی دارید.
ـــ در حقیقت مردم تونس علاقه ویژه‌ای به هنر خوشنویسی دارند و به خصوص خط نستعلیق که هنری کاملاً ایرانی محسوب میشود را بسیار دوست دارند. به همین دلیل و به منظور ترویج هنر و خط ایرانی در طی 12 سال گذشته، دوره‌های آموزش خط نستعلیق در محل رایزنی فرهنگی ایران و کارگاه‌های آموزشی در مراکز فرهنگی مختلف تونس را برگزار می‌کنیم. تا کنون ۱۳ دوره آموزشی خط برگزار شده است و تعداد قابل توجهی از فراگیران، در زمینه آموزش خط فارغ‌التحصیل شده‌اند و برخی از آنها هم‌اکنون از اساتید این هنر ایرانی در تونس هستند.
* از دیگر فعالیت‌های هنری رایزنی بگویید، مانند ارتباطات و تعاملات بین هنرمندان.
ـــ فعالیت‌های هنری شامل برگزاری جشنواره فیلم ایران، هماهنگی برای حضور گروه‌های هنری مختلف اعم از تئاتر، موسیقی، خط، تذهیب، سینما و ... در جشنواره‌های هنری تونس، شرکت در جشنواره‌های هنری و فرهنگی تونس، شرکت در نمایشگاه‌های کتاب، گردشگری و علمی تونس و ... میشود که به درخواست تونسی‌ها و با علاقمندی بسیار از سوی ما و هنرمندان کشورمان این فعالیت‌ها انجام می‌شوند.
* به عنوان سؤال آخر، آیا مردم تونس نسبت به جمهوری اسلامی ایران و فعالیت‌های فرهنگی ـ هنری آن اقبال دارند؟
ـــ حقیقتاً می‌‌ویم که؛ جامعه تونس به ویژه جامعه نخبگان و تحصیلکرده تونس با توجه به اشتراکات فرهنگی و تاریخی از فعالیت‌های فرهنگی، هنری ایران استقبال می‌کنند؛ زیرا در عرصه‌های هنری و فرهنگی دارای احساس و درک مشترک هستند.
اگر چه هنر ایرانی در تونس به گویش دیگری ارایه میشود؛ ولی به قول خود تونسی‌ها، هنر نیاز به زبان ندارد بلکه درک، شعور و احساس درونی را می‌طلبد که این مؤلفه‌ها در روح و روان مردم تونس وجود دارد. بر این اساس تأکید می‌کنم که موسیقی، نقاشی، خط، سینما، تئاتر، فرهنگ و ادبیات ایرانی، مورد اقبال عمومی تمام جامعه تونس است.
..............................
پایان پیام/ 167