به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ قدوم مبارک ماه رمضان نزدیک است و آحاد ملل اسلامی در سراسر جهان از جمله ملت های آسیایی مرکزی و قفقاز که در حوزه تمدنی فلات ایران قرار دارند به تدریج از امروز به طور غیررسمی و از فردا رسما می روند خود را برای استقبال از این ماه پربرکت و مقیم شدن در آن آماده کنند.
مقیم شدن شهروندان مسلمان کشورهای این بخش از جهان همچون دیگر کشورهای اسلامی در ماه مبارک رمضان به مدت یک ماه با آداب و سنن خاص همراه است، این ماه، ماه نزول وحی بر محمد نبی اکرم (ص) به عنوان اسوه حسنه برای بیش از یک و نیم میلیارد مسلمان جهان است و ماه سازندگی فردی همین مسلمانان مومنی است که علاوه بر برخورداری از حسنات در این دنیا، عاقبتی نیکو در آخرت را نیز از خداوند منان طالب هستند.
رمضان ماه خودسازی است، با آغاز این ماه مبارک چهره بیشتر شهرها و روستاهای کشورهای اسلامی آسیای مرکزی رنگ و بوی مذهبی به خود می گیرند به گونه ای که مساجد در طول این یک ماه با پخش مداوم دعا، نیایش و قرآن فعالتر شده و آذین بندی خیابان‌ها، افزایش فعالیت‌های فرهنگی مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات، برپایی بازارهای مخصوص رمضان و تعطیلی رستوران‌های مسلمانان از جمله ویژگی‌های این ماه در این کشورها محسوب می‌شود.
غیر از حرکت خودجوش مردم برای کسب فیض بیشتر در این ماه عزیز و اقدامات اجتماعی (فرهنگی و اقتصادی) مرتبط با این ماه توسط آنها، فضای مذهبی در این کشورهای آسیای مرکزی توسط نهادهای خاص مختلف طراحی و مدیریت می شود، مثلا در قزاقستان توسط دولت این کشور، در قرقیزستان توسط یک کمیسیون ویژه و در ازبکستان و تاجیکستان توسط کمیته امور مذهبی ترسیم و کنترل می‌شود.
با این وجود، در این منطقه از جهان و در واقع جهان اسلام، معمولا شورای علما یا مفتیان دینی است که در ماه شعبان با کمک آکادمی علوم اخترفیزیک هر یک از این کشورها، آغاز ماه مبارک رمضان را اعلام عمومی رسمی می کنند و در عین حال دستورات شرعی لازم در این خصوص از جمله تعیین میزان کفاره، فطریه را اعلام عمومی می کنند.
این نهادهای دینی و رسمی امسال در هر یک از این پنج کشور آسیای مرکزی آغاز ماه مبارک رمضان را روز دوشنبه ششم ماه مه (16 اردیبهشت) اعلام کردند.
در بیشتر کشورهای منطقه از جمله تاجیکستان، قرقیزستان، ازبکستان و ترکمنستان و قرقیزستان و افغانستان و کشورهای قفقاز و نیز تارتارستان، باشقرستان، جمهوری‌های خودمختار چچن و داغستان آغاز ماه نزول قرآن (کریم) را دوشنبه اعلام کرده اند.
احتمالا متدینترین شهروندان مسلمان این کشورها از امروز یکشنبه به استقبال این روزهای روزه داری و شب های پربرکت آن رفته اند، چون در همه این کشورها تا قبل از استقلال از اتحاد جماهیر شوروی (سابق)، چیزی به نام اعلام رسمی ماه مبارک رمضان وجود نداشت و حتی روز عید فطر به عنوان حسن ختام این ماه پرکت نیز فقط بعد از اعلام استقلال این کشورها و قفقاز در سال 1991 (1370) اعلام رسمی شده و در جدول اعیاد دولتی این کشورها وارد و تعطیل رسمی اعلام شد.
تا سال 1990 اسلام در سیاست داخلی کشورهای آسیای مرکزی نقش مهم و قابل توجهی نداشت، اما نقش اجتماعی دین قابل توجه بود و در اواخر سال 1990 این کشورها بعد از حدود 80 سال از جدا شدن از سرزمین مادری و قرار گرفتن در زیر سلطه اتحاد جماهیر شوروی شاهد فعالیت‌های مذهبی و ظهور رهبران و جوامع مذهبی غیررسمی بودند.
