خبرگزاری بینالمللی اهلبیت (ع) ـ ابنا: اول کار متوجه شدیم که فقط با اعتقاد به وجود خدا اخلاق و رفتارامون درست و خدایی نمیشن راه حلش هم این بود که خدا رو درست بشناسیم و بزرگ ببینیم تا اثرش تو اخلاق و رفتارمون پیدا بشه. برا شناخت خدا راههای مختلفی هست؛ اما اون راهی که باعث میشه ما به شناخت حقیقی برسیم، شناختیه که از طریق اهل بیت(ع) باشه : یا با استفاده از کلماتشون یا با شناخت خودشون. چند درسی هست که نشستیم پای این چشمه جوشان و داریم خودمون رو سیراب میکنیم قرآن میخونیم و با هدایت اهل بیت(ع) معناش رو میفهمیم و جام روایات اهل بیت رو سر میکشیم و مست میشیم. تو کتاب دوم دربارۀ رحمت رحمانی خدا آیه هایی از قرآن و حدیثایی از اهل بیت (ع) خوندیم و رفتیم سراغ رحمت رحیمی خدا چند تا آیه و حدیثم اون جا خوندیم و رسیدیم به رفتار مهربون خدا با بنده مؤمن توبه کارش دیدیم به قدری این تفضّل و مهربونی زیاده که واقعاً تو باور آدمای معمولی نمی گنجه ولی باید به حق بودن هر چی خدا و اهل بیت (ع) میگن ایمان داشت تا این باور هم تو آدم ایجاد بشه.
اصلاً یکی از نشونه های درست بیان کردن رحمت رحیمی خدا اینه که فراتر از تصور آدمای معمولی باشه. اگه ما مهربونی خدا رو جوری تعریف کردیم که برا آدمایی که خدا رو خوب نمی شناسن چیز عجیب و غریبی نبود، یقین کنید که اون رحمت رحیمی نیست. تازه خود ما هم اگه این قدر آیه و حدیث درباره رحمت رحیمی نبود ، نمیتونستیم باور کنیم که خدا میتونه این قدر مهربون باشه. باید قبول کنیم که باور ما به رحمت رحیمی خدا خیلی ضعیفه. معمولاً درباره این مهربونی جوری حرف زده میشه که انگار این مهربونی برا دوستای ویژه خداست. نمونه بارزشم همین توبه ست که داریم درباره ش حرف میزنیم. داره برا جوونا حرف میزنه میگه جوون ! توبه کن که خدا توبه کارا رو دوست داره.جوونه این حرفا رو که میشنوه گل از روش می شکفه و خوش حال میشه. هنوز ، لبخند رو لب این جوون پیداست که طرف میگه: اما .....
بعد از این (اما) طوری توبه رو معرفی میکنه که جوون بیچاره عطای توبه رو به لقاش میبخشه و بی خیال میشه. به قدری اما و اگر میذاره که اصلاً توبه میشه یه کارویژه برا یه عده آدم ،خاص. در حالی که اصلی ترین رکن توبه پشیمونیه؛فقط پشیمونی. همین که پشیمون شدی ، اصل توبه به وجود اومده. امام باقر(ع) فرموده ن:برای توبه کردن پشیمانی کافی است.(۱)پشیمونی یه حالت قلبیه. آدابی هم نداره. مثلاً من گناه کردم. اگه به خودم اومدم و دلم پشیمون شد و زبون حالم (دقت کنید. حواسم هست که دارم میگم زبون حال زبون حالم به خدا این باشه که «کاش این کار رو نمیکردم چه قدر بد شد! چرا حرف خدا رو گوش ندادم و گناه کردم؟ این جا توبه اتفاق افتاده. اون آقایی که انگار دوست نداره جوون ، توبه رو این طوری بفهمه، دادش در می آد و میگه: نخیر! کی گفته پشیمونی بسه؟ باید کارای بدی رو که کرده، جبران کنه.
