سبک زندگی اهل‌بیت(ع) | تعامل پیامبر با همسرانشان

در چنین شرایط اجتماعی و تعصب‌های قبیله‌ای، پیامبر(ص) دینی را برای مردم به ارمغان آورد که تنها با بیان یک آیه مستحکم و دندان‌شکن بر تمامی این باورهای پوچ و غلط خط بطلانی کشید و جامعه نکوهیده و تحقیرشده زنان را تکریم نمود: «و از نشانه‌های [قدرت و ربوبیت] او این است که برای شما از جنس خودتان همسرانی آفرید تا در کنارشان آرامش یابید و در میان شما دوستی و مهربانی قرار داد؛ یقیناً در این [کار شگفت‌انگیز] نشانه‌هایی است برای مردمی که می‌اندیشند.(۱)

از سویی شکوه و عظمت مقام عظمای رسالت، هرگز مانع آن نبود که پیامبر(ص) از همسران خویش، فاصله روحی گرفته باشد یا میان خود و همسران حدود و شرایطی قائل شود؛ بلکه مهر، عطوفت و احترام به مصالح خانوادگی او به ‌حدی بود که گاهی برخی از همسران را به سوءاستفاده از رفتار انسانی و ملکوتی آن حضرت وامی‌داشت.

خوش‌رفتاری با همسر

اگر پیامبر(ص) از یکی از همسران خود ‌ناسازگاری می‌دید، سریع خشم نمی‌گرفت؛ بلکه از راه‌های مختلف می‌کوشید، او را متوجه اشتباه خود کند. آن حضرت به تناسب مورد از راه مخصوص آن استفاده می‌کرد؛ مثلاً گاه با قطع مراوده و گاه با قطعِ تکلم به طور موقت، مسئله را حل می‌کرد؛(۲) اما اگر احساس می‌کرد همسرش به دلیلی از او ناراحت شده است با کمال بزرگواری از وی عذرخواهی و ناراحتی او را بر طرف می‌کرد.(۳)

 روایات خوش‌رفتاری با همسر

وی می‌فرمود: «چگونه حیا نمی‌کنند، بعضی از شما که زنش را اول روز مانند بردگان کتک می‌زند و آخر شب با او همبستر می‌شود»(۴) و در حدیثی دیگر فرمود: «با زنانتان مهربان باشید، دل‌هایشان را به‌دست آورید تا آن‌ها نیز با شما همراهی کنند. ایشان را وادار به کاری مسازید که میل ندارند و بر آنان خشمگین نشوید.»(۵)

همچنین می‌فرمود: «مؤمن‌ترین مردم، کسانی‌اند که با خانواده خود خوش‌خلق‌تر باشند و بیشتر از همه به آنان لطف و محبت ‌کنند و من بیشتر از شما به خانواده‌ام لطف و مهربانی می‌کنم.»(۶)

 هدیه دادن پیامبر به همسر

اسلام از هر فرصتی استفاده کرده و به پیروانش دستور داده است که در هر روز عید، شیرینی و هدایایی بخرند و به خانه آورند تا بدین‌وسیله همسر و فرزندانشان را خوشحال کنند و روحشان را شاد و دلشان را آکنده از مهر و محبت سازند؛ چرا که این، شیوه‌ رهبران دینی به‌ویژه پیامبر(ص) است. یکی از ویژگی‌های رسول خدا(ص) این بود که برای همسران و خانواده‌اش هدیه‌ می‌خرید؛ از این‌رو در روایتی آورده‌اند که خاتم انبیا(ص) هدایایی از بازار‌ می‌خرید و به منزل می‌برد.(۷) امام صادق‌(ع) فرمود: ‌«رسول اکرم(ص) هرگاه در روز عید عطری به‌دست می‌آورد، ابتدا آن را به همسرانش می‌داد.»(۸)

همکاری با همسران در کارهای خانه

پیامبر اکرم(ص) پس از فراغت از کارهای بیرونی و اجتماعی، در کارهای خانه به همسرانش کمک می‌کرد. حضرت، لباس‌های خود را وارسی و کفش خود را اصلاح می‌کرد، گوسفندان را می‌دوشید و برای رفع نیازمندی‌های همسران تلاش می‌کرد.(۹) گاهی نیز خانه خویش را جارو می‌فرمود، شتر را به جای خود روانه می‌ساخت، در سایر کارهای داخلی کمک می‌کرد و مکرر می‌فرمود: «کمک به همسر در کارهای منزل، صدقه و احسان در راه خداست.»(۱۰)

اسود گوید: «از عایشه پرسیدم که رسول خدا(ص) در خانه چگونه است؟» گفت: «در خدمت کردن به خانواده خویش کوشاست و هنگام نماز از خانه بیرون می‌رود و مانند انسان‌های دیگر جامه خود را می‌شوید.» عروة بن زبیر گوید: «کسی از عایشه پرسید که آیا پیغمبر(ص) در خانه کار می‌کند؟» گفت: «آری، کفش‌هایش را تعمیر می‌کند و جامه‌اش را می‌دوزد. همان‌گونه که شما کار‌های خود را در منزل انجام می‌دهید، او هم کارهایش را انجام می‌دهد.»(۱۱)

۱). روم، آیه ۲۱.

۲). اسدالغابه، ج ۷، ص۱۶۸.

۳). کنزالعمال، ج ۷، ص۱۲۹.

۴). محمد رسول الله، ص، ۲۱۷.

۵). مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص، ۲۵۲.

۶). وسائل الشیعه جلد ۸ صفحه ۵۰۷.

۷). المحجة البیضاء، ج ۶، ص ۲۴۸.

۸). اصول کافی، ج ۴، ص ۱۷۰، ح ۵.

۹). مکارم الاخلاق، ص ۱۱۴.

۱۰). العبقریات الاسلامیة، ص ۱۹۲.

۱۱). دلایل النبوة، ج ۱، ص ۱۵۸.

………………………

پایان پیام/