به گزارش خبرگزاری اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ در دوره صفویه با توجه به اینکه ولایت «لرستان» تبدیل به دژ حفاظت از اصفهان در برابر عثمانی گردیدهبود نقش مهمی در تحولات تاریخی داشت. فیلی های لر در بازپسگیری بندرعباس نقش مهمی داشتند و بخش مهمی از سپاه ایران را تشکیل می دادند. فیلیها در سرزمینی از لرستان و ایلام در ایران تا نواحی همچون العماره، خانقین، مندلی شرق بغداد ساکن بودند. آنها ضمن تعلق به مذهب شیعه روابط خوبی با صفویه داشتند.
با فروپاشی عثمانی و تولد کشور عراق در ۱۹۲۳، فیلیها را بدلیل اینکه شهروند ایران تعریف شدند عملا شهروند درجه دو بودند. با این وجود جامعه فیلیها در عراق بعضا به دلایلی همچون مالیات و یا خدمت در ارتش ترجیح دادند که شهروند درجه دو (وابسته به ایران) به حساب آورد و همین ایده چند دهه بعد باعث شد تا حزب بعث توجیه حقوقی برای تختقاپو کردن آنان به ایران را بیابد.
با ورود حزب بعث به عرصه قدرت فیلیها به چهار دلیل دچار تعارض شدید شدند:
۱- فیلیها از دهه ۱۹۵۰ ثروت زیادی را در جامعه عراق کسب کردند. نرفتن به سربازی و در عین حال ارتباط تجاری با ایرانیان باعث شد تا آنان ثروت زیادی را از طریق تجارت چای و چوب بدست بیاورند که این از دل همسویی شاه ایران با پادشاهان عراق پیش از کودتای قاسم بوجود آمد.
۲- فیلیها از ۱۹۶۴ همپیمان با کُردها خود را در تقابل با حزب بعث تعریف کردند. آنان با وجود اختلافات مذهبی خود را کُرد نامیدند تا بتوانند در برابر سیاست بعث از خود مقاومت نشان دهند. هرچند که فیلیها اکثرا در استانهای غیرکُرد ساکن بودند.
۳- آنان بدلیل شیعه بودن مورد سوءظن حکام بعثی بودند. یک دلیل این تقابل ایرانی بودن آنان و دلیل دیگر سنی بودن حزب بعث عراق بود؛ چنانچه تعداد اندکی از شیعیان توانستند به کادر رهبری حزببعث برسند.
۴- سیاستهای عربیسازی حزب بعث باعث شد تا بسیاری از کوچهای اجباری در این ناحیه به وقوع بپیوندد. کمی پس از سیاست عربیسازی کرکوک از دهه ۱۹۶۰، سیاست عربیسازی استانهای شرقی مانند دیاله و میسان که محل زندگی فیلیها بود از ابتدای دهه ۱۹۷۰ مورد نظر حزببعث قرار گرفت.
در واقع چهار دلیل بالا نقش مهمی در تعارض حزببعث با فیلیها داشت. نتیجه تعارض کوچ اجباری، طلاقهای اجباری و حتی گروگان گرفتن خانوادههای فیلی در جهت تغییر بافت جمعیتی در شرق عراق بود. موج اول اخراج فیلیها از ۱۹۶۹ آغاز شد و موج دوم نیز در ۱۹۸۰ و پیش از جنگ با ایران رخ داد. گفته میشود حدود ۱۰۰هزار فیلی از عراق به ایران کوچانده شدند و از ۱۵هزار نفر از آنان نیز خبری در دست نیست. سرانجام در سال ۲۰۱۱ و درست هشت سال پس از سقوط صدام نسلکشی فیلیها به رسمیت شناختهشد.
در پایان سال ۲۰۲۴ سرانجام سرشماری جمعیت در عراق انجام شد؛ نکته جالب اینکه بخشهای قومیتی این سرشماری بدلیل حساسیت قومیتی گفته نشد ولی آمارهای دیگر قابل دسترسی است. شاید اگر وجوهی از این آمار گفته می شد تعداد دقیق شهروندان لُر و کُرد بویژه "لرهای فیلی" در عراق معلوم میگردید. بنابراین تعداد جمعیت فیلی ها کاملا نامشخص است.
به قلم: سید نیما موسوی
.........................
پایان پیام
۱۸:۱۱ - ۱۴۰۴/۰۴/۱۲
نظر شما