منم بهش میگم خودتم قبول داری که خیلی از گناه ها جبران ندارن و همین که پشیمون بشی، بسه. پس چرا این طوری میگی؟!جوونه این وسط میگه یه ،عمر عمل نامشروع انجام دادم؛ولی الآن پشیمونم. بهش میگم پشیمونی؟میگه آره به قرآن!
:میگم خدا بخشید تو رو.فوری این آقا که از دین جز یکی دو تا حدیث چیز دیگه ای از کیسه خلیفه خرج میکنی؟
بلد نیست، بهم میگه: چی کار کردی حاجی! چرا به این راحتی؟ میگم من راحت از کیسه خلیفه خرج نکردم تویی که شاه می خواد ببخشه و خودت رو جای وزیر جا زدی و نمی ذاری ببخشه. عقل کل وقتی خدا میبخشه و تو نمی بخشی فکرنکن به دین خدا خدمت کردی این جوون وقتی ببینه نمیتونه رحمت خدا رو به طرف خودش بکشه ، میره سراغ کیفش و میگه حالا که آخرت نداریم ، حد اقل بذار دنیامون رو از دست ندیم تو این رو نمیفهمی که داری به جای خدا برا این جوون تصمیم میگیری؟
جوونه میگه: یه عمر نماز نخوندم؛ ولی الآن پشیمونم. میگم پشیمونی؟میگه آره به خدا.
میگم خدا بخشید تو رو؛ ولی از الآن حواست باشه که نمازات رو عمدی ترک نکنی و آروم آروم شروع کنی به قضا کردن نمازایی که نخوندی.
دوباره اون آقا داد میکشه و میگه: حاجی! کشتی منو. این چه حرفاییه که داری میزنی؟ مگه این جا شهر هرته ؟ :میگم چی باید میگفتم؟میگه این ده ساله نمازش رو نخونده. طوری باهاش حرف بزن که یه ساله همه ش رو قضا کنه فکر نکنه هرتکی خدا می بخشدش. میگم: نماینده خدا!! خدا که این رو ازش نخواسته. چراتو داری بهش تکلیف میکنی؟
این اگه آروم آروم نمازاش رو قضا کنه، گناه نکرده؛ اما اگه تو این رو واجب فوری کردی این جوونه میره و دیگه هم بر نمیگرده. این اگه بخواد نمازای ده سالش رو تو یه سال قضا کنه باید روزی ۱۷۰ رکعت نماز قضا بخونه هفده رکعتم نماز ادای اون روزشه. روی هم میشه روزی ۱۸۷ رکعت نماز چند نفر حاضرن این کار رو بکنن؟ آخه اگه خدا این طوری خواسته بود حرفی نبود خدا نخواسته و من و تو از این جوون بخوایم!؟
دوباره جوونه میگه حاج آقا یه عمریه حق الناس به گردنم آوردم؛ اما الآن پشیمونم.
میگم پشیمونی؟میگه آره به مولا!
میگم گناه هایی که حق دیگران توشون هست، دو تا جنبه دارن یه جنبه ش بر میگرده به خدا که تو حرفش رو گوش ندادی. حالا اگه پشیمونی خیالت راحت باشه که خدا تو رو بخشیده؛ اما اون مقداری که مربوط به مردم میشه ، برو دنبالش که جبران کنی.
دوباره اون آقایی که عقل کُلّه و خودش رو نماینده خدا روی زمین میبینه میگه حاجی حواست هست که داری دین خدا رو به باد میدی!؟
میگم چی باید بهش میگفتم؟ میگه بگو تا نری و از مردم حلالیت نگیری و همۀ حقوق مردم رو ادا نکنی خدا تحویلت نمیگیره و راهت نمیده در خونه ش. میگم آقای دلسوز دین و خدا! یه شیطون شدی برا خودت و خبر نداری! حواست هست که داری چی کار میکنی؟! تو نشستی سر راه خدا و داری بندهها رو از راه خدا بر میگردونی درست همون کاری که شیطون براش قسم خورد و گفت: لأَقعُدَنَّ لَهُم صِراطَ المُستَقِیمَ .(۲)حتماً بر سر راه مستقیم تو برای [گمراه کردن] آنان می نشینم.
جوونه میگه حاج آقا من از گناه هام توبه میکنم؛ اما این شیطون که خدا بگم چیکارش کنه باز می آد گولم میزنه و دوباره میرم دنبال گناه چی کار کنم؟میگم هر دفه که گناه کردی و پشیمون شدی خدامی بخشه.
میگه: حاج آقا از خدا که پنهون نیست، از شما چه پنهون این قصه دو سه بار که اتفاق نیفتاده تا حالا خیلی توبه شکستم میگم صد بار نه هزار بار اگر توبه شکستی باز آ. خدا دل پشیمون رو میخره. خوبم میخره. بازم سر و کله اون آقای مقدس پیدا میشه و میگه: این طوری که تو داری از دین و اسلام حرف میزنی بر هر چی دین و اسلامه الفاتحه. این چه دینیه که تو داری ترویج میکنی؟ میگم آدم حسابی اگه همۀ آیه ها و حدیثای توبه رو کنار هم بذاری راحت و بدون دغدغه میتونی از طرف خدا و پیغمبر به هر گناهکاری بگی هر چند دفه گناه کردی و هر قدرم توبه شکستی برگرد دوباره توبه کن. هر قدرم که گناهت بزرگ بود و این گناه بزرگ رو هر چند بارم که تکرار کردی از رحمت خدا ناامید نشو برگرد و توبه کن. هر وقتم که از ته دل پشیمون شدی یقین داشته باش که خدا توبه ت رو قبول میکنه. نکنه یه وقت بگی دیره و بی خیال توبه بشی. حتی اگه یه ساعت از عمرت مونده باشه و حتی دم جون دادنتم باشه باز اگه واقعاً پشیمون بشی، خدا توبه ت رو قبول میکنه فقط حواست باشه توبه یعنی پشیمونی.
پشیمونی حالت قلبیه. بعدشم حواست باشه وقتی میخوای جون بدی جون دادن از نوک پا شروع میشه و تا وقتی که جون دادنت به جایی نرسیده که بهش میگن حالت معاینه (دیدن اون طرف) فرصت توبه داری. به حالت معاینه که رسیدی دیگه معلوم نیست در توبه باز باشه.البته درسته هر وقت برگردی خدا قبولت میکنه ولی حواست باشه که وقتی غرق گناه میشی، معلوم نیست که میل به توبه پیدا کنی. شاید اون قدر گناه به روحت غلبه کنه که هیچ وقت از ته دل پشیمون نشی و وقتی که پشیمونی قلبی و از ته دل نباشد توبه فقط یه بازی زبونیه که فایده ای نداره خدا دل پشیمون میخره نه زبون چرب.آقاهه میگه حاجی چه خبره؟ چرا این قدر تند میری؟ وایسا با هم بریم درسته میخوای مردم رو جذب دین و خدا ! بکنی اما به چه قیمتی؟ چرا طوری حرف میزنی که خیال مردم راحت بشه از گناه کردن؟
منم میگم خب همۀ اینا حدیثن. من که از خودم چیزی نگفتم برداشت شخصی منم نیست. عین ترجمه حدیثه. من حدیثش رو میخونم بعد خودت قضاوت کن ببین حرف منه یا کلام معصوم. محمد بن مسلم میگه که امام باقر(ع) فرمودن: ای محمد بن مسلم گناهان مؤمن هنگامی که ازآنها توبه میکند بخشیده میشوند. پس مؤمن باید پس از توبه و بخشیده شدن، عملش را از نو آغاز کند. البته آگاه باش که این امتیاز فقط برای اهل ایمان است .
