سند «السر المستودع» چیست؟

خبرگزاری بین المللی اهل‌بیت(ع) - ابنا: سلام در صلوات خاصه حضرت زهرا عبارت و السر المستودع فیها در روایت مربوط به این صلوات در کتب شیعی ذکر شده؟ بعضی جاها این عبارت رو حذف کردن لطفا راهنمایی کنید

به طور کلی می توان گفت این عبارت با پسوند" و سرّ المستودع فیها" که خصوصا در عصر ما از روایات مستند هم، مشهور تر شده؛ در کتاب های معتبر روایی و حدیثی وجود ندارد و نمی توان آن را به عنوان حدیث و سخن معصوم علیه السلام نقل کرد. این جمله فقط در بعضی از کتاب ها نقل شده است که نظر و برداشت علمای بزرگ شیعی می باشد و با توجه به الفاظ صحیح و موافقت مدلولی آن با روایات معتبر می توان به آن عمل نمود و از پاداش و فضائل آن بهره های معنوی را برد.

درود و صