خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا: جهاد و شهادت مفاهیم عمیق و پیچیده ای هستند که در زمینه های سیاسی و اجتماعی نقش مهمی را ایفا می کنند که عبارتند از:
شهید با شهادتش علاوه برایجاد نورانیت در کل جامعه در خانواده و شخص نیز نورانیتی ایجاد میکند و یک هدیه و عیدی الهی برای تمام ملّت و خانوادهاش است.(۱) آرامش و سرور و شادی عمومی در اجتماع تنها از طریق جهاد و دفع تجاوزات دشمن امکان پذیر است و این آرامش با کیفر دادن دشمنان و متجاوزان و با تحقق اراده الهی و رضایت و خشنودی او در جامعه فراگیر میشود. «قاتِلُوهُمْ یُعَذِّبْهُمُ اللَّهُ بِأَیْدیکُمْ وَ یُخْزِهِمْ وَ یَنْصُرْکُمْ عَلَیْهِمْ وَ یَشْفِ صُدُورَ قَوْمٍ مُؤْمِنینَ؛ با آنها پیکار کنید، که خداوند آنان را به دست شما مجازات میکند و آنان را رسوا میسازد و سینه گروهی از مؤمنان را شفا میبخشد. (و بر قلب آنها مرهم مینهد.»(۲) پس عزّت مومنان و جامعه با جهاد حاصل میشود و در پی آن ذلّت و خواری دشمنان نیز با جهاد بدست میآید. هدایت خاص هم مشمول خالصان در نیت است. «وَ الَّذینَ جاهَدُوا فینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنین؛ و آنها که در راه ما (با خلوص نیّت) جهاد کنند، قطعاً به راههای خود، هدایتشان خواهیم کرد و خداوند با نیکوکاران است.»(۳) و پیروزی در جهاد از آن مطیعان فرماندهی است که داری نظم و انظباط و صبر و استقامت هستند. « إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الَّذینَ یُقاتِلُونَ فی سَبیلِهِ صَفًّا کَأَنَّهُمْ بُنْیانٌ مَرْصُوص؛ خداوند کسانی را دوست میدارد که در راه او پیکار میکنند گویی بنایی آهنیناند.» یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِذا لَقیتُمْ فِئَةً فَاثْبُتُوا وَ اذْکُرُوا اللَّهَ کَثیراً لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُون، وَ أَطیعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لا تَنازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَ تَذْهَبَ ریحُکُمْ وَ اصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرین؛ ای کسانی که ایمان آوردهاید! هنگامی که (در میدان نبرد) با گروهی رو به رو میشوید، ثابت قدم باشید! و خدا را فراوان یاد کنید، تا رستگار شوید، و (فرمان) خدا و پیامبرش را اطاعت نمایید! و نزاع (و کشمکش) نکنید، تا سست نشوید، و قدرت (و شوکت) شما از میان نرود! و صبر و استقامت کنید که خداوند با استقامت کنندگان است.»(۴) بنابراین شرط اصلی موفقیت در جهاد پای فشردن بر اصول است.(۵)
آثار و کارکردهای اجتماعی جهاد و شهادت در قرآن با دستیابی جوامع به حیات حقیقی معنوی و طیب و پاک امکان پذیراست. «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اسْتَجیبُوا لِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذا دَعاکُمْ لِما یُحْییکُمْ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ وَ أَنَّهُ إِلَیْهِ تُحْشَرُون؛ ای کسانی که ایمان آوردهاید! دعوت خدا و پیامبر را اجابت کنید هنگامی که شما را به سوی چیزی میخواند که شما را حیات میبخشد! و بدانید خداوند میان انسان و قلب او حایل میشود، و همه شما (در قیامت) نزد او گردآوری می شوید.»(۶) پس آرمانگرایی در جامعه مدنظر است و آرمانها در جامعه رسیدن به جامعه عادل، جامعه آزاد، جامعه پیشرفته، جامعه مؤمن، جامعه متعبد، جامعه مرفّه، جامعه متّحد، جامعه قوی و مستحکم و جامعه مستقل است و این آرمانها ارزش، دادن جان، در راه خدا را دارد.(۷)
کارکردهای روحیه جهاد و شهادت در حوزه سیاسی