همه این کشورها در عصر غزنویان، سلجوقیان، خوارزمشاهیان و تا مدتی از دوره قاجار از نقاط اصلی ایران به شمار می رفته اند.
تاریخ کشورهای آسیای مرکزی که با فرهنگ اسلامی و ایرانی گره خورده و اقوام و گروه های مختلف آنها به دلیل برخورداری از اشتراک های تاریخی، فرهنگی و مذهبی با ایرانیان، بسیاری از اعیاد ملی نظیر جشن های سال نو (نوروز) را همچون ایرانیان جشن می گیرند، مردم این کشورها در برگزاری مراسم ها دینی و سنت های مربوط به ماه مبارک رمضان و عید فطر نیز از مشترکات زیادی با ایرانیان برخوردارند.
اگرچه حضور دین مبین اسلام در آسیای مرکزی و قفقاز به عنوان قلمرو ایران به قرون اولیه هجری برمی گردد، با این حال، پس از ظهور اسلام، این مکتب توحیدی به صورت اعتقاد غالب در این منطقه درآمده و به تدریج در قرن هشتم میلادی، چهره مذهبی جوامع انسانی این منطقه را تغییر داده و از آن پس بود که اسلام به مذهب اصلی این مناطق با فرهنگ ایرانی تبدیل شد.
درک ما مخاطبان ایرانی از ابعاد شعائر و برنامه های ماه مبارک رمضان در این کشورها چندان دشوار نیست، چرا که درک قرابت فرهنگ دینی ما ایرانیان امروز با مردم این منطقه از جهان و مشترکات فرهنگی میان هریک از این خرده فرهنگ ها کافی است که وجوه زیادی را در سبک و سیاق برگزاری مراسم ها و پاسداشت ماه مبارک رمضان و شعائر مربوط به ماه روزه داری میان فرهنگ سرزمین مادری (ایران) و فرهنگ آنها حدس بزنیم و پیدا کنیم.
39 قوم مسلمان در اتحاد جماهیر شوروی سابق با آیین های مختلف مذهبی ولی همگرا، رنگین کمانی از مراسم و آداب و رسوم ماه رمضان را به نمایش می گذارند که مهمترین آنها، قرائت قرآن، دید و بازدید اقوام، توجه بیشتر به حل مشکلات همنوعان، افطاری همگانی و نوبتی خانوادگی و آماده شدن برای برگزاری با شکوه آیین ها و سرانجام برگزاری باشکوه نماز عید سعید فطر است.
مسلمانان همه کشورهای آسای مرکزی در طول یک ماه از این ماه ضیافت الهی، سفره پربرکت و رنگینی را عمدتا در افطار تزئین می کنند که همچون سفره عید هم برای خانواده ها و هم میهمانان با انواع غذاها و خوردنی‌ها انرژی زا و برای رفع تشنگی آراسته می‌شود.
در عین حال اختلافاتی نیز در ظاهر خرده فرهنگ های مربوط به این عزیز‌ترین ماه خداوند، ماه مغفرت الهی، ماه بخشش گناهان، ماه نزول قرآن و ماه میهمانی خدا در سرزمین مادری در ایران و کشورهای حوزه تمدنی آن در آسیای مرکزی و قفقاز وجود دارد و آن به جا آوردن نماز 20 رکعتی تراویح است که از مهمترین آداب و سنت های مرسوم شبانه در این کشورها در این ماه است.
شهروندان کشورهای این منطقه از جهان همچون ایرانیان امروز با انجام فرایض دینی خاص ماه مبارک رمضان در طول این ماه و قبل از ادای نماز عید فطر برای وداع با این ماه مبارک، زکات فطر را به افراد نیازمند، خویشاوندان فقیر خود توزیع می‌کنند.
البته، روز عید سعید فطر نیز در کشورهای آسیای مرکزی بیش از 20 سال قبل با اعلام استقلال این کشورها از شوروی رسمی شده و به جدول مراسم، جشن و اعیاد دولتی وارد و در این کشورها تعطیل عمومی اعلام شده است.
.........................
پایان پیام/ 167