به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ در بخشهای گذشته این نوشته، مواردی از نقش مراجع معظم تقلید در استقلال و حفظ تمامیت ارضی کشورهای اسلامی، فتوای مراجع تقلید در نبردهایی ایران و روسیه همچنین نقش آنان در جنگ اول و دوم جهانی بیان شد.
در این نوشته به نقش آیتالله العظمی بروجردی در حفظ تمامیت ارضی و بازگشت آذربایجان به سرزمین ایران بعد از جنگ دوم جهانی، همچنین مقابله با حذف زبان فارسی از فرهنگ ایرانی، پرداخته میشود.
همزمان با جنگ دوم جهانی، ایران توسط شوروی و انگلیس اشغال شد و با پایان جنگ، زمزمههای خروج نیروهای اشغالگر از ایران آغاز شد، نزدیک به چهار سال بعد و در سال ۱۳۲۴ شمسی، خروج نیروهای انگلیسی آغاز شد، ولی نیروهای شوروی، به بهانه حمایت از نیروهای تودهای و تجزیهطلب مانند «پیشهوری»، تمایل به جداسازی آذربایجان از این داشتند.
«قوام»، نخست وزیر وقت، در تلاش بود که این اشغالگران از خاک ایران خارج شوند، ولی وسیلهای جز نفت شمال در اختیار نداشت. پیشنهاد «واگذاری نفت شمال» به شوروی، با استقبال روسیه مواجه شد و این کشور خواستار امضای موافقتنامه «نفت در مقابل ترک آذربایجان» شد، قوام با تعهد اینکه حق این واگذاری را از مجلس آینده خواهد گرفت، امضای این موافقتنامه را به برگزاری انتخابات موکول کرد.
آیتالله العظمی بروجردی نیز با درک شرایط موجود، برگزاری انتخابات در سراسر کشور تا خروج کامل اشغالگران از ایران بهویژه منطقه آذربایجان را تحریم کرد. قوام نیز با درک توان مرجعیت و با ترفندی سیاسی، توانست شوروی را از خروج از کشور قانع کند تا بعد از برگزاری انتخابات، امتیاز نفت شمال به آنها واگذار شود. امتیازی که با بعد از برگزاری انتخابات مجلس شورای ملی و استعفای قوام از نخست وزیری، هیچ گاه تحقق نیافت و با هماهنگی میان مرجعیت و حاکمیت، خاک آذربایجان بدون دادن هیچ امتیازی و بدون شلیک یک گلوله آزاد شد و امکان تجزیه آذربایجان از ایران، برای همیشه از بین رفت.
از مواردی دیگری که میتوان در زندگی آیتالله العظمی بروجردی یافت، تلاش ایشان برای حفظ «هویت ملی» در مقابل اقدامات غربگرایان پهلوی بود. رژیم پهلوی، اگرچه مدعی ملیگرایی و حفظ هویت ایرانی بود، اما برخی از اقدامات مانند «طرح تغییر خط فارسی»، به عنوان نماد هویت ایرانی را در دستور کار خود داشت.
در این طرح که در سالهای ۱۳۳۷ و ۱۳۳۸ دنبال میشد، به بهانههایی مانند اینکه رسمالخط فارسی، با دارا بودن حروف مشترک، در نگارش و انتشارات موجب اشتباه میشود و عدم تطبیق آن با زبان بینالمللی انگلیسی که منجر به دوری از دانشهای جهانی میشود، مقدمات تغییر خط فارسی فراهم شد. روشن بود که این تغییر زبان، ارتباط میان فرهنگ غنی ایرانی با چندین قرن قدمت را با مردم فارسی زبان قطع میکرد، بهگونه ای که به مرور زمان، حتی خواندن یک خط از کتابهای گذشته یا دیوان شاعران برجسته ایران برای عموم فارسیزبان ممکن نبود. همانگونه که هماکنون در برخی از کشورهای جهان، این ارتباط فرهنگی کاملا از بین رفته است.
آیتالله العظمی بروجردی با اطلاع از این موضوع، مخالف شدید خود را با این موضوع اعلام کرد و به بیان اینکه «تا زندهام نمیگذارم این اتفاق بیفتد، به هر کجا که میخواهد منتهی شود»، امکان تغییر خط فارسی را از حکومت پهلوی سلب کرد.
منابع:
مجموعه خاطرات شفاهی شیخ مهدی حائری یزدی، مرکز تاریخ شفاهی دانشگاه هاروارد
کتاب: شکوه شیعه ،سیری در زندگانی و فعالیت های آیت الله العظمی بروجردی/ محمدرضا تمری
مقاله سیره عملی آیتالله العظمی بروجردی در ساحت سیاست»، سید یاسم گورابی، نشریه علوم سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم، شماره ۵۱
سید علیاصغر حسینی/ ابنا
.....................
پایان پیام
نظر شما