به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ جلسه نقد و بررسی فیلم مستند "مستشرق" که با موضوع حیات و آثار «هانری کربن» اسلام شناس و فیلسوف شیعه فرانسوی ساخته شده است، برگزار شد.
این فیلم به وسیله آقای «مسعود طاهری» ساخته شده و جلسه نقد آن عصر روز هشتم بهمن ۱۳۹۸ در تالار حکمت کتابخانه ملی ایران با حضور دکتر «انشاءالله رحمتی»، دکتر «احسان شریعتی»، دکتر «رضا کوهکن» و کارگردان فیلم برگزار گردید.
در ابتدای این جلسه حسام الدین صفاری توضیحاتی درباره فیلم و نقطه تمرکز این جلسه نکاتی را طرح کرد و حاضران به تماشای فیلم نشستند.
به نوشته روزنامه اطلاعات، پس از نمایش فیلم ابتدا دکتر رضا کوهکن به طرح دیدگاه‌های انتقادی خود درباره موضوعات مختلف فیلم پرداخت اگرچه او اعتقاد داشت به برخی جنبه‌های کربن می شد پرداخت که در این فیلم به آنها اشاره نشد.
در ادامه دکتر احسان شریعتی با تمجید از ساخت فیلم، دیدگاه‌های انتقادی خود در فیلم را مطرح کرد. او با اشاره به اینکه فیلمساز به برخی از منابع پژوهشی دست اول که در خود دانشگاه سوربون درباره کربن موجود است دسترسی نداشته که این می‌توانست به فیلم او خیلی کمک کند، ضمن اینکه در فیلم مشکلی وجود دارد؛ مصاحبه شوندگان کمی همسطح سازی شدند و این شاید مفید نباشد.
احسان شریعتی اما دو ویژگی مثبت فیلم را یکی عینیت گرایی و رعایت اصل بی طرفی به دانشگاهی و در کلاس آکادمیک آن بیان کرد که فیلم تا آخر به آن پایبند ماند و دیگری عدم خودمان سازی کردن سوژه فیلم.وی در توضیح این ویژگی به این نکته اشاره کرد که اکثرا در فیلم‌ها و کتاب‌ها کارهایی که مثلا کانت یا دکارت کرده را طوری معرفی می‌کنند که آری آنها همان کاری را کردند که پیش از آنها فلان فیلسوف ایرانی در فلان قرن کرده است، در صورتی که در این فیلم همواره این فاصله و اندازه لازم با کربن حفظ می شود و او را همان نسخه جدید فلان فیلسوف ایرانی معرفی نمی‌کند بلکه به عکس سعی می‌کند این مساله را مطرح کند که باید در مورد کربن بیشتر تعمق و تدبر کنیم.
در ادامه جلسه دکتر انشاءالله رحمتی یکی دیگر از سخنرانان این جلسه ضمن تشکر از کارگردان برای ساخت این فیلم به این مسئله پرداخت که ساخت این فیلم بهانه ای شده که اینجا و جاهای دیگر بنشینیم و درباره‌هانری کربن صحبت کنیم وگرنه شاید هیچ وقت این مجال برای صحبت در گستره وسیع درباره‌هانری کربن دست نمی داد.
دکتر رحمتی با اشاره به اینکه وظیفه هنر به معنای اعم و فیلم به معنای اخص تعلیم نیست بلکه تذکار است توجه مخاطبان را به این مسئله جلب کرد که ابزارها و روش‌ها در تعلیم دادن و تذکار دادن با هم متفاوت است. بنابراین ما نباید از فیلم مستشرق انتظار تعلیم مفاهیم صعب فلسفی را داشته باشیم.
دکتر رحمتی در ادامه صحبت‌های خود به این اشاره کرد که یک پرسش دیگری که مطرح می شود این است که آیا اساسا هنر و فیلم می تواند برخی مفاهیم فلسفی را منتقل کند که باید گفت در بسیاری موارد دست هنرمند و دست یک فیلمساز در این رابطه کاملا بسته است. ضمن اینکه باید به مقوله زمان در تعلیم و تذکار اشاره کرد که در تعلیم ما یک زمان بسیار طولانی داریم اما در فیلم ساختن و تذکار یک زمان محدود داریم.
دکتر رحمتی همچنین در مورد ارزش‌های کار کربن حتی در تعلیمات دینی اشاره کرد که تعابیر کربن در تفسیر و تعبیر جدید نسبت به برخی احادیث شیعی باعث یک رویکرد جدید و رو به جلو حتی در دینداری می شود که این بسیار ارزشمند است.
وی در ادامه با اشاره به اینکه در فیلم مستشرق اشاره می شود افکار کربن با انقلاب اسلامی ایران دچار چالش شد اما این به معنای این نیست که اندیشه کربن دچار مرگ ابدی شده و دیگر از بین رفته بلکه افکار کربن دچار زایایی دوباره در سال‌های اخیر شده و تداوم خواهد یافت.
در ادامه این جلسه مسعود طاهری کارگردان فیلم با اشاره به اینکه این فیلم یک پرتره صرف و کلاسیک نیست تاکید کرد که فیلم قصد دارد بیشتر به اندیشه کربن بپردازد و باید به این اشاره کرد که در بخشی از این فیلم که همان بخش پایانی فیلم است ما به تقابل جدی اندیشه‌ها می‌رسیم که باید از آن تعبیر به جنگ اندیشه‌ها کرد. وی با اشاره به اینکه من در پی بررسی نسبت کربن با مسائل ایرانی بودم خاطر نشان کرد: به خاطر اینکه یک ایرانی این فیلم را ساخته جنبه‌های انتزاعی فیلم قاعدتاً بیشتر از جنبه‌های غیر انتزاعی فیلم هست.
لازم به ذکر است در روز دوشنبه گذشته این مستند در ایوان شمس نیز اکران شد و سفیر فرانسه نیز حضور داشت. «فیلیپ تیه‌بو» در سخنان کوتاهی با اشاره به این نکته که هانری کربن فیلسوف پلی فرهنگی میان ایران و فرانسه است، گفت: این فیلسوف تمامی آثار سهروردی را به فرانسه ترجمه کرد و او را به غربی‌ها شناساند. آثار‌هانری کربن علاوه بر روشنگری تاریخ ایران، به فرهنگ این کشور هم می‌پردازد. آثار او تصویری مجسم از گفتگوی فرهنگی در کشورهای مختلف است.
وی با بیان این که در آثار کربن شاهد تلاقی متفکران اروپایی و ایرانی هستیم، تصریح کرد: از سال ۱۹۴۷ که کربن به ایران آمد، نه تنها یک مستشرق بود بلکه در وهله اول فیلسوف محسوب می‌شد و دانش وسیع او در زمینه فلسفه اسلام باعث شد نقاط تلاقی دو فرهنگ و فلسفه ایرانی- اسلامی و غربی را پیدا کند و به مخاطب خود بشناساند.
مراحل تولید فیلم مستند "مستشرق" به تهیه کنندگی و کارگردانی مسعود طاهری حدود یک سال طول کشیده و در شهرهای تهران، پاریس، لوک خوزو، استانبول و اصفهان تصویربرداری شده است.
.................................
پایان پیام/ 101