حکم شرعی
حلالیت طلبیدن حقوق مالی و غیر مالی را شامل میشود. حقوق مالی مانند عصب و کم فروشی؛ و حقوق غیرمالی مانندغیبت.
در نوع اول حلالیت طلبیدن واجب است.(1) و در نوع دوم، برخی آن را واجب و برخی مباح دانستهاند.(2) حلالیت طلبیدن در مواردی که مفسدهای(هر چیز زیانآور) در پی داشته باشد، برخی مکروه و برخی حرام دانستهاند.(3)
آداب و شرایط حلالیت طلبیدن
1.داشتن حُسن نیت، اخلاص و صبر تا پایان کسب رضایت.
2.ترک عذرتراشی و بهانهجویی.
3.پشیمانی قلب و به موقع بودن را از شرایط حلالیتطلبی در قرآن دانستهاند(4)
حلالیتطلبیدن از دیگران اختصاص به زمان ومکان خاصی ندارد ولی چون در باره برخی عبادات مهم مانند انجام «مناسک حج» تأکید شده که حق الناسی برعهده انسان نباشد(5) مردم تصورشان بر این است که فقط در چنین مواردی باید حلالیت بطلبند و یا پیش از سفرهای زیارتی دیگر.
__________________________________________
پی نوشت:
1. نجفی، جواهر الکلام، ۱۹۸۱م، ج۴۱، ص۱۱۲
2. امام خمینی، استفتائات، ۱۳۹۲ش، ج۵، ص۵۹۵، م۶۷۶۹.
3. خویی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۱.
4. کریمیان، «عذرخواهی و حلالیتطلبی آداب و آثار آن»، ص۶.
5. پرتال جامع علوم انسانی.