به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ اولین نشانههای حضور سخنان امیرالمؤمنین(ع)، به سالهای جنگ صلیبی در قرون پانزدهم و شانزدهم میلادی بازمیگردد. برخی از پژوهشگران غربی مانند کارل بروکلمان، از کتاب «شذرات الأدب من کلام العرب» اثر «ژولیوس جاکوب» تألیفشده در سال ۱۶۲۹ میلادی، که برخی از حکمتهای امام علی(ع) را ترجمه کرده است، در آثار خود نام میبرند. همچنین «گراردیوس کوییرس» در سال ۱۷۴۵ میلادی، «دیوان امام علی(ع)» و در سال ۱۷۴۴ میلادی کتاب «غررالحکم و درر الکلم» را با ترجمه لاتینی در شهر لیدن کشور هلند منتشر کرد.
به این فهرست میتوان کتاب «حِکَم امیرالمؤمنین» ترجمه «کورنیلوس فان فینن» در سال ۱۸۰۶ میلادی، «اَمثال علی» از «یوهان گوستاو اِستکیل» منتشرشده در سال ۱۸۳۴ میلادی و کلام «مطلوب کل طالب فی کلام علی بن ابیطالب» از «هاینرش فلاش» را افزود.
بسیاری از این آثار، با نگاهی ادبی به کتاب شریف نهجالبلاغه تدوین شدهاند و تقریباً همه مؤلفین این آثار، تلاش کردهاند تا این کلام را با توجه به جایگاه آن در فرهنگ و ادب عربی بررسی کنند. اما در این میان برخی از شرقشناسان مانند ایگناچ گلدتسهیر و تئودور نولدکه، سخنان امیرالمؤمنین(ع) و نهجالبلاغه را با نگاهی تاریخی مورد بررسی قرار دادهاند.
توجه به نهجالبلاغه بهعنوان یک منبع روایی
توجه به نهجالبلاغه بهعنوان یک منبع روایی و حدیثی، از اوایل قرن بیستم میلادی آغاز شده است. بهعنوان نمونه «کلمان هوار» در مقالهای که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی منتشر کرده است، به مقایسه قضاوتهای امیرالمؤمنین(ع) با حضرت سلیمان(ع) و جناب داوود(ع) پرداخته است. همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی نیز توجه به نهجالبلاغه در نگاه اندیشمندان غربی گسترده شد، بهطوریکه هماکنون این کتاب به بیش از ۳۰ زبان زنده جهان ترجمه شده است و در پژوهشی که توسط «رکسانا مارکوت» انجام شده است، حدود ۵۰ ترجمه فقط به زبانهای انگلیسی یا فرانسوی در کتابخانه ملی استرالیا وجود دارد. البته برخی از این ترجمهها کامل و برخی نیز تنها بخشی از این کتاب را ترجمه کردهاند.
در این میان نباید از نقش برخی از پژوهشگران آسیایی و شیعی در گسترش فرهنگ نهجالبلاغه غفلت کرد. بهعنوان نمونه پروفسور «سید محمد وارث حسن»، تقریباً تمامی دوران تحصیل و تدریس خود در غرب را به معرفی نهجالبلاغه اختصاص داد و تأثیر فراوانی در معرفی این کتاب به دانشمندان غربی داشت.
فارغ از خطاهای علمی که در آثار پژوهشگران غربی در مورد نهجالبلاغه وجود دارد ـ که مهمترین آن، ادعای عدم انتساب کل یا بخشی از این کتاب به امیرالمؤمنین(ع) است ـ میتوان به شخصیتهایی مانند «ادوارد فاندایک»، «راهب فیگالی»، «لویی ماسینیون»، «گلدتسهیر»، «لاتورا وچا والیری»، «ادوارد گیبون»، «سیمون اوکلی»، «هنری لامنس»، «جان نورمن هالیستر» و «گابریل دانگیری» اشاره کرد که در پژوهشهای خود، نهجالبلاغه، امیرالمؤمنین(ع) و سید رضی را مورد توجه قرار دادهاند.
در بخشهای بعدی این نوشته، دیدگاههای مختلف دانشمندان غربی در مورد نهجالبلاغه و سخنان امیرالمومنین(ع) مورد بررسی قرار میگیرد.
سید علیاصغر حسینی/ ابنا
....................
پایان پیام
نظر شما