طلب باران در اندیشه‌های اسلامی و شیعی/ بخش سوم؛ نمازها و دعاهای طلب باران در دوران پیامبر اسلام(ص)

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ در بخش‌های گذشته این نوشته، آداب باران‌خواهی در تاریخ همچنین نیایش‌های مرتبط با طلب‌باران در ادیان توحیدی و مذاهب اهل‌سنت بررسی شد. در این نوشته‌ها، نماز و دعاهای باران در اوایل اسلام و در دوران رسول خدا(ص) معرفی می‌شود.

نماز باران و دعا برای طلب باران، قبل از ظهور اسلام در سرزمین عربستان سابقه داشته؛ به‌گونه‌ای که برخی از منابع تاریخی از برگزاری نماز استسقاء، توسط عبدالمطلب در کنار کوه ابوقبیس، در سال ۴۶ قبل از هجرت خبر داده‌اند. پیامبر اکرم(ص) در حالی که حدود ۷ سال سن داشتند، در این نماز شرکت کردند. حضرت عبدالمطلب در  این مراسم عمومی دعایی با این عبارت خواند: «خدایا، تو برطرف‌کننده مشکلات و آموزنده‌ای بدون اینکه کسی به تو آموزش دهد. این‌ها بندگان تو هستند که از خشک‌سالی به تو شکایت می‌کنند. خدایا، بارانی فراوان و پربرکت به ما عطا کن.»

بعد از آن، باران فراوانی بارید و بزرگان قریش  به عبدالمطلب تبریک گفتند و  برخی از بزرگان قریش مانند عبدالله بن جدعان و حرب بن امیه به عبدالمطلب گفتند: «مبارک باشد بر تو ای ابوالبطحاء، که به خاطر تو مردم مکه نجات یافتند.» این واقعه در کتاب «المنتظم فی  تاریخ امم و الملوک» تالیف «ابن جوزی» متوفی سال ۵۹۷ هجری قمری نقل شده است.

از دیگر موارد برگزاری نماز باران، می‌توان به دوران حکومت خلیفه اول اشاره کرد، او، قبل از نماز باران، حضور عباس عموی پیامبر(ص) را درخواست کرد و خدا را به او سوگند داد تا باران ببارد. شرح این واقعه در «شرح نهج‌البلاغه ابن ابی‌الحدید» نقل شده است.

پیامبر اکرم(ص) نیز در دوران حاکمیت اسلام در حجاز، حداقل یک بار «نماز باران» خوانده‌اند. حضرت در این نماز همراه با مردم با آرامش و وقار به مکان نماز آمدند، دو رکعت نماز خواندند و در هر رکعت، قرائت سوره را بلند انجام دادند، در رکعت اوّل، سوره‌های فاتحة الکتاب و سبح اسم ربک الاعلی و در رکعت دوم، سوره‌های فاتحة الکتاب و هل اتاک حدیث الغاشیه خوانده شد. آنگاه رو به مردم کرد و عبای خویش را برگرداندند که نشانه‌ای از تغییر اوضاع و تبدیل خشک‌سالی به سرسبزی بود، سپس روی دو زانو نشستند و دستانشان را بالا بردند و پیش از آنکه طلب باران کنند، تکبیر گفتند؛ آنگاه دعا کردند.

 این نماز در سال ششم هجری قمری برگزار شد، به مدت هفت روز در مدینه باران بارید. منابع روایی و حدیثی، هنگام نقل این واقعه، متن دعایی را که حضرت خوانده‌اند نقل می‌کنند، حضرت در مواقع دیگری هم دست بر دعا برای طلب باران برداشته‌اند که به‌عنوان نمونه می‌توان به درخواست باران حضرت بعد از بازگشت از تبوک در سال نهم هجری اشاره کرد. این واقعه در منابع مختلف حدیثی شیعی و اهل سنت نقل شده است که مجموع آن اسناد تاریخی و روایی را می‌توان در کتاب «الصحیح من سیره النبی» تالیف علامه سید جعفر مرتضی یافت.

در بخش‌های بعدی این نوشته، دعاهای باران نقل شده از رسول خدا(ص)، امام علی(ع)، امام حسین(ع)، امام سجاد(ع) و امام رضا(ع) معرفی خواهند شد.

سید علی‌اصغر حسینی/ ابنا

.....................

پایان پیام