به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) - ابنا - آیت‌الله‌العظمی «سیدمحمدتقی مدرسی» از مراجع تقلید شیعیان در کربلای معلی، ۳۰ اردیبهشت‌ماه در ادامه جلسات تقسیر سوره مبارکه ابراهیم طی سخنانی که به‌صورت مجازی از دفتر معظم‌له در کربلا پخش شد، به تفسیر آیه ۴۴ این سوره پرداختند.
مرجع تقلید شیعیان در کربلای معلی بیان کردند: بشر همیشه و در همه لحظات زندگی بین آتش دوزخ و نعیم بهشت قرار دارد که با یک غفلت ممکن است وارد دوزخ شود، از این جهت است که آیات قرآن ضمن بیان سیره انبیا(ع) ما را از هرگونه غفلت برحذر می‌دارد که یک موقع اهل دوزخ نشویم.
ایشان با بیان اینکه در دنیا سبب‌های غفلت زیاد است، گفتند: یکی از سبب‌های غفلت، جهل انسان است که فقط یک اسمی از آتش دوزخ شنیده و باور چندانی به آن ندارد، سبب دیگر غفلت‌های دنیا شهوات زیاد انسان و فشارهای زندگی بر اوست، و در کنار این غفلت، وسوسه‌های دائمی شیطان است که در بیداری و خواب و همیشه مشغول وسوسه کردن انسان است. این غفلت‌ها و وسوسه‌های شیطان باعث غفلت ما از دوزخ و قیامت می‌شود و انسان را مبتلا به سرنوشت بد و دوزخی می‌کند.
*منظور از ظلم و ظالم
آیت‌الله مدرسی ادامه دادند: غفلت و وسوسه‌های شیطانی باعث می‌شود که انسان ظالم شود. ما کلمه ظلم را گاهی وقتها در یک چارچوب بسیار تنگی تفسیر می‌کنیم که در حقیقت ظلم بیش از اینها است؛ تا جایی که حتی هر خلافی که انسان نسبت به خودش می‌کند، ظلم به خود و ظلم به نفس است. اینکه انسان در واجبات و مستحبات و یا در ترک محرمات و مکروهات تقصیر می‌کند، این نیز ظلم محسوب می‌شود.
ایشان بیان کردند: بعد از ظلم به خود ظلم به دیگران است؛ در ظلم به دیگران شاید به نزدیکان و خانواده از جمله پدر و مادر، خواهر و برادر، همسر و فرزند و دیگر خویشان باشد که اینها نیز ظلم محسوب می‌شود و اکثراً از آن غافل هستند. حالا در بحث ظلم به دیگران علاوه بر خویشان دیگران را نیز شامل می‌شود. بنابراین، به هر طریقی که انسان به هر کس حتی به خودش ظلم کند، او ظالم است و ما از آن غافل هستیم. در آیات مختلف قرآن خداوند عاقبت تکان‌دهنده ظالمان را بیان کرده و ما باید از آن درس گرفته و به آن توجه کنیم.
*عظیم بودن روز قیامت و ترس ابرار از این روز
مؤلف تفسیر هدایت اظهار کردند: روز قیامت در قرآن خیلی عظیم بیان شده است که گاهی خداوند سبحان و تعالی فرموده است «إِنَّ هَؤُلَاءِ يُحِبُّونَ الْعَاجِلَةَ وَيَذَرُونَ وَرَاءَهُمْ يَوْمًا ثَقِيلًا؛ اينان دنياى زودگذر را دوست دارند و روزى گرانبار را به غفلت پشت سر مى‌افكنند»؛ در سوره انسان درباره روز قیامت خیلی بحث شده است تا جایی که به ترس ابرار از روز قیامت در آیه ۱۰ این سوره مبارکه اشاره شده است «إِنَّا نَخَافُ مِنْ رَبِّنَا يَوْمًا عَبُوسًا قَمْطَرِيرًا؛ ما از پروردگارمان از روز عبوسى سخت هراسناكيم»؛ ابرار خوراک خود را به اسیر و فقیر و مسکین دادند و گفتند ما از روز قیامت می‌ترسیدیم.
