به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ همایش تخصصی «گفتگوگرهای هوشمند اسلامی و آینده پژوهشهای دینی» صبح امروز در مرکز کامپیوتر اسلامی نور، برگزار شد.
سخنران برنامه، حجتالاسلام والمسلمین فرهاد عباسی، معاون پژوهش حوزه علمیه، در ابتدا ضمن عرض سلام، تبریک میلاد امام باقر(ع) و تسلیت شهادت امام هادی(ع)، از تلاشهای مجموعه نور در عرصه پژوهش دیجیتال تقدیر کرد و حوزه علمیه را در این زمینه «پیشگام» دانست.
گذار از کتابخانههای دیجیتال به گفتگوگرهای هوشمند
عباسی با مرور تاریخچه فعالیتهای پژوهشی دیجیتال در حوزه گفت: «گام اول با تولید نرمافزارهای کتابخانههای دیجیتال برداشته شد، اما امروز در حال برداشتن گام دوم هستیم؛ گامی که از صرف ذخیرهسازی دادهها عبور کرده و به سمت تعامل فعال و گفتگوی هوشمند میرود.»
وی افزود: این مرحله، فرصتهای بینظیر و در عین حال آسیبهایی جدی دارد.
فرصتها؛ دسترسی و شبکهسازی عظیم منابع
به گفته معاون پژوهش حوزه، گفتگوگرهای هوشمند میتوانند «دسترسی سریع به گنجینههای عظیم علمی» و ساخت «شبکههای منطقی و عمیق از آیات، روایات، آرای فقها، متکلمان، فلاسفه، مورخان و محدثان» را فراهم کنند.
او تأکید کرد: این ابزارها قادرند الگوهای پنهان در سیر تحول مفاهیم علمی و اجتماعی را آشکار سازند و پیوندی سازنده میان سنت و علوم جدید برقرار کنند.
هشدار نسبت به جایگزینی هوش مصنوعی به جای عالم
حجت الاسلام عباسی یکی از مهمترین راهبردهای استفاده از این فناوری را این دانست که «هوش مصنوعی باید ابزار دست پژوهشگر باشد، نه جانشین عالم».
او هشدار داد: «متأسفانه بسیاری از کاربران امروز یافتههای گفتگوگرها را به جای نظر خود عرضه میکنند و عملاً سخنگوی آن چتبات میشوند.»
لزوم شفافیت و مسئولیتپذیری دادهها
وی با انتقاد از «جعبه سیاه» بودن برخی گفتگوگرها گفت: اختلاف مهم میان نرمافزارهای سنتی نور و برخی ابزارهای جدید، شفافیت است. «در نرمافزارهای دیجیتال، کاربر دقیقاً میدانست اطلاعات از کدام کتاب و صفحه آمده است، اما در چتباتها گاه منبع مشخص نیست.»
عباسی پیشنهاد کرد تمام پاسخها با ذکر منابع قابلاعتبار ارائه شوند تا اعتماد کاربر خدشهدار نشود.
آسیبهای احتمالی؛ سوگیری، تحریف و سادهانگاری
عباسی با اشاره به امکان سوگیری و تحریف در گفتگوگرها هشدار داد که اگر مبانی یا گرایش خاصی به طور پنهان در سیستمها اعمال شود، مخاطب «در حصار سوگیری نامحسوس» قرار میگیرد. همچنین خطر «ابتذال و سادهانگاری» وجود دارد، زیرا کاربر بدون تلاش جدی میتواند پاسخهای قطعی دریافت کند و مسئولیت تحلیلگریاش کاهش یابد.
ضرورت آموزش سواد دیجیتال
وی یکی از الزامات موفقیت این ابزارها را آموزش گسترده دانست و گفت: «باید سواد دیجیتال و نحوه استفاده هوشمندانه از گفتگوگرها را به طلاب و پژوهشگران بیاموزیم. نباید منتظر بمانیم تا کاربر به سراغ ما بیاید، بلکه باید کارگاههای آموزشی و دورههای تخصصی در مدارس و مراکز پژوهشی برگزار کنیم.»
فناوری ها شمشیر دو لبه؛ ضرورت حکمت در استفاده
عباسی در پایان، فناوری هوش مصنوعی را «یک شمشیر دو لبه» خواند عنوان کرد: «اگر در دست فرد حکیم باشد، چشمههای جوشان حکمت را جاری میکند، اما اگر در دست انسان کارنابلد و عجول قرار گیرد، آسیب خواهد زد.».
وی بر اخلاقمحوری و مدیریت هوشمندانه در توسعه و بهکارگیری گفتگوگرهای اسلامی تأکید کرد و سخنان خود را با قدردانی از برگزارکنندگان به پایان رساند.
.............
پایان پیام
نظر شما