بی اصالت، بیگانه/ نقد فیلم "سوفی و دیوانه"

خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا/ سرویس هنر اسلامی:

سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر از ابتدای دهه مبارک فجر 1395 در تهران آغاز شده است. فیلم سینمایی "سوفی و دیوانه" از جمله فیلمهایی است که در بخش "سودای سیمرغ (سینمای ایران)" نمایش داده شد و «مهدی کرم پور» پس از گذشت پنج سال از ساخت "پل چوبی" این بار با این فیلم به سینما بازگشته است.

"سوفی و دیوانه" عاشقانه ای شاعرانه است که بلحاظ فنی و محتوایی در سطح پایینی قرار دارد. در این نوشته نکاتی پیرامون فیلم خواهیم گفت:

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
به قلم: سعید گرامی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

* مشخصات فیلم سوفی و دیوانه

کارگردان: مهدی کرم پور ـ تهیه کننده: مهدی کرم پور ـ نویسندگان: مهدی سجاده چی و مهدی کرم پور ـ تدوین: نازنین مفخم ـ فیلمبرداری: محمد آلادپوش ـ موسیقی:بهزاد عبدی ـ بازیگران: امیر جعفری، به آفرید غفاریان، محمدرضا شریفی‌نیا، سعید امیرسلیمانی، الهه حصاری، سیامک صفری و رضا یزدانی.

* داستان فیلم سوفی و دیوانه

داستان از آسمان شروع می شود. "امیر" (با بازی «امیر جعفری») می خواهد خود را بکشد؛ اما "سوفی" (با بازی «به افرید غفاریان») همچون فرشته ای از راه می رسد و مانع او می شود. سوفی امیر را همراه خود به گردشی یک روزه می برد و با گفتن خاطرات تخیلی او را مجذوب خود می کند و...

* نقد فیلم سوفی و دیوانه

ــ فرم ضعیف

"سوفی و دیوانه" فیلمنامه خوبی ندارد. داستان ــ البته اگر قائل به وجود داستان برای فیلم باشیم ــ بدون منطق به جلو رانده می شود و اتفاقات جدید، بی مقدمه به سراغ آن می آید. شخصیت ها در شهر قدم می زنند و منتظر حادثه هستند. داستان حتی به منطق خودش پایبند نبوده است و فضای فیلم گاهی فانتزی می شود و گاهی واقعی.

"سوفی و دیوانه" فیلمی است که نه اصالت ایرانی دارد و نه جذابیت خارجی. کارگردانی فیلم چنگی به دل نمی زند. بیشتر ادا و اطوار است تا کارگردانی! دوربین از آسمان به زمین می آید و داستان شروع می شود و در جایی که از زمین به آسمان برمی گردد عملا به پایان می رسد. اما فیلم پس از آن نیز ادامه می یابد و اساساً کارکرد این تکنیک را زیر سؤال می برد. علاوه براینکه نه به زمین آمدن دوربین به فضای فیلم می خورد نه بالا رفتنش.

غیر از کارگردانی، عوامل فنی فیلم خوب بوده اند؛ تدوین مناسب است؛ تصویربرداری خیلی خوب است؛ موسیقی جالبی دارد. اما هیچکدام "خلأ وجود داستان" و "کارگردانی ضعیف" را پر نکرده اند.

در بازیگری، «امیر جعفری» نمی تواند نقشش را خوب ادا کند و خبری از بازی های موفقی که در تلویزیون به نمایش گذاشته در اینجا نیست؛ اما «به آفرید غفاریان» نقشش را خوب بازی می کند. با اینکه بازی او در بعضی سکانس ها تئاتری و بعضا تصنعی می شود اما در مجموع توانسته از پس کار برآید.

ــ فیلمی توریستی

"سوفی و دیوانه" فیلمی است ایرانی برای غیر ایرانیان، که با نمایش تصاویری کم نظیر از کشورمان ظاهراً سعی دارد نظر توریست ها را به کشورمان جلب کند. داستان ساده و ضعیف فیلم هم صرفاً در خدمت مناظر گردشگری قرار دارد.

