به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ حرف زدن درباره امام موسی صدر سخت است. رهبر مبارزی که سال 56 سفر بی بازگشتی به لیبی داشت و از آن سال تا کنون از سرنوشت او هیچ اطلاع دقیقی در دست نیست.
شخصیت جامع امام صدر از زوایای مختلفی قابل بحث است حجت الاسلام و المسلمین «محمد سالار» مشاور دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) در امور بین الملل که سالها رایزن ایران در لبنان بوده و با شخصیت های مختلف مسلمان و غیر مسلمان این کشور نشست و برخاست داشته و جامعه لنان را خوب می شناسد درباره موسی صدر به گفتگو نشستیم که در ادامه می خوانید.
* جناب آقای سالار! از منظرهای گوناگونی می شود درباره امام موسی صدر حرف زد شما که جامعه لبنان را می شناسید و تاثیر او بر این کشور را دیده اید از موسی صدر برایمان بگویید و نقشی که او در جامعه شیعه و غیر شیعه لبنان داشته است؟
ـــ دقیقا اینطور است که از منظرهای مختلف می شود این شخصیت را مورد بررسی قرار داد و معرفی کرد او در واقع یک شخص نبود بلکه یک تفکر و اندیشه و چهره علمی دینی سیاسی شناخته شده و فعالی بود که در عرصه جهانی و بین المللی می درخشید.
امام صدر در لبنان نه تنها در میان شیعیان بلکه در بین همه گروهها و همه طوائفی که بودند چه ملی گراهای عرب چه راستها چه چپها،شخصیتی شناخته شده بود و شخصیتها و نخبگان سیاسی و فرهنگی از کشورهای مختلف عربی مثل سوریه و مصر و حجاز این شخصیت را می شناختند و با او ارتباط داشتند.
خصوصیت امام موسی صدر این بود که اولا فردی متعبد بود و روح بندگی و عبودیت در او تجلی داشت و هم دارای سعه صدر فراوان بود که تحمل شنیدن نقد دیگران و مجال دادن به حرفهای مخالفان در او بارز بود.
امام صدر شخصیت تقریبی و از منادیان وحدت و همبستگی در بین مردم لبنان بود و طوایف و ادیان و مذاهب مختلف در جامعه لبنان از مسیحی، یهودی، شیعه، سنی، دروزی و... همه را به وحدت دعوت می کرد و جالب است که بین همه این گروهها هم او محبوبیت خاصی داشت.
تواضع و خوش اخلاقی و نو اندیشی و سیاستمداریش از او مبارزی محبوبی ساخته بود که علیه دشمن متجاوز صهیونیست مبارزه می کرد و به عنوان یک شخصیت جامع الاطراف با تمام دنیا ارتباط داشت و با توجه به آن جایگاهی که در لبنان داشت و خدمات بزرگی که به مردم لبنان کرده بود در نزد همه پذیرفته شده و محبوب همه بود و نه تنها شیعه و او را به عنوان رمز وحدت و بلکه به عنوان یک مبارز علیه رژیم صهیونیستی و ظلم و استکبار او را می شناختند بلکه دیگر گروهها هم چنین جایگاهی برایش قایل بودند.
ایشان مرد صلح و دوستی بود و در مجالس مختلف در لبنان شرکت می کرد در الازهر و در کشورهای مهم در کویت در بحرین در همه محافل حضور داشت. به کلیساها و محافل ادیان و مذاهب دیگر می رفت و با روابط صمیمانه ای که با آنها ایجاد کرده بود در قلب های آنها نفوذ داشت و همه او را به عنوان یک شخصیت علمی مسلمان مبارز صاحب فکر و اندیشه و اخلاق می شناختند و برای او احترام خاصی قائل بودند.
* همین نکته ای که الان شما گفتید اینکه امام موسی صدر ارتباط خوبی با بقیه ادیان و با بقیه مذاهب در لبنان و در حتی در خارج از لبنان داشتند در مورد این نکته توضیح بیشتری بفرمایید و اینکه آیا اقتضای جامعه لبنان آن زمان بود که او را وادار به تعامل با بقیه ادیان و مذاهب می کرد یا دلایل دیگری وجود داشت؟
ـــ امام موسی صدر شخصیت عجیبی داشت و سعی داشت به بقیه ادیان و فرق و مذاهب نزدیک شود و همین تلاش های او موجب شده بود دیگران به مذهب تشیع علاقمند شوند.