مسئلة انگیزه و هدف شهدا برای رفتن به میدان جنگ که منتهی به شهادتشان شده است خود سیاستی است که منتهی به زنده نگهداشتن حرکت عظیم جمهوری اسلامی و حمایت از امام و انقلاب بوده و سبب ناکام گذاشتن دشمن در رسیدن به هدفِ خاموشی این حرکت عظیم و دفع آن نموده است.(۷) یکی از مبانی اصلی دین مبین اسلام، جهاد و شهادت است که همواره مورد تأکید پیامبران و ائمه اطهار(ع) بوده است و جهاد به عنوان یک عنصر اصلی سیاسی فرهنگ دینی و پیوندش باشهادت جهت استقرار نظام سیاسی مطلوب در حمایت از امام معصوم(ع) و لزوم فداکاری از او در فرهنگ شیعه مورد توجه بوده است و فرهنگ عاشورا به عنوان نماد فرهنگ سیاسی شیعه نمونه بارز آن است و به تعبیرامیرالمومنین علی(ع) جهاد دری از درهای بهشت است که بر روی اولیای خاص الهی باز می.شود و ترککننده جهاد، جامه خواری برتن خواهد کرد.(۸) علاوه برآن جهاد اسلام در واقع کمک به ملّتهایی است پشتپرده سیاستهای استعماری و استکباری و استبدادی قرار داده شدهاند تا نور اسلام و هدایت به آنها نرسد.(۹)
روحیه ایثار و شهادت طلبی در مکتب تشیع یکی از ارزشهای سیاسی و اعتقادی شیعیان است و با مرور در تاریخ زندگی ائمه(ع) ودر رأس آن با نام امام حسین (ع) آمیخته شده و شیعیان لقب سیدالشهدا را برای او مناسبتر از هرکس دیگر میدانند. شهید با ایثار قطرات خونش بر پیکر جامعه، خونگرم و زندهای را به جریان میاندازد و با برداشتن سدها و موانع، راه خدا را باز میکند(۱۰) خروج از رخوت و سستی و غفلت انسانها و به صحنه کشیدن آنها، از نتایج استقبال از مرگ و ترک لذّات دنیوی امام حسین (ع) است و تکرار این روند در جوامع خفته و بیتفاوت نسبت به امور اجتماعی و سیاسی خود سبب ایجاد حرکت موج مانند خواهد بود که برخورد آن به افکار عمومی تکانی در آن ایجاد خواهد کرد. پس با پذیرش اینکه هر مکتبی و ایدئولوژی دارای کانون و مرکز ثقلی است، باید کانون و مرکز ثقل شیعه را، جهاد، ایثار و شهادت و مبارزه با ظلم و جور و بیعدالتی دانست که در رأس این مکتب، امامان معصوم(ع) و بزرگان دین قرار داشتهاند و در واقع روحیه جهاد و شهادت در مکتب شیعه از ارزشهای اعتقادی و سیاسی است.(۱۱) همانطور که جوانها برای انجام وظیفه و برای دفاع از حرم اهل بیت، جان خود را بر کف دست گرفتند و آماده فداکاری شدند و به شهادت رسیدند. این شهیدان نه فقط افتخار دنیای اسلام بلکه افتخار تشیعند. هرمکتبی که بتواند، انسانهایی راتربیت کند که در هنگام احساس نیاز و ضرورت، جان خود را در راه خدا و در راه هدف فدا کند. مکتب موفقی است. (۱۲) « یُقاتِلونَ فی سَبیلِ اللهِ فَیَقتُلونَ وَ یُقتَلونَ وَعداً عَلَیهِ حَقًّا فِی التّوراه وَ الاِنجیل وَالقُرآن (، کسانی که در راه خدا پیکار میکنند، پس [دشمن را] میکشند و [خود در راه] خدا کشته میشوند، [خدا آنان را] برعهده خود در تورات و انجیل و قرآن [ وعده بهشت داده است] وعدهای حق». (۱۳)
پس روحیه جهاد و شهادت با دریدن مرزهای تن در قلبهای حقجویان نفوذ کرده و با عجین شدن در وجودشان و فداکاری در نگهداری از مرزها و انقلاب سبب ناکام گذاشتن استعمار در ایجاد تفرقه در جامعه اسلامی شده و سبب حفاظت از ارزشها در مقابل بیگانگان میشود.
پینوشت:
۱.(بیانات در دیدار با خانوادههای شهدای مدافع حرم، ۲۲/۱۲/۱۳۹۷)
۲.(توبه، آیه ۱۴)
۳.(عنکبوت، آیه ۶۹)
۴.(انفال، آیه۴۷-۴۶)
۵.(بیانات در سومین کنفرانس حمایت از مردم فلسطین، ۲۵/۰۱/۱۳۸۵)
۶.(بیانات در دیدارجمعی از دانشجویان، ۱۷/۰۳/۱۳۹۶)
۷.(بیانات در بزرگداشت جهار هزار شهید استان یزد، ۲۵/۱۲/۱۳۹۹)
۸.(شهیدی، ترجمه نهج البلاغه، ۱۳۷۶ش، ص۲۷)
۹.(بیانات در دیدار با اعضای مجمع عالی بسیج مستضعفین، ۰۶/۰۹/۱۳۹۳)
۱۰.(مطهری، شهید و شهادت، ۱۳۶۶ش، ص۱۱)
۱۱.(خسروانی، فرهنگ جهاد و شهادت در دفاع مقدس، ۱۳۹۰ش، ص۱۷)
۱۲.(بیانات در خانوادههای شهدا، ۲۲/ ۱۲/۱۳۹۷)
۱۳. (توبه/ آیه ۱۱۱)
نظر شما