به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ شانزدهمین نشست از سلسله نشست‌های دین و چالش‌های روز با ارائه حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین دکتر «زهیر دهقانی آرانی» عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و استاد مرکز تخصصی مهدویت با عنوان «گونه‌شناسی چالش‌های تحقیقات غربیان در موضوع مهدویت و راهکارهای حوزه در قبال آن» برگزار شد.
وی در ابتدای سخنان خود، به عدم سبقه طولانی مهدویت‌پژوهی در غرب اشاره کرد و گفت: علت اصلی ورود مستشرقان به موضوع مهدویت، ظهور و بروز چند مدعی مهدویت در نیمه دوم قرن نوزدهم در چند نقطه از جهان اسلام بود که توجه غربیان را به دلایل سیاسی و اعتقادی آن جلب نمود اما روند توجه غرب به مهدویت رو به رشد است و امروزه مهدویت، به یک موضوع مهم برای مستشرقان تبدیل شده است.
دکتر دهقانی، در تقسیم‌بندی مباحث متفکران غرب پیرامون مهدویت ابراز داشت: برخی درباره اصالت و خاستگاه مهدویت سخن گفته‌اند؛ مثلاً برخی از مستشرقان ادعا کرده‌اند که مهدویت در قرآن نیامده یا امر مهدویت، یک نسخه کپی شده از ادیان سابق است یا مهدویت بعد از پیامبر و در طول تاریخ شکل گرفته است و برگرفته از وحی الهی نیست. همچنین عده‌ای دیگر از مستشرقان، پیرامون امر مهدویت در شیعه و اهل‌سنت تحقیق کرده‌اند؛ یعنی به تفاوت‌های مهدویت در نگاه شیعه و اهل‌سنت پرداخته‌اند. در زمینه مهدویت شیعی پس از انقلاب اسلامی ایران نیز برخی مستشرقان از جمله «اتان کلبرگ» نظریاتی مطرح نموده‌اند.
استاد مرکز تخصصی مهدویت افزود: موضوع دیگری که برای برخی مستشرقان بسیار جذاب است، بررسی علائم ظهور می‌باشد لذا بررسی‌هایی پیرامون خسف بیداء، سفیانی یا به‌ویژه دجاّل صورت گرفته است. موضوع مهم دیگری که برای برخی خاورپژوهان مطرح بوده، فرقه‌های مرتبط با مهدویت است؛ زیرا در طول تاریخ اسلام، فرقه هایی در شیعه و اهل‌سنت از جمله: کیسانیه، اسماعیلیه، واقفیه، احمدیه و مهدیه سودان وجود داشته که شخصی را به عنوان منجی یا مهدی موعود معرفی کرده‌اند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، چالش‌ها و شبهات غرب درباره مهدویت را به دو دسته تقسیم کرد و تشریح داد: اولین چالش، محتوایی و روشی است و چالش دوم، چالش عَرضه‌ای می‌باشد. برخی محتواهای غربی درباره مهدویت، چالش برانگیز است؛ مثلاً آقای اتان کلبرگ در مقاله «از امامیه تا اثنی عشریه» ادعا کرده که امامیه، از ابتدا قائل به دوازده امام نبوده و در طول زمان اثناعشری شده است که این قبیل چالش‌ها به دلائل مختلفی از جمله استفاده از منابع نادرست، پدید آمده است.
وی در ادامه به مواردی همچون تک‌بُعدی نگری و وجود پیش‌فرض‌های غلط برخی مستشرقان پیرامون مهدویت اشاره کرد و این موارد را سبب بروز برداشت‌های نادرست و ناقص معرفی نمود.
حجت‌الاسلام دهقانی در پایان اظهار داشت: چالش نوع دوم، چالش رسانه‌ای و عرضه‌ای است. ما از نظر محتوا، اطلاعات و مفاهیم عمیق دینی، کمبودی نداریم اما چرا دچار چالش‌های محتوایی می‌شویم؟ چون در یک محیط بسته به سر می‌بریم و بروندادی از محتواهای دینی خود به بیرون نداریم. گرچه جهان غرب نیز اجازه عرضه درست مفاهیم شیعی را نمی‌دهد اما ما نیز در این زمینه کم کاری کرده‌ایم.
................................
پایان پیام | 348