او چهره ای بود که در یک خانواده بزرگ و شناخته شده در قم متولد شده بود در شهری که کانون مبارزه و جهاد و شهادت بود؛ در کوچه عشق علی که کوچه چهارمردان می گویند در قم.
موسای صدر در همچنین محیطی متولد شد و پدرش هم از علمای بزرگ و شخصیتهای برجسته معروف جهان تشیع بود مرحوم سید صدرالدین صدر از علمای برجسته قم بود و پدر مادر ایشان؛ مرحوم حاج آقا حسین طباطبایی قمی هم از شخصیتهای بزرگ قم بود یعنی هم اصالت خانوادگی از سمت پدر داشت و هم از سمت مادر. ایشان در چنین خاندانی رشد کرده بود و از اساتید بزرگی مانند مرحوم محقق داماد، آقای علوی اصفهانی که از بزرگان حوزه بودند، سید احمد خونساری، مرحوم حجت، و امام خمینی و بخشی از درس هایش را پیش پدر خودش مرحوم سید صدرالدین صدر و فلسفه را هم پیش علامه طباطبایی خوانده بود.استاتیدی که از استوانه های فقه و جهاد و در آن زمان بودند و این اساتید نقش بسزایی روی افکار و اندیشه ها و تربیت و مشی ایشان داشتند.
امام صدر تحصیلات دانشگاهی هم داشت و به چند زبان هم مسلط بود؛ عربی را خوب صحبت می کرد، زبان انگلیسی و زبان فرانسه را خوب می دانست؛ به سه زبان خوب مسلط بود علاوه بر زبان فارسی. چنین شخصیتی وارد محیطی مثل لبنان شد که کشور عجیبی است. ایشان می آید در لبنان و در آنجا خدمات بزرگی را ارائه می دهد.
* به نمونه ای از خدمات امام صدر در جامعه لبنان اشاره می کنید؟
ـــ ایشان در لبنان حرکت محرومین را تشکیل می دهد در سال 1973 میلادی.سازمانی که ایدئولوژی آن اسلام بود و مسئول این تشکیلات و سازمان هم شهید دکتر چمران بود. در این سازمان این دو به تربیت جوانان شیعه پرداختند.در آن زمان تعداد بسیاری از جوانان شیعه برای اینکه آگاهی نداشتند و یا تحت تاثیر تبلیغات احزاب کمونیست بودند به سازمانهای افراطی چپ فلسطینی گرایش پیدا کرده بودند و امام موسی صدر با تشکیل این سازمان که در چند مرحله این سازمان فعالیتش را ادامه داد علاوه بر اینکه در آموزش عقیدتی و نجات دادن شیعیان از دام کمونیستها و چپ اشتغال داشت در مرحله بعد آموزش نظامی را شروع کردند که منجر به تاسیس یک نظام سیاسی شد که این خود سازمان« آمل» مخفف سه کلمه عربی است« افواج مقاومت لبنانیه» معنای آمل این می شود: آرزو برای تحقق رسالت اسلامی و حکومت مهدی (عج).
ایشان می اید حرکت محرومین در لبنان را شروع می کند و شهید چمران همبه تربیت نیروهای نظامی مبادرت می کند و یک سری گروههای نظامی شیعی در لبنان شکل می گیرد.
یکی از اهداف این جنبش احقاق حق شیعیان و هدف دیگرشان مقابله با اسرائیل بود.
کار بزرگ دیگری که ایشان در لبنان انجام داد تاسیس مجلس اعلای اسلامی شیعیان لبنان بود که تا امروز آن مجلس در لبنان دارد فعالانه کار و تلاش می کند و توانسته منشا اثر باشد.
قبل از اینکه ایشان به لبنان بروند مجله ای را در زمان طاغوت با حمایت و کمک آیه الله بروجردی در حوزه علمیه قم منتشر کردند به نام مجله درسهایی از مکتب اسلام که هنوز این مجله دارد چاپ می شود در آن زمان امام موسی صدر عضو هیات تحریریه این مجله بودند و در آن مجله ایشان مقالات زیادی را در ارتباط با مکتب اسلام می نوشتند.
در خود قم هم ایشان مدارسی را تاسیس کردند مثل مدرسه و دبیرستان صدر که با همکاری جمعی از فضلای قم از جمله آیه الله شهید بهشتی راه اندازی کردند و هنوز در قم فعال است.