ایشان افزودند: روز قیامت با آن هول و ترسی که دارد، خودش از آتش جهنم و قبل از نعمت‌های الهی در بهشت است. خود این روز طولانی خیلی تکان‌دهنده است که یک روز ۵۰ هزار سال است. ما برای ۳۰ یا ۴۰ سال زندگی در دنیا این‌قدر جدی و پر تلاش هستیم در صورتی که ما یک روز هولناک که ۵۰ هزار سال است، در پیش روی ماست. نکته دیگر اینکه این روز هولناک و ۵۰ هزار ساله تازه مقدمه عالم ابدیت است که بعد از این روز هولناک، بهشت و جهنم است و ما باید این روز را خیلی جدی بگیریم.
*چرا خدا در دنیا با ظالم کاری ندارد؟
مرجع تقلید شیعیان در کربلا گفتند: برخی تصور می‌کنند که ظالم ظلم و ستم می‌کند و نسبت به حقوق دیگران مقصر است، ولی هیچ باکش نمی‌شود؛ پس معنی آن این است که ظلم اشکال ندارد، مگر خدا نمی‌بیند او دارد ظلم می‌کند. در جواب باید گفت خدا به این ظالم فرصت داده و ظلم او را می‌بیند ولی این ظلم‌ها را می‌نویسد و یک جا آمار‌گیری خواهد کرد و عذاب سختی در انتظار ظالمان است. دقت شود، گاهی وقتها برخی در دنیا هستند که ظلم می‌کنند، اما می‌گویند من که تنها نیستم دیگران هم ظلم می‌کنند، ممکن است آنهایی هم که ظلم می‌کنند همین حرف را بزنند، پس فرقی ندارد.
ایشان ادامه دادند: اگر در دنیا کسی به شما ظلم می‌کند، شما حق ندارید به این دلیل به کسی دیگر ظلم کنید؛ مثلاً یکی شما را کتک می‌زند و به شما ظلم کرده شما هم بعد بروید یکی ضعیف‌تر از خود را گیر بیاورید و او را کتک بزنید و به او ظلم کنید، این معنا ندارد و تحت هیچ شرایطی حق ندارید به کسی ظلم کنید و اگر ظلم کردید بدانید که همه با هم در همان راهی که همه ظالمان می‌روند، شما هم می‌روید.
*لزوم توبه و استغفار در فرصت زنده بودن در دنیا
آیت‌الله مدرسی بیان کرذند: خداوند در آیه ۴۴ سوره مبارکه ابراهیم می‌فرماید «وَأَنْذِرِ النَّاسَ يَوْمَ يَأْتِيهِمُ الْعَذَابُ...» در این آیه خداوند به پیغمبر(ص) می‌فرماید نسبت به این روز قیامت مردم را هشدار بده که روز قیامت روز جزای بزرگ اعمال است. در آن روز مردم چه می‌گویند؟ از خدا در آن روز چه درخواستی دارند؟ ما که امروز در این دنیا هستیم و هنوز فرصت داریم و زنده هستیم باید از این روز بترسیم و درس بگیریم و امروز در این فرصت طلایی توبه و استغفار کنیم و این هشداری به ما است که از این فرصت حیات در این دنیا برای توبه و آمرزش استفاده کنیم. آن حرف آن روز را باید امروز بزنید، چرا انسان باید تأخیر بیندازد بلکه باید امروز توبه کند. از آن روزی که عذاب می‌آید و می‌رسد شما ظالمان عذاب دارید اما این عذاب دور است که به آن روز عذاب برسید و در این فاصله می‌توانید توبه کنید و از آن روز بترسید.
*درخواست ظالمان برای فرصت بازگشت به دنیا
ایشان گفتند: ظالمان باید امروز دست از ظلم بردارند و توبه کنند نه اینکه در روز قیامت بگویند پیشمان شدیم و درخواست مهلت کنند. خداوند در ادامه این آیه می‌فرماید «فَیقُولُ الَّذِینَ ظَلَمُوا رَبَّنَا أَخِّرْنَا إِلَى أَجَلٍ قَرِیبٍ» ظالمان می‌گویند خدایا به ما مهلت بده، اینها خیال می‌کنند همچنان که در دنیا از خدا مهلت گرفتند و عذاب آن‌ها تأخیر داده شد، آخرت هم همین است. به آن‌ها می‌گویند چند سال مهلت می‌خواهید؟ که می‌گویند چند سال نه، کمتر حتی چند لحظه؛ «أَجَلٍ قَرِیبٍ» به معنای این است که ما برای چند روزی مهلت می‌خواهیم، در جواب می‌گویند اگر ما به شما مهلت دادیم که به دنیا برگردید، می‌خواهید در دنیا چکار کنید؟ که در ادامه این آیه آمده است «نُجِبْ دَعْوَتَكَ وَنَتَّبِعِ الرُّسُلَ» می‌گویند می‌خواهیم دعوت تو را اجابت کرده و دین تو را قبول کرده و سر تسلیم فرود بیاوریم و هرچه پیغمبران گفتند قبول و به آن عمل کنیم.
