به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ نشست «نگاهی به سفرنامههای ارزشی و ادبیات حاکم بر آن» پیش از ظهر امروز ـ دوشنبه ۵ خرداد ۱۴۰۴ ـ در سالن جلسات خبرگزاری ابنا برگزار شد.
در این نشست مدیر مرکز مطالعات سفرنامه اظهار داشت: سفرنامهها روایت و بازتاب سفر است و هر چه در باب سفر تعریف کنیم، انعکاس آن در سفرنامه است. سفر یعنی شخصی از مبدأ حرکت کند و به مسیری برود؛ مبدأ و مقصد میتواند زمینی باشد یا آسمانی. گاهی مبدأ و مقصد فاصله کهکشانی دارد و گاهی فاصله آنها کم است.
دکتر «محمد جوادفر» به انواع سفرنامه اشاره کرد و گفت: برخی، مهمترین سفرنامهها را سفرنامه نمیدانند هرچند نویسنده آن را سفرنامه میداند چون سفرنامه باید مقوّم به خود نویسنده باشد و فرد دیگری آن را ننویسد. از سوی دیگر معراجنامهها را سفرهای معنوی و عرفانی میدانیم و سفرنامههایی مثل سیر و سلوک، استعاری است و سفر واقعی و متداول نیست.
وی ادامه داد: برخی، سفرنامههای تخیلی را سفرنامه میدانند اما نویسنده به سفری نرفته و محتوای کتاب را تخیل کرده است. از سوی دیگر سفرنامه عرفانی، سفرنامه نیست چون جسم حرکت نکرده است. البته سفرنامه خیالی، ترکیب غلطی است چون شخص از جایش تکان نخورده و سفرنامه بر اساس ذهن نویسنده نوشته شده است.
این پژوهشگر درباره پیشینه سفرنامهنویسی عنوان کرد: اولین نوع سفرنامهها، سفرنامههای بدوی بود. دومین نوع آن، سفرنامههای شعر است. دیگری، سفرنامههای قرآنی است و قرآن مملو از سفرنامه است و هیچ جای آن کذب نیست.
وی درباره جایگاه سفرنامههای ارزشی گفت: سفرنامههای ارزشی دو مولفه مهم دارد یکی اینکه یک جریان اصیل است. یعنی اولین سفرنامهها اینها هستند مثل سفرنامههای اربعین، سفرنامههای علما، سفرنامههای حج و عتبات، سفرنامههای مقاومت، سفرنامههای دفاع مقدس و سفرنامههای تبلیغی و جهادی. دوم اینکه روح توحیدی در این سفرنامهها جریان دارد، در حالی که محور مقابل آن، لذتگرایی و سکولاریسم است.
مدیر مرکز مطالعات سفرنامه اضافه کرد: سفرنامه ارزشی جریان کپیبرداری شده نیست و این برای ما ارزش دارد. برای نمونه حج در امتداد «سیروا فی الارض» است. سفرنامههای حج ابتدای سفرنامههای ارزشی است اما انتهای آن نیست. لذا بهترین مورد سفرنامههای ارزشی، درباره موراردی است که رویکرد خوبی دارند.
وی با بیان اینکه اهمیت سفرنامه به مستند بودن آن است، تأکید کرد: سفرنامه های سکولار در مقابل سفرنامههای ارزشی است و رویکرد سفرنامههای ارزشی جذابتر است. کارهای درجه یک سفرنامههای ارزشی زیاد است اما مقداری احساسی و سطحی هستند لذا نویسندگان آن لازم است قواعد و استانداردهای نوشتن سفرنامه را یاد بگیرند.
در ادامه «امین بابازاده» نویسنده و مدیر دفتر ادبیات شطر گفت: سفرنامهها موارد مختلفی دارند و آنها را میتوان رتبهبندی کرد. سفرنامه، ادبیات و معنا تولید و نگاه متفاوتی به ما ارائه میکند.
وی افزود: قلم در سفرنامهها، دستانداز ندارد. در سفرنامه استفاده درست از کلمات اهمیت دارد و انتخاب کنش، سطح ادبی اثر را بالا میبرد. همچنین، جذابیت سفرنامهها به تازگی و زاویه دید نو آن است. در این راستا، نویسنده در سفرنامهنویسی، باید جهان و انتخاب کنش داشته باشد و تصویرسازی، استفاده از طنز و نکتههای تاریخی در سفرنامهنویسی اهمیت زیادی دارد.
مدیر دفتر ادبیات شطر گفت: انسانها و شخصیتهای ملموس باید در سفرنامههای ارزشی حضور داشته باشند در حالی که همه توصیفات در سفرنامههای ارزشی شبیه هم است. برای نمونه در سفرنامه اربعین، شخص فقط از خود میگوید در حالی که نباید این گونه باشد و «من» باید کنار گذاشته شود. همچنین در سفرنامه ارزشی، نویسنده ما اهل ریسک نیست و باید به دل موضوع و سوژه رفت. از طرف دیگر، نویسنده سفرنامه ارزشی باید زاویه دید و جهان جدید داشته باشد.
گفتنی است متن کامل این نشست در روزهای آینده در خبرگزاری ابنا منتشر خواهد شد.
...........................................
پایان پیام/ 167
نظر شما