به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) - ابنا - نامگذاری سال ۱۴۰۴ شمسی به نام «سرمایه‌گذاری در تولید» از سوی مقام معظم رهبری، بار دیگر موضوع اقتصاد را مورد توجه مردم و مسئولان قرار داده است. اگر چه نقش مشکلات اقتصادی در تعیین شعار توسط مقام معظم رهبری قابل انکار نیست، اما به نظر می‌رسد که این اندیشه‌های اقتصادی، ریشه در باورهای عمیق قرآنی ایشان دارد. تطبیق سخنان ایشان در تعیین شعار امسال به عنوان سال «سرمایه‌گذاری در تولید» با اندیشه‌های قرآنی علامه طباطبایی، که بیش از ۵۰ سال پیش در تفسیر المیزان به نگارش درآمده است دلیلی روشن بر این مطلب است.
قرآن کریم در آیات ۳۴ و ۳۵ سوره توبه می‌فرماید: «وَالَّذِینَ یَکْنِزُونَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ وَلَا یُنْفِقُونَهَا فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ أَلِیمٍ ، یوم یُحْمَی عَلَیْهَا فِی نَارِ جَهَنَّمَ فَتُکْوَی بِهَا جِبَاهُهُمْ وَجُنُوبُهُمْ وَظُهُورُهُمْ هَذَا مَا کَنَزْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ فَذُوقُوا مَا کُنْتُمْ تَکْنِزُونَ؛ کسانی که زر و سیم را گنجینه می‌کنند و آن را در راه خدا هزینه نمی‌کنند، ایشان را از عذابی دردناک خبر ده. روزی که آن [گنجینه]ها را در آتش دوزخ بگدازند و پیشانی و پهلو و پشت آنان را با آن‌ها داغ کنند [و گویند] این است آنچه برای خود اندوختید پس آنچه را می اندوختید بچشید.»
علامه طباطبایی در تفسیر این آیات در کتاب شریف «المیزان»، با اشاره به آیات قرآن در مذمت کسانی که طلا و نقره ذخیره می‌کنند، در تفسیر همین آیات می‌نویسند: «نمی‌توان گفت که آیه شریفه فقط درباره اهل کتاب نازل شده، و تنها احتکار پول و حبس آن را بر ایشان حرام کرده، و اما مسلمانان می‌توانند طلا و نقره‌ها را رویهم انباشته نموده و هر طور که بخواهند در اموال خود رفتار نمایند».
ایشان در ادامه می‌نویسند: «انفاق در راه خدا عبارت است از آن انفاقی که قوام دین بر آن است، بطوری که اگر در آن مورد انفاق نشود، بر اساس دین لطمه وارد می‌آید، مانند انفاق در جهاد و در جمیع مصالح دینی که حفظش واجب است، و همچنین آن شوون اجتماعی مسلمین که با زمین ماندنش شیرازه اجتماع از هم گسیخته می‌گردد. پس اگر کسی با وجود احتیاج اجتماع به هزینه درباره حوایج ضروری‌اش، سرمایه و نقدینه را احتکار و حبس کند، او نیز از کسانی است که در راه خدا انفاق نکرده و باید منتظر عذابی دردناک باشد؛ چون او خود را بر خدایش مقدم داشته، و احتیاج موهوم و احتمالی خود و فرزندانش را بر احتیاج قطعی و ضروری اجتماع دینی برتری داده است.»
شدت ضربه این عمل به اسلام به گونه‌ای است که علامه طباطبایی در ادامه می‌نویسد: «او با این عمل خود، به خدا و رسول نیز خیانت کرده است». ایشان در ادامه می‌گویند: «پس نهی آیه شریفه نهی از داشتن پول نیست، بلکه نهی از حبس آن است، چون اسلام مالکیت اشخاص را از حیث کمیت محدود نکرده و حتی اگر شخص مفروض هزارها برابر آن دفینه ثروت می‌داشت، ولی آن را حبس نمی‌کرد، بلکه آن را در معرض جریان قرار می‌داد، اسلام هیچ عتابی به او نداشت».
ایشان در فراز دیگری با اشاره به قیمت‌گذاری اجناس مختلف با «دلار» می‌گویند: «تقریبا می‌توان گفت این‌ها قیمت هر چیزی را معلوم می‌کنند ولیکن خودشان قیمت ندارند». ایشان ذخیره‌کنندگان پول در قالب دلار نیز از مصادیق ذخیره‌کنندگان طلا و نقره در این آیه می‌دانند و می‌گویند: «ما در دو جنگ جهانی اخیر به چشم خود دیدیم که بطلان اعتبار پول در پاره‌ای از کشورها .... چه بلاها و مصائبی ببار آورد و با سقوط ثروت چه اختلالی در حیات آن جوامع پدید آمد، حال باید دانست که اندوختن و دفینه کردن پول و جلوگیری از انتشار آن در میان مردم عینا همین مفاسد و مصائب را ببار می‌آورد».
همچنین در فراز دیگری با اشاره به ذخیره پول در بانک‌ها، صرفا این نگهداری را مکانی موقت برای نگهداری پول برای زمینه‌سازی برای گردش مجدد آن در سرمایه‌گذاری می‌داند و نگهداری پول در بانک‌ها، بدون توجه به لزوم سرمایه‌گذاری در تولید را از مصادیق همین آیه و عذاب اعلام شده در آن می‌دانند.
روشن است که با «سرمایه‌گذاری در تولید» در سطوح مختلف خُرد یا کلان، علاوه بر گردش پول در جامعه، امکان ایجاد شغل، کسب درآمد و توسعه اقتصادی در زندگی افراد فراهم می‌شود و بدین ترتیب بخش زیادی از نیازهای اشخاص در جامعه فراهم می‌شود. نیازهایی که رفع آنان، توسط هر مسلمانی برای هر مسلمان دیگری، نه فقط از واجبات شرعی بلکه از مستحبات ضروری است. اهمیت این مستحبات به گونه‌ای که علامه طباطبایی آن را «عامل حفظ اساس حیات مجتمع دینی» و «ایجاد نظام اسلامی» همچنین ترک آن را از «بدترین گناهان» دانسته است.
با تاکیدهای چندباره علامه طباطبایی در تفسیر این آیات بر لزوم گردش مال در جامعه، همچنین نهی آشکار آیه بر ذخیره نکردن طلا و نقره - به عنوان نماد سرمایه‌های مالی- و دقت علامه در نسبت میان برخی از ارزهای خارجی و سرمایه‌های فردی، بدون شک، تنها مسیر مناسب و مشروع برای هدایت سرمایه‌های مردمی را «سرمایه‌گذاری در تولید» باید دانست، موضوعی که مقام معظم رهبری در شعار سال بر آن تاکید ویژه‌ای داشته‌اند.
سید علی اصغر حسینی/ ابنا
.................
پایان پیام
نظر شما