* امام صدر از چه سالی به لبنان رفتند؟
ـــ ایشان بعد از زیارت عتبات در سال 1338 شمسی با دعوت شیعیان لبنان و با پیشنهاد آیه الله بروجردی به لبنان می روند و برای ایفای مسئولیت خودشان در شهر صور در جنوب لبنان مستقر می شوند.
ریشه اصلی گرفتاریهای شیعیان لبنان در آن موقع که بیشتر فقر فرهنگی بوده که امام صدر با یک برنامه ریزی اساسی به جنگ فقر فرهنگی می رود و از این طریق بسیاری از جوانها را جذب و برایشان مشاغلی را ایجاد می کند.
ایشان مدرسه ای را به عنوان مدرسه صنعتی جبل عامل برای آموزش و تربیت نوجوانها و جوانهای یتیم و محروم و افراد بی سرپرست راه اندازی می کند که ایشان در این مدرسه صنعتی جبل عامل در آن موقع هفت تا رشته فنی ایجاد می کنند مثل آهنگری، جوشکاری، الکترونیک، برق، ماشین های کشاورزی، نجاری و... در واقع مشاغلی برای جوانها ایجاد می کنند تا این جوانها بتوانند حرفه هایی را یاد بگیرند و دست نیازشان به طرف دیگران دراز نباشد.
با این تدابیر امام صدر شیعیان را از محرومیت درمی آورند و نجات می دهند. در آن زمان مرحوم شهید دکتر چمران هم به عنوان یار و یاور و یار ، حدود 8 سال مدیریت این مدرسه را عهده دار بودندیعنی خود امام صدر ریاست این مدرسه را به شهید دکتر چمران می دهد و او ریاستش را قبول می کند.
تاسیس مؤسسه "بیت الفتات" یعنی "خانه دختران" که یک مؤسسه غیر دولتی و غیر انتفاعی بود از دیگر کارهای امام در لبنان بود که الان خواهر ایشان خانم «ربابه صدر» ریاست آن را عهده دار است. تقریبا حدود 50 سال از تأسیس بیت الفتات می گذرد و بسیاری از زنان جنوب لبنان که بیسواد بودند هم از زنان شیعه و سنی و هم زنان مسیحی و دروزی و مذاهب دیگر در این موسسه تحت آموزش و اشتغال قرار گرفتند سالانه این موسسه 1700 زن را تحت پوشش قرار می دهد و تاکنون میلیونها نفر از خدمات بهداشتی درمانی و... این مؤسسه بهره مند شده اند.
ایشان خیلی کارها و خدمات در جهت زدودن محرومیت چه محرومیت فرهنگی چه محرومیت اقتصادی در لبنان انجام دادند چون او آشنای به زمان بود و زمان را می شناخت و مشکلات را می دانست؛ بر اساس آن حرکتش را شروع کرد و در این حرکت چون عالم به زمان بود و نیاز مخاطب را خوب می شناخت توانست موفقیتهای زیادی را کسب کند و خدمت بزرگی به جامعه انجام دهد.
* یک سوال دیگر هم بپرسم اگر بخواهیم در یک جمله از زاویه نگاه شما راز محبوبیت امام موسی صدر را بیان کنیم از نظر شما آن راز چیست؟
ـــ ما چهره ها و شخصیتهای زیادی داریم به عنوان شخصیتهای حوزوی و شخصیتهایی که در عرصه بین الملل فعالیت می کنند اما برخی از شخصیتها ویژگی ای دارند که آنها را شاخص و موفق می کند.
من فکر می کنم اگر بخواهیم رمز موفقیت ایشان را بگوییم این است که چون ایشان در واقع شخصیتی بود که به همه جهات توجه داشت و جامع الاطراف بود و شناخت دقیقی از مخاطب داشت؛ موفق شد.
امام صدر ساده زیست و متواضع بود. ایشان با یک ماشین فولکس تمام روستاهای جنوب لبنان را سر زده بود و مشکلات مردم را بمی دانست در واقع راز موفقیت این شخصیت این بود که ساده و بی آلایش بود. یک شخصیت سیاسی بود که با دلسوزی مشکلات مردم را برطرف می کرد و در عین حال مبارزی بود که در مقابل اسرائیل می ایستاد و خودش در خط مقدم بود.
.......................
پایان پیام/ 167