*ساعات عمر را هدر ندهید
مرجع تقلید شیعیان در کربلا اظهار کردند: از این آیه می‌خواهم استفاده کنم که در دنیا هزاران ساعت از عمر ما می‌گذرد، اما در این هزار ساعت ما می‌توانستیم از یک ساعت یا دو ساعت آن استفاده و توبه کنیم و به خدا و پیغمبران بازگردیم، ولی انجام ندادیم؛ در روز قیامت درخواست دارند که حتی یک ساعت به دنیا برگردند و توبه کنند.
ایشان ادامه دادند: ما الان در ساعات طلایی دنیا هستیم و اصلاً متوجه نیستیم که این ساعات عمر چقدر با ارزش است ولی این ساعات را با غفلت می‌گذرانیم. در صورتی که این ساعات بسیار با اهمیت و قیمتی است که می‌توان از این ساعت‌ها برای نجات خود و جهان آخرت خود و حتی برای استغفار و ادای حقوق دیگران استفاده کرد.
مؤلف تفسیر هدایت بیان کرند: ظالمان در روز قیامت درخواست حتی چند ساعت برای بازگشت به دنیا را دارند و می‌خواهند در این لحظه مختصر توبه و استغفار کرده و دعوت خدا و پیغمبران او را قبول کنند و شهادتین را بیان کنند. فقط به خاطر این کار از خدا مهلت می‌خواهند که به دنیا برگردند. حالا این چقدر زمان می‌خواهد یک روز، یک ساعت، زمان برایشان مهم نیست، فقط یک فرصت کوتاه که برگردند به دنیا و توبه و استغفار کنند.
آیت‌الله مدرسی افزودند: در پایان این آیه خداوند می‌فرماید «أَوَلَمْ تَكُونُوا أَقْسَمْتُمْ مِنْ قَبْلُ مَا لَكُمْ مِنْ زَوَالٍ» به آن‌ها گفته می‌شود که چرا وقتی که در دنیا بودید، قسم خوردید و سوگند یاد کردید که ما همیشه در دنیا هستیم، پس چه شد الان پشیمان هستید.
*مرگ بسیار نزدیک است
ایشان اظهار کردند: خیلی از اوقات افرادی هستند که عمری از آن‌ها گذشته است و آنان همچنان غوطه‌ور در گناه هستند؛ وقتی هم به آن‌ها می‌گویید که دیگر عمری از شما گذشته و پیر شدید و بیایید توبه کنید که مرگ نزدیک است، می‌گویند ما هنوز با مرگ فاصله داریم و وقت داریم. در صورتی که شاید کفن آن‌ها دوخته شده و قبرشان نیز آماده شده باشد. ما اصلاً نمی‌دانیم چه زمانی می‌میریم و لحظه مرگ ما فرامی‌رسد، اصلاً عاقبت ما معلوم نیست. این یک موعظه بزرگی است که بیدار شده و غافل نباشیم.
مرجع تقلید شیعیان در کربلا گفتند: مرگ در پیش روی ماست، آیا این همه غفلت کردن کافی نیست؛ بیایید تا فرصت دارید و زنده هستید، توبه کنید. چرا برخی مرگ را تکذیب می‌کنید و می‌گویید ما همیشه زنده هستیم؛ هیچ کس از شما در این دنیا نمی‌مانید. بعد از مرگ در روز قیامت درخواست بازگشت به دنیا را دارید که قرآن در جواب می‌فرماید «أَوَلَمْ تَكُونُوا أَقْسَمْتُمْ مِنْ قَبْلُ مَا لَكُمْ مِنْ زَوَالٍ» آیا شما همان کسانی نبودید که در دنیا قسم خوردید که همیشه در این دنیا هستید.
.......................................................
سرویس فرهنگی/ محسن سلطان احمدی