به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ نشست علمی بررسی و ارزیابی "موسوعه علمی مولفی الامامیة" با حضور مدیر و اعضای هیئت علمی این پروژه، امشب ـ سه شنبه 30 بهمن ماه ـ در پژوهشکده مجمع الفکر الاسلامی قم برگزار شد.
در ابتدای این نشست حجت الاسلام و المسلمین «نورالدین علی لو» مدیر موسوعه، در تشریح تاریخچه نگارش "موسوعه علمی مولفی الامامیة" گفت: در سال 1372 کارهای ابتدایی این موسوعه به همت مجمع الفکر الاسلامی آغاز شد. در مرحله اول از طرف معاونت تحقیقات مجمع، پژوهشگران به صورت ساعتی کار را شروع کردند اما به خاطر اینکه تحقیقات کُند پیش می رفت مسئولین روال کار را به پروژه ای تغییر دادند.
وی افزود: برای اینکه کتاب ها در 50 جلد به اتمام رسد قطع وزیری به رحلی تغییر داده شد. همچنین شیوه نامه ای نوشته شد و با این شیوه نامه چارچوب کار مشخص گردید. البته این شیوه نامه برای بهتر شدن کار، در سال 82 بازنویسی گردید.
این پژوهشگر درباره روند تحقیقات "موسوعه علمی مولفی الامامیة" اظهار داشت: محتوای مطالب از منابع استخراج می شود. کار از آثار آقا بزرگ تهرانی شروع و آثار ایشان ملاک قرار داده شد. پرونده سازی کار به صورت دائره المعارف نویسی نبود. از کتاب های آقا بزرگ تهرانی، بیش از هزار منبع شناسایی و در این منبع درج گردید. همچنین مصدریابی و مستندسازی تحقیقات بخش مهم و ارزشمند آن است؛ یعنی معمولا در مدخل ها از منابع دست اول استفاده می کنیم.
وی افزود: پس از اینکه مسئولیت این کار بر عهده من قرار گرفت از حجج اسلام «محمد باقر مقدم»، «محمد جودکی» و «محمدعلی صالحی» که این افراد در کتابشناسی تخصص زیادی دارند، به عنوان سرگروه دعوت کردم و مجموعه افراد زحمات زیادی کشیدند.
حجت الاسلام علی لو با بیان اینکه "موسوعه علمی مولفی الامامیة" جامع ترین و کامل ترین منبع در زمینه موضوع شناسی و تراجم نگاری است، درباره هدف تألیف این موسوع گفت: معاندین می گویند شیعه تألیفی نداشته است اما در این موسوعه آثار شیعه از قرن اول تا قرن پانزدهم آمده و بیش از صدهزار نویسنده شیعی معرفی گردیده است. در جهان تشیع چنین دائرة المعارفی به این گستردگی وجود ندارد و کار بی نظیری است.
در ادامه حجت الاسلام «محمدباقر مقدم» یکی از سرگروه های علمی "موسوعه علمی مولفی الامامیة" اظهار داشت: این موسوعه از نظر گستردگی و عمق نمونه ندارد. دائرة المعارف های دیگر در سطح 25 هزار مدخل هستند اما "موسوعه علمی مولفی الامامیة" هم اکنون 75 هزار مدخل را شامل می شود و تا 100 هزار مدخل هم خواهد رسید و در کشورهای عربی و اسلامی این مقدار مدخل را کار نکرده اند.
وی افزود: "موسوعه علمی مولفی الامامیة" مستندات و رفرنس های زیادی دارد در برخی از مداخل تا 40 منبع ذکر شده است. در مدخل ها، به آثار مولف پرداخته ایم و فقط منحصر به شخصیت های حوزوی نبود و معاصرین هم قید شده اند. این موسوعه تمام کتاب های یک مولف را مورد بررسی قرار داده است و حتی برای جستجوی یک کتاب، چندین کتابخانه را جستجو کرده ایم. مثلا تمام کتاب های جابربن حیان در کشورهای دیگر مورد بررسی قرار گرفته است؛ برای همین بسیاری از متخصصان که در زمینه نسخه های خطی کار کرده اند از این مجموعه استفاده می کنند.
