چگونه از دیگران حلالیت بطلبیم؟

خبرگزاری اهل بیت(ع)/ابنا: حَلالیَّت‌ْطَلَبی یا اِسْتِحْلال درخواست بخشش حق الناسی است که بر عهده انسان قرار دارد و شامل حقوق مالی (مانند غصب و کم فروشی) و غیر مالی (مانند غیبت) می‌شود. در روایات اسلامی بر عدم تأخیر در حلالیت‌طلبی تاکید شده و اگر فرد خطاکار در دنیا حلالیت نطلبد، پروردگار در روز جزا از اعمال خوب او، به کسی که حقش ضایع شده اضافه می‌کند و اگر عمل نیکی نداشته باشد، از گناهان مظلوم برداشته و به گناهان ظالم اضافه می‌نماید. استحلال گاهی واجب و گاهی حرام است.

 حکم شرعی

حلالیت طلبیدن حقوق مالی و غیر مالی را شامل می‌شود. حقوق مالی مانند عصب و کم فروشی؛ و حقوق غیرمالی مانندغیبت.

در نوع اول حلالیت طلبیدن واجب است.(1) و در نوع دوم، برخی آن را واجب و برخی مباح دانسته‌اند.(2) حلالیت طلبیدن در مواردی که مفسده‌ای(هر چیز زیان‌آور) در پی داشته باشد، برخی مکروه و برخی حرام دانسته‌اند.(3)

آداب و شرایط حلالیت طلبیدن

1.داشتن حُسن نیت، اخلاص و صبر تا پایان کسب رضایت.

2.ترک عذرتراشی و بهانه‌جویی.

3.پشیمانی قلب و به‌ موقع‌ بودن را از شرایط حلالیت‌طلبی در قرآن دانسته‌اند(4)

حلالیت‌طلبیدن از دیگران اختصاص به زمان ومکان خاصی ندارد ولی چون در باره برخی عبادات مهم مانند انجام «مناسک حج» تأکید شده که حق الناسی برعهده انسان نباشد(5) مردم تصورشان بر این است که فقط در چنین مواردی باید حلالیت بطلبند و یا پیش از سفرهای زیارتی دیگر.

__________________________________________

پی نوشت:

1. نجفی، جواهر الکلام، ۱۹۸۱م، ج۴۱، ص۱۱۲

2. امام خمینی،‌ استفتائات، ۱۳۹۲ش، ج۵، ص۵۹۵، م۶۷۶۹.

3. خویی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۱.

4. کریمیان، «عذرخواهی و حلالیت‌طلبی آداب و آثار آن»، ص۶.

5. پرتال جامع علوم انسانی.