خبرگزاری بینالمللی اهلبیت (ع) ـ ابنا: قرآن، انسان را مدحها و ستایشها کرده و هم مذمتها و نکوهشها نموده است. عالیترین مدحها و بزرگترین مذمتهای قرآن درباره ی انسان است؛ او را از آسمان و زمین و از فرشته برتر و در همان حال از دیو و چهارپایان پست تر شمرده است. از نظر قرآن، انسان موجودی است که توانایی دارد جهان را مسخر خویش سازد و فرشتگان را به خدمت خویش بگمارد و هم میتواند به «اسفل سافلین» سقوط کند. این خود انسان است که باید درباره ی خود تصمیم بگیرد و سرنوشت نهایی خویش را تعیین نماید.
قرآن در نهاد هر انسانی، ولو فرعون باشد، یک انسان واقعی سراغ دارد و لذا پیغمبران خدا وقتی به مبارزه با فرعون می آیند، اول سعی می کنند که آن انسان درونی اش را علیه او برانگیزند. او فطرتی خدا آشنا دارد؛ به خدای خویش در عمق وجدان خویش آگاهی دارد. همه ی انکارها و تردیدها، بیماری و انحرافهایی است از سرشت اصلی انسان.
در سرشت اصلی انسان: او از یک کرامت ذاتی و شرافت ذاتی برخوردار است؛ خدا او را بر بسیاری از مخلوقات خویش برتری داده است. او آنگاه خویشتن واقعی خود را درک و احساس میکند که این کرامت و شرافت را در خود درک کند و خود را برتر از پستیها و دنائتها و اسارتها و شهوت رانیها بشمارد:
«همانا ما بنی آدم را کرامت بخشیدیم و آنان را بر صحرا و دریا (خشک و تر) مسلط کردیم و بر بسیاری از مخلوقات خویش برتری دادیم.» [۱]او از وجدانی اخلاقی برخوردار است: به حکم الهامی فطری، زشت و زیبا را درک میکند.«سوگند به نفس انسان و اعتدال آن، که ناپاکیها و پاکیها را به او الهام کرد.» [۲] امام خمینی قرآن کریم فطرت انسان را فطرتی الهی معرفی میکند، فطرت انسان به دست قدرت حق تعالی سرشته شده و از عالم طهارت و قدس نازل شده است، از اینرو تا هنگامی که فطرت اصلی او آلوده نشده، از نورانیت و صفای باطن برخوردار است و طالب کمال مطلق و خیر و از شر گریزان است.[۳]به باور ایشان تا مادامی که انسان بر فطرت الهی خود قرار دارد، در نیکوترین سرشت است، زیرا بر احسن تقویم آفریده شده است و اگر از مسیر فطرت انحراف پیدا کند، ممکن است به آخرین درکات سقوط کند.[۴]
او شخصیتی مستقل و آزاد دارد، امانتدار خداست، رسالت و مسئولیت دارد، از او خواسته شده است با کار و ابتکار خود زمین را آباد سازد و با انتخاب خود یکی از دو راه سعادت و شقاوت را اختیار کند.
«همانا امانت خویش را بر آسمان و زمین و کوهها عرضه کردیم، همه از پذیرش آن امتناع ورزیدند و از قبول آن ترسیدند، اما انسان بار امانت را به دوش کشید و آن را پذیرفت. همانا او ستمگر و نادان بود.» [۵]«ما انسان را از نطفهای مرکب و ممزوج آفریدیم تا او را مورد آزمایش قرار دهیم، پس او را شنوا و بینا قرار دادیم، همانا راه را به او نمودیم، او خود یا سپاسگزار است و یا کافر نعمت (یا راه راست را که نمودیم خواهد رفت و به سعادت خواهد رسید و یا کفران نعمت کرده، منحرف میگردد.) »[۶]
منابع:
۱. اسراء/سوره۱۷، آیه۷۰.
۲. شمس/سوره۹۱، آیه۸ و ۹.
۳. خمینی، روح الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۱۱۵-۱۱۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.
۴. خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۱۱۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.
۵. احزاب/سوره۳۳، آیه۷۲.
۶. دهر/سوره۷۶، آیه۲ و ۳.
نظر شما