با این توصیه‌ها، رتبه برتر شوید

خبرگزاری بین المللی اهل بیت علیهم السلام _ ابنا: سزاوار است که جوانان رموز و روش های موفقیت تحصیلی را بشناسند و به کار بندند تا از تلاش علمی و آموزشی خود، بیشترین بهره و سریع ترین ثمره را به دست آورند. برخی از این رموز عبارت اند از:

سؤال پرسیدن

پرسش، (کلید گنجینه دانش) است. این حکمت، در کلمات پیامبر خدا (ص) آمده است: العلمُ خزائن و مفتاحُها السؤال.

گاهی هم شرم و خجالت مانع پرسیدن می شود. امام باقر (ع) فرمود: بپرس و از پرسیدن روی بر نگردان و خجالت نکش، چرا که این دانش را هر کس تکبّر یا خجالت داشته باشد، نمی آموزد.

فراغت خاطر

پیامبر خدا (ص) از جمله وصیت های حضرت خضر به موسای حکیم را چنین نقل می کند: ای موسی! اگر علم می خواهی، خود را برای آن خالص و فارغ بساز، چرا که دانش از آنِ کسی است که خود را برای آن فارغ و یکدل کند.

در توصیه های امام سجاد (ع) راجع به حقوق معلّم آمده است که عقل و ذهن و دل و فهم خود را برای معلّمت خالی و فارغ بساز تا بهتر بتوانی از دانش او بهره بگیری.

توجّه و گوش دادن

از سخنان امام علی (ع) در این زمینه چنین می خوانیم: وقتی نزد دانشمندی نشسته ای، بیش از آن که حرف بزنی، بر شنیدن حریص و مشتاق باش و همان طور که خوب حرف زدن را یاد می گیری، خوب گوش دادن را هم بیاموز.

علامه طباطبائی در باره شهید مطهری می فرمود: مرحوم مطهری یک هوش فوق العاده ای داشت و حرف از او ضایع نمی شد. حرفی که می گفتیم، می گرفت و به مغزش می رسید؛ هر چه می گفتیم هدر نمی رفت؛ مطمئن بودم که هدر نمی رود.

یادداشت

حضرت رسول (ص) فرمود: علم را به قید و بند بکشید. پرسیدند: به بند کشیدن علم چگونه است؟ فرمود: با نوشتن آن.

امام حسن مجتبی (ع) فرزندان و برادر زادگان خود را گرد آورد و به آنان فرمود: شما کوچک های قومی هستید و امید است که بزرگ های قوم دیگر شوید، پس دانش بیاموزید. هر کس از شما نتوانست علم را حفظ کند و به خاطر بسپارد، آن را بنویسد و در خانه اش بگذارد.

امام صادق (ع) نیز فرمود: بنویسید، شما آموخته های خود را حفظ نمی کنید تا آن که بنویسید.

پیگیری و استمرار

امام علی (ع) فرمود: هر کس دانش را زیاد مرور و بررسی کند، آنچه را آموخته فراموش نمی کند و آنچه را هم نمی داند، می آموزد.

اغتنام فرصت ها

پیامبر اکرم (ص) فرمود: در کسب دانش، سحر خیز باشید و اوّل روز در پی آن روید، چرا که سرخیزی مایه برکت و کام یابی است. در سرمشق های خوشنویسی هم به ما آموخته اند که سحر خیز باش تا کامروا باشی.

برنامه ریزی

حضرت علی (ع) فرمود: هر کس به کار غیر مهم مشغول شود، کار مهم تر را تباه و ضایع می سازد. این همان مدیریت زمان و برنامه ریزی و اهم و مهم کردن کارها و برنامه هاست.

آن حضرت در سخن دیگری فرموده است: بسیاری از مردم در پی کارهای زاید و غیر لازم و حاشیه ای و کم اهمیّت می روند و کارهای اصلی و عمده را وا می گذارند.

کلام امام، نقد شیوه کسانی است که برنامه ریزی حساب شده ای در کار خود ندارند. اگر دانشجویان تنظیم حساب شده ای در مورد اهداف، برنامه ها، کارها و صرف اوقات نداشته باشند، زیان خواهند کرد.

معلّم خوب

در کتاب های تفسیر، در ذیل آیه (فلینظر الأنسان الی طعامه) از امام باقر (ع) روایت شده است: یعنی این که بنگرد علم و دانش خود را از چه کسی می آموزد.

وقتی ذهن و دل دانش آموز در اختیار استاد قرار می گیرد، شکل گیری شخصیت علمی و اخلاقی و پیشرفت او نیز از استادش اثر می پذیرد.

امام حسن مجتبی (ع) فرمود: شگفت از کسی که در خوراکی خود دقت می کند، اما در مسائل عقلی و فکری خود اندیشه نمی کند؛ شکم خود را از آنچه آزارش می دهد دور می دارد، اما سینه و دل و جانش را به چیزی که او را تزکیه کند، وا می گذارد.

تأکید حضرت بر دقت بر غذای فکری و تغذیه علمی است که باید از مجراهای صحیح انجام گیرد و شکل گیری شخصیت و ثمر دهی وجود انسان، در دست افراد بی تعهّد قرار نگیرد.

اعتماد به نفس

خداوند، استعداد و توان آموختن و پیشرفت را در همه کس قرار داده است؛ هر چند ممکن است در افراد، متفاوت باشد. شناخت خود و ایمان به توان مندی ها و اعتماد به نفس سبب می شود که دانشجو، زود مأیوس نشود و طی کردن راه پیشرفت را برای خود غیر ممکن نشمارد.

همّت بلند

همّت بلند دار که مردان روزگار از همّت بلند به جـایی رسیده اند

معروف است که یکی از دانشمندان از فرزند خود پرسید: تو می خواهی در علم و دانش به کجا برسی؟ گفت: می خواهم به رتبه و مقام تو برسم. پدر گفت: قطعاً به جایی نخواهی رسید، چون من می خواستم به مقام علمی امام صادق (ع) برسم که به این جا رسیده ام؛ تو که می خواهی به حدّ من برسی، به مقامی نخواهی رسید.

پی نوشت ها و منابع:

1 ـ شیوه های موفقیت در تحصیل، محمدحسین حقجو.

2 ـ جلوه های معلمی استاد مطهری، انتشارات مدرسه.

3 ـ رمز پیروزی مردان بزرگ، جعفر سبحانی.

4 ـ مسائل آموزش و پرورش، محمد طاهر معیّری.

5 ـ حدیث رویش، ابوالقاسم حسینی ژرفا.

6 ـ تعلیم و تربیت در اسلام، مرتضی مطهری.

7 ـ الحیاة، ج 1 (بخش علم و تعلم).

8 ـ العلم و الحکمة فی الکتاب و السنّه، محمد محمدی ری شهری.

9 ـ اگر نوجوان می شدم!، مولود شمس نژاد.

10 ـ سی درس برای موفقیّت، ج. کامیارراد.

11 ـ مهارت در اندیشیدن، ادوارد. د. بونو، ترجمه بهمن لطیف.

12 ـ آداب تعلیم و تربیت در اسلام، شهید ثانی، ترجمه محمد باقر حجّتی.

13 ـ وظایف اخلاقی معلم و شاگرد، محمد اسماعیل نوری.

14 ـ دفتر را باز کنیم، حمید گروگان.

15 ـ در مکتب تجربه، حمید گروگان.

16 ـ نگرانی ها و ناامیدی ها، محمد جعفر امامی.

17 ـ کلیدهای تربیتی و تعلیمی، دکتر رجبعلی مظلومی.