با این نگاه توریستی، تصویری غیرواقعی از ایران نشان می دهد و تنها ده درصد از واقعیت تهران را به تصویر می کشد. کارگردان فیلم تنها مناطق جذاب بالای شهر را نمایش می دهد و از نشان دادن قشر فقیر و کم بضاعت چشم می پوشد. در ایده آل فیلمساز، قشر کثیری از ملت ما جایی ندارند؛ اما نادیده گرفتن این قشر عظیم در معرفی کشور، برای یک هنرمند جالب نیست.

ــ آزادی بی قید و بند

نکته مهمی که در فیلم به چشم می خورد "عادی سازی روابط زن و مرد نامحرم" است. سوفی و امیر با اینکه هر دو متأهل هستند خیلی زود با هم دوست می شوند و تصمیم می گیرند روزشان را باهم سپری کنند! بی قید و بندی در "سوفی و دیوانه" بیش از حد نامتعارف و جلف است. سعی کارگردان در عادی و آزاد جلوه دادن رابطه زن و مرد و حتی لمس یکدیگر، در فیلم به خوبی دیده می شود. وضع لباس و پوشش زنان در فیلم هم نامناسب است. فیلمساز قصد داشته با انتخاب چنین پوششی این پیام را به توریست ها بدهد که حجاب محدودیتی برای شما ایجاد نمی کند و ما آنقدرها هم در مورد آن سخت گیر نیستیم.

به تصویر کشیدن چند توریست با روسری، شاهدی بر این مدعاست. علاوه برآن، این نکته را هم بیان می کند که "حجاب حتی می تواند بر جذابیت شما بیفزاید". سوفی فرم روسری اش را تغییر می دهد تا این مطلب به خوبی انتقال داده شود.

ــ زندانی به وسعت ایران؟!

نقطه عطف پایانی فیلم وقتی است که ما دلیل خودکشی امیر را می فهمیم و فیلم منطقاً در اینجا به پایان می رسد. برگشت دوربین به آسمان گواهی بر اتمام قصه است؛ اما پس از آن، سکانس بی ربط ــ اما معنادار ــ وجود دارد: سفر رویایی سوفی به پایان می رسد و به زندان برمی گردد!

درب زندان باز می شود و زندانبان که زنی با چادر مشکی است از سوفی استقبال می کند. او لباس سفیدش را بیرون می آورد و لباس سیاه به تن می کند و به سلولش برمی گردد. آیا زندان در فیلم "سوفی و دیوانه" نماد ایران است؟! آیا فیلمساز ابتدا کشور رویایی اش را به تصویر می کشد و سپس با سکانس زندان، ایران را مکان آرزوهای برباد معرفی می کند؟ اگر هم چنین قصدی نداشته، این مطلب به توریستی که پس از دیدن فیلم به ایران سفر کند و می خواهد وضع کشور را ببیند به خوبی منتقل می شود.

در مجموع باید گفت "سوفی و دیوانه" به لحاظ هنری فیلم موفقی نیست. محتوای فیلم اگرچه در ظاهر مفید و سازنده است اما در بطن آن رگه هایی از سیاه نمایی دیده می شود. به نظر می رسد پنج سال وقفه در فیلمسازی نیز نتوانسته دانش سینمایی کرم پور را به حد مطلوب برساند و "سوفی و دیوانه" در مقایسه با فیلم های گذشته او پیشرفت چندانی نداشته است. امید است در آینده شاهد فیلم های خوبی از این کارگردان باشیم.

..........................
پایان پیام / 101

عناوین مرتبط :

همه مطالب

اخبار جهان

اخبار ایران

چندرسانه‌ای

اخبار علمی و ترویجی

نگاه دینی به سیمرغ سی و پنجم ـ 27

بی اصالت، بیگانه/ نقد فیلم "سوفی و دیوانه"