این پژوهشگر با بیان اینکه محققی که آشنا به کار دائرة المعارف نویسی باشد ارزش "موسوعه علمی مولفی الامامیة" را می داند، افزود: یکی از ویژگی های خاص این موسوعه، موضوع شناسی است. موضوع شناسی بسیار سخت است چون بحث میان رشته است و شخص باید اطلاعات زیادی از همه رشته ها داشته باشد. محققان در تألیف "موسوعه علمی مولفی الامامیة" تمام کتاب ها را دیده اند. در این موسوعه، نزدیک به یک میلیون کتاب معرفی شده و اغلب آنها دیده شده است.
وی همچنین گفت: "موسوعه علمی مولفی الامامیة" در مقابل دائرة المعارف های دیگر هزینه کمتری داشته است اما دائرة المعارف های دیگر هزینه زیادی می کنند.
همچنین دکتر «محمد باقر صالحی» یکی دیگر از سرگروه های این موسوعه اظهار داشت: زمان و مکان نگارش "موسوعه علمی مولفی الامامیة" بسیار مهم است. این پروژه در سال 72 آغاز شد و در آن زمان اگر کسی می خواست کتاب و یا مولفی را بشناسد خیلی مشکل بود و باید افراد زیادی را می دید و در آن دوره این موسوعه، به پر کردن این جای خالی همت گمارد. "موسوعه علمی مولفی الامامیة" در شهر مقدس قم، مرکز تشیع و منتسب به حوزه علمیه قم آغاز شد و نگارش این کتاب آبروی قم و حوزه علمیه قم است.
وی درباره سختی های نگارش این موسوعه گفت: برخی اوقات برای کسب اطلاعاتی از یک مولف، تا 20 بار با او تماس می گرفتیم تا اطلاعات ما تکمیل گردد.
این محقق درباره هدف گزاری این پروژه گفت: در "موسوعه علمی مولفی الامامیة" آثار و اطلاعات تمام مولفین شیعه را جمع آوری کردیم و این کار به نوعی اتحاد حوزه و دانشگاه است و موضوع تألیف هم محدودیت نداشت. کار با سعه صدر پیش می رود و مولفان حوزه و دانشگاه را کنار هم قرار داده ایم و تألیف موسوعه تقریب بین حوزه و دانشگاه است.
در ادامه حجت الاسلام و المسلمین «محمد جودکی» یکی دیگر از محققان و سرگروه های "موسوعه علمی مولفی الامامیة" اظهار داشت: در سال 79 که وارد این مجموعه شدم اوایل کار سخت بود و این دغدغه فکری را داشتم که آیا این کار ارزش خواهد داشت؟ اما بعدا متوجه شدم که بزرگان زیادی در این زمینه کار کرده و کتاب های بسیاری نوشته اند. برخی از این کتاب ها در زمان نگارش، ارزش زیادی نداشتند اما در زمان های بعد، دیگران به ارزشمندی کار پی بردند. برخی کار آقا بزرگ را بیهوده می دانستند اما آیندگان متوجه شدند که وی در زمان خود کار بسیار بزرگی انجام داده و از خود میراث ارزشمندی بر جای گذاشت.
این پژوهشگر افزود: "موسوعه علمی مولفی الامامیة" می تواند به عنوان منبع و مصدر، ماندگار باشد. البته کار سختی های زیادی دارد و متخصصین فن می دانند که کتابشناسی حوصله زیادی می خواهد و اگر انگیزه و صبر و حوصله نباشد، ادامه کار ممکن نیست.
وی همچنین اظهار داشت: تدوین "موسوعه علمی مولفی الامامیة" باید به نحو احسن صورت گرفته و کامل باشد و البته با تمام کمبودها کار خیلی خوب پیشرفت داشته است.
........................
پایان پیام/ 167