محمد بن مسلم میگه به امام باقر :گفتم اگه مؤمن بعد از توبه و استغفار از گناه ها بازم به طرف گناه برگشت اون وقت چی؟
امام باقر(ع) جواب دادن:ای محمد بن مسلم تو خیال میکنی مؤمن از گناهش پشیمان میشود و از آن استغفار میکند و توبه میکند؛ اما خداوند توبه او را قبول نمیکند؟
محمد بن مسلم که دست بردار نبوده میگه گفتم حالا اگه این کار توبه شکستن رو بارها تکرار کرد و بعد توبه کرد و از خدا طلب بخشش کرد چی؟
امام باقر (ع) پاسخ دادن: و هر وقت مؤمن با استغفار و توبه به سوی خدا برگردد خدا هم با بخشش به سوی او باز میگردد. سپس این قسمت از قرآن را خواندند «خدا آمرزنده و مهربان است»،(۳) «توبه» را قبول میکند و از گناهان میگذرد.(۴) بعد هم تذکری به من دادند که مراقب باش مؤمنان را از رحمت خدا مأیوس نکنی. (۵)
نمی دونم محمد بن مسلم که از شاگردای ممتاز امام باقر(ع) بوده این سؤالا رو پرسیده که این کلمات رو از زبون مبارک امام باقر(ع) بیرون بکشه یا واقعاً جدی سؤال کرده؛ اما ظاهر حدیث نشون میده که سؤالای محمد بن مسلم جدی بوده . اگه سؤالای اون جدّی باشن ، معلومه این رحمت رحیمی به قدری وسیع و عجیبه که حتی محمّد بن مسلم هم تا از زبون امام باقر(ع) نشنید باورش نشد.
حالا به نظرتون من این حدیث رو تفسیر کرده م یا ترجمه ش رو گفته م؟ برداشت شخصی من بوده یا عین حدیث ؟ چرا باورمون نمیشه که خدا این قدر مهربون باشه؟
حالا یه حدیث دیگه رو ببینید:مردی خدمت رسول خدا شرفیاب شد و صلی الله عامة :گفت من گناه میکنم. هنگامی که توبه کردم، چه بگویم؟
فرمود: بگو «أستغفر الله؛ از خدا طلب بخشش میکنم». مرد گفت من توبه میکنم؛ اما باز هم [به سمت گناه] بر می گردم. :فرمود: هرگاه گناه کردی بگو «أستغفر الله». مرد گفت: این گونه، گناهانم زیاد میشود. پیامبر (ص)فرمود: عفو و بخشش خدا بیشتر از آن] است که تو خیال میکنی تو همیشه توبه کن تا این که شیطان، شکست خورده و فراری شود.(۶)چرا بعضیا اصرار دارن توبه رو یه بار مصرف معرفی کنن؟ کجای دین اومده که نمیشه توبه رو تکرار کرد؟ اصلاً خدا توی قرآن میگه:إِنَّ اللهَ یُحِبُّ التَّوَّابِینَ.یقیناً خدا کسانی را که بسیار توبه میکنند دوست دارد.
نمیدونم چرا برخی از مترجمای محترم «توابین» رو در این آیه به توبه کنندگان» معنا کرده ن، در حالی که توبه کنندگان باید معنای کلمه «تائبین» قرار بگیره «توّاب» به اصطلاح علم صرف صیغه مبالغه و به معنای «زیاد توبه کننده» ست. برا این که بازم یه وقت کسی فکر نکنه این تفسیر شخصی من از این آیه ست یه حدیث دیگه میآرم؛ اما قبلش باید یه آیه بخونم. خداوند تو قرآن فرموده: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنوا توبوا إِلَی اللهِ تَوبَةً نَصوحاً .
ای کسانی که ایمان آورده اید به سوی خدا توبه کنید توبهای خالص. این توبه خالص تو روایات معنا شده. این حدیث روگوش کنید. ابو بصیر میگه از امام صادق درباره «توبه نصوح»پرسیدم فرمودن:مقصود از توبه نصوح، توبه از آن گناهی است که بنده به سوی آن باز نگردد. ابو بصیر گفت کدوم یکی از ماها بعد از توبه) به طرف گناه بر نمیگرده؟(۹)
امام (ع)فرمودن:ای ابو محمد خدا از بندگانش کسی را که دچار فتنه گناه میشود و زیاد توبه میکند دوست دارد.(۱۰)
منابع:
۱. «کَفی بِالنَّدَمِ تَوبَةٌ » (الکافی، ج ۲، ص ۴۲۶).
۲.سوره اعراف (۷) آیه۱۶.
۳.سوره بقره (۲)، آیه ۱۷۳.
۴. سوره شورا (۴۲)، آیه ۲۵.
۵.«یا مُحَمَّدَ بنَ مُسلِمٍ ! ذُنوبُ المُؤمِن إذا تَابَ مِنها مَعْفورَةٌ لَهُ فَلِیَعِمَلِ المُؤمِنُ لِما یَستَأنِفُ بَعدَ التَّوْبَةِ وَ المَعْفِرَةِ أَمَا وَ اللَّهِ إِنَّهَا لَیسَت إِلَّا لِأَهْلِ الإیمانِ قُلتُ: فَإن عادَ بَعدَ التّوبَةِ وَالِاستغفار مِنَ الذُّنوبِ وَعادَ فِی التّوبَةِ ؟ :قال : یا مُحَمَّدَ بنَ مُسلِمٍ أَتَرَی العَبدَ المُؤمِنَ یَندَمُ عَلَی ذَنبِهِ وَیَستَغفِرُ مِنهُ وَیَتُوبُ ثُمَّ لا یَقبَلُ اللهُ تَوبَتَهُ ؟ قُلتُ: فَإِنَّهُ فَعَلَ ذَلِکَ مِرَاراً یُدَنِبُ ثُمَّ یَتُوبُ وَیَستَغفِرُ اللهَ، فَقالَ: کُلَّما عادَ المُؤْمِنُ بِالاستغفارِ وَ التَّوْبَةِ عَادَ اللهُ عَلَیْهِ بِالمَغفِرَةِ وَإِنَّ اللهَ غَفورٌ رَحِیمٌ یَقبَلُ التّوبَةَ ... وَ یَعفُوا عَنِ السَّیِّئَاتِ فَإِیَّاکَ أَن تُقَبِّطَ المُؤمِنِینَ مِن رَحْمَةِ اللهِ» (الکافی، ج ۲، ص ۴۳۴).
۶.«قالَ رَجُلٌ: یا رَسولَ اللهِ إِنِّی اذنِبُ فَما أقولُ إذا تُبتُ؟ قَالَ: استَغفِرِ الله. فَقالَ: إلی أتوبُ ثُمَّ أعودُ. فَقالَ: کُلّما أذنَبتَ اسْتَغْفِرِ اللَّهَ فَقالَ: إِذَن تَکثُرُ ذُنوبی فَقالَ عَفو اللهِ أَکثَرُ فَلا تَزالُ نَتوبُ حَتَّی یَکونَ الشَّیطانُ هُوَ المدحور» (وسائل الشیعة، ج ۱۶، ص ۸۱).
۷. سوره بقره (۲)، آیه ۲۲۲.
۸.سورۂ تحریم (۶۶)، آیه ۸.
۹.معنای سؤال ابو بصیر، اینه که من کسی رو سراغ ندارم که بعد توبه کردن دیگه به سمت گناه نره.
۱۰. «عن أبی بصیر قالَ: قُلتُ لأَبی عَبدِ اللهِ صلی الله علیه وسلم یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَی اللَّهِ تَوبَةٌ نَصوحاً قالَ: هُوَ الذَّنبُ الَّذی لا یعودُ فیهِ أَبَداً. قُلتُ: وَأَیْنا لَم یَعُد ؟ فَقَالَ: یا أبا مُحَمَّدٍ إِنَّ اللهَ یُحِبُّ مِن عِبادِهِ المُفَتَنَ الثَّوَابَ» (الکافی، ج ۲، ص ۴۳۲).
مطالب برگرفته از کتاب با تیغ مهربانیت آخرش میکشی مرا، نوشته محسن عباسی ولدی ازصفحه ۶۵تا۷۸.
نظر شما