راز دل‌های شیفته: جلوه‌های رأفت و محبت در زندگی معصومین

خبرگزاری بین المللی اهل بیت (ع) ابنا- اسلام قانون محبت است. قرآن کریم، پیامبر اکرم (ص) را رحمة للعالمین معرفی می کند، یعنی نسبت به خطرناکترین دشمنانت نیز رحمت باشی و به آنان محبت کنی.

اما محبتی که قرآن دستور می دهد آن نیست که با هر کسی مطابق میل و خوشایند او عمل کنیم، محبت این نیست که هر کسی را در تمایلاتش آزاد بگذاریم و یا تمایلات او را امضاء کنیم، این محبت نیست بلکه نفاق و دورویی است.

محبت آنست که با حقیقت توأم باشد، محبت خیر رساندن است و احیانا خیر رساندن ها به شکلی است که علاقه و محبت طرف را جلب نمی کند. به علاوه محبت منطقی و عاقلانه آنست که خیر و مصلحت جامعه بشریت در آن باشد نه خیر یک فرد و یا یک دسته بالخصوص.

شما دو سنت را در میان همه ائمه می بینید که به طور وضوح و روشن هویدا است. یکی عبادت و خوف از خدا و خداباوری است. یک خداباوری عجیب در وجود این ها هست، از خوف خدا می گریند و می لرزند، گوئی خدا را می بینند، قیامت را می بینند، بهشت را می بینند، جهنم را می بینند.

درباره امام کاظم (ع) می خوانیم: «هم قسم سجده های طولانی و اشک های جوشان». تا یک درون منقلب آتشین نباشد که انسان نمی گرید.

سنت دومی که در تمام اولاد امام علی (ع) (از ائمه معصومین) دیده می شود همدردی و همدلی با ضعفا، محرومان، بیچارگان و افتادگان است. اصلا انسان برای این ها یک ارزش دیگری دارد. 

امام حسن (ع) را می بینیم، امام حسین (ع) رامی بینیم، امام سجاد (ع)، امام باقر (ع)، امام صادق (ع)، امام کاظم و ائمه بعد از آن ها، در تاریخ هر کدام از این ها را که مطالعه می کنیم، می بینیم اصلا رسیدگی به احوال ضعفا و فقراء، برنامه این ها است، آن هم (به این صورت که) شخصا رسیدگی بکنند نه فقط دستور بدهند، یعنی نایب نپذیرند و آن را به دیگری موکول نکنند.

زین العابدین پیک محبت بود. این هم عجیب است: راه می رفت، هر جا بی کسی را می دید، هر جا غریبی را می دید، فقیر و مستمندی را می دید، کسی را می دید که دیگران به او توجه ندارند، به او محبت می کرد، او را نوازش می کرد و به خانه خودش می آورد.

روزی یک عده جذامی را دید. (همه از جذامی فرار می کنند، و آن که فرار می کند از سرایت بیماریش می ترسد، ولی خوب این ها هم بنده خدا هستند) از این ها دعوت کرد، این ها را به خانه خود آورد و در خانه خود از این ها پرستاری کرد. خانه زین العابدین خانه مسکینان و یتیمان و بیچارگان بود.

علی (ع) فرموده است: محبت دعوت به خداست.

قرآن می فرماید: «بدی را آنچه خود بهتر است دفع کن آنگاه کسی که میان تو و میان او دشمنی است گویی دوستی یکدل می گردد» ای پیغمبر که وظیفه تو دعوت به راه خداست بدان که نیکی و بدی یک وزن ندارد؛ حتی (بدی ها) با هم، هم وزن نیستند و نیکی ها هم با هم، هم وزن نیستند؛ تو بدی ها را با بهترین نیکی ها دفع کن، «ادفع بالتی هی احسن» دیگران بدی می کنند، تو نیکی کن.

بعد خصلتی روانی را ذکر می کند، می گوید آنگاه که دشمن بدی می کند و در مقابل بدی او نیکی می کنی، می بینی خاصیت نیکی کردن در مقابل بدی، خاصیت کیمیاست، یعنی قلب ماهیت می کند، یکوقت می بینی همان که دشمن سرسخت تو بود قلب ماهیت شد و به یک دوست مهربان تبدیل شد.

اسلام دین محبت است، ولی آنجا که محبت کارگر نیست دیگر سکوت نمی کند؛ آنجاست که خشونت به کار می برد، شمشیر به کار می برد. شما در تاریخ زندگی پیغمبر اکرم، در تاریخ زندگی امیرالمومنین و سایر ائمه اطهار داستان های زیادی درباره «ادفع بالتی هی احسن فا ذا الذی بینک و بینه عداوه کانه ولی حمیم» می بینید.

اگر در مقابل بدی نیکی کنید خاصیتش را می بینید، خاصیتش این است که دشمن را تبدیل به دوست می کند. در دعای مکارم الاخلاق تعبیرات عجیبی هست: خدایا به من توفیق بده آن کسی که به من فحش می دهد من به او حرف خوب بگویم، آن کسی که قطع رحم می کند من در مقابل صله رحم کنم، آن کسی که پشت سر من بدگوئی می کند من پشت سرش خوب بگویم.

مردی از اشراف جاهلیت، خدمت رسول اکرم (ص) آمد و دید که ایشان یکی از فرزندانشان را روی زانوی خودشان نشانده اند و او را می بوسند و می بویند و به او محبت می کنند. یک دفعه این آدم به پیغمبر (ص) رو کرد و گفت:

من ده تا بچه دارم و هنوز در عمرم هیچ کدامشان را یکبار هم نبوسیده ام. در یکی از روایاتی که در این زمینه آمده، نوشته اند: «پیغمبر اکرم از این حرف چنان ناراحت عصبانی شد که صورت مبارکش قرمز شد و تغیر پیدا کرد»

و فرمود: «آن که نسبت به دیگری رحم نداشته باشد، خدا هم به او رحم نخواهد کرد». بنا به نقل دیگری فرمود: اگر خدا رحم را از دل تو کنده است، من چه کنم؟! در این زمینه اخبار و روایات و احادیث زیادی داریم.

زندگی امیرالمؤمنین (ع) خود بهترین نمونه است و علی (ع) اساسا مجسمه رحمت و مهربانی است، در مقابل ضعیف که قرار می گیرد، دریای رحمت و محبت علی (ع) به جوش می آید.

پیامبر اکرم (ص) نسبت به همه چیز مهر می ورزید حتی حیوانات و جمادات و به همین جهت در سیره او می بینیم که تمام آلات و ابزار زندگیش اسمی خاص داشت، اسب ها و شمشیرها و عمامه هایش همه اسمی خاص داشتند و این نیست جز اینکه موجودات، همگان مورد ابراز محبت و عشق او بودند و گوئی برای همه چیز شخصیتی قائل بود.

تاریخ این روش را در مورد انسانی غیر او سراغ ندارد و در حقیقت این روش حکایت می کند که او سمبل عشق و محبت انسانی بوده است. وقتی از کنار کوه احد می گذشت با چشمان پر فروغ و نگاه از محبت لبریزش احد را مورد عنایت خویش قرار داد و گفت: «کوهی است که ما را دوست دارد و ما نیز آن را دوست داریم».

انسانی که کوه و سنگ نیز از مهر او بهره مند است.

منـابـع:

1- مرتضی مطهری، سیری در سیره ائمه اطهار

2- مرتضی مطهری، جاذبه و دافعه علی (ع)

3- مرتضی مطهری، آشنایی با قرآن