به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ در بخش اول این نوشته، تاریخ آشنایی و پژوهشهای اسلامشناسان درباره کتاب نهجالبلاغه بیان شد. از جمله نمونههای این پژوهشها، میتوان به کتابی اشاره کرد که با موضوع سخنان امام علی(ع)، بیش از ۴۰۰ سال پیش، همزمان با دوران حاکمیت صفویه در ایران، در لندن منتشر شده است.
سیمون اوکلی (Simon Ockley)، متولد ۱۶۷۸ میلادی و استاد مطالعات عربی در دانشگاه کمبریج انگلستان، در سال ۱۷۱۷ میلادی (۱۰۹۶ هجری خورشیدی)، برخی از کلمات قصار حضرت علی(ع) را به زبان انگلیسی ترجمه و در انگلستان منتشر کرده است. تألیف این مجموعه، حدود یک سال پیش از تدوین کتاب «غرر الحکم و درر الکلم» اثر مرحوم آمدی انجام گرفته است.
این کلمات قصار برگرفته از یک نسخه خطی محفوظ در کتابخانه بادلین دانشگاه آکسفورد است که «سیمون اوکلی» آن را بهصورت چاپی منتشر کرده است. این کتاب هماکنون در دسترس قرار دارد و در این لینک قابل دانلود است. این اثر میتواند منبع مهمی برای علاقهمندان به پژوهش در زمینه تاریخ حضور سخنان امام علی(ع) در کشورهای غربی باشد.
از دیگر نمونههای ترجمه سخنان امام علی(ع) و نهجالبلاغه در قرون مختلف در کشورهای غربی، میتوان به کتاب «نثر اللئالی» اشاره کرد که توسط «فلایشر» به زبان آلمانی ترجمه و در سال ۱۸۰۶ میلادی منتشر شده است. همچنین، کتاب «حِکَم صدگانه علی(ع)» نیز از دیگر ترجمههای وی است که در سال ۱۸۳۷ میلادی به چاپ رسیده است. به نظر میرسد این حکمتهای صدگانه، برگرفته از کتاب صد کلمه اثر «رشیدالدین وطواط» (تألیفشده در قرن ششم هجری) باشد.
از دیگر چهرههای شاخص در این حوزه، میتوان به «ویلیام یول» خاورشناس انگلیسی اشاره کرد که در سال ۱۸۳۲ میلادی، کتاب صد کلمه از مولای متقیان، امیرالمؤمنین علی(ع)، را به زبان انگلیسی ترجمه و در شهر «ادینبورگ» انگلستان منتشر کرد.
با وجود خطاهای علمی فراوانی که در نوشتههای برخی اسلامشناسان غربی درباره نهجالبلاغه به چشم میخورد، میتوان از افرادی چون «ایگناتس گلدتسیهر»، «تئودور نولدکه» و «کرنکو» نام برد که در آثار خود به این کتاب شریف اشارههایی داشتهاند.
از ابتدای قرن بیستم، در عرصه پژوهشهای مرتبط با نهجالبلاغه، دو گروه از دانشمندان توانستند نقش مؤثری ایفا کنند و بسیاری از خطاهای دیگر محققان غربی را نقد و اصلاح نمایند:
۱. گروه نخست، اسلامشناسانی هستند که اصالتاً غربی بوده و در پژوهشهای خود، با دقت علمی بیشتری به نهجالبلاغه پرداختهاند. از میان این گروه میتوان به چهرههایی چون «کلمان هوار»، «رژی بلاشه»، «گیب»، «لور اوکسیا والگلیری» و «کلیفورد ادموند باسورث» اشاره کرد.
۲. گروه دوم را اساتید و علمای برجسته مسلمان، عمدتاً شیعیان تشکیل میدهند که اصالتاً از کشورهای شرقیاند اما با حضور علمی در مراکز دانشگاهی غرب، سهم مهمی در معرفی دقیقتر نهجالبلاغه به نخبگان غربی داشتهاند. از جمله این افراد میتوان به «طاهره قطبالدین» (بانویی شیعه با اصالت هندی، استاد دانشگاه شیکاگو و مترجم انگلیسی نهجالبلاغه)، «رضا شاهکاظمی» (محقق مؤسسه مطالعات اسماعیلی لندن) و دکتر «سیدحسین محمد جعفری» اشاره کرد.
اگرچه این نوشتار مجال بررسی تفصیلی دیدگاههای هر یک از این شخصیتها را ندارد، اما پرداختن به آثار آنان، میتواند مسیر تحلیلی روشنی از سیر تاریخی مواجهه اندیشمندان غربی با سخنان امیرالمؤمنین علی(ع) و کتاب نهجالبلاغه به دست دهد.
سید علیاصغر حسینی/ ابنا
------------------------------
پایان پیام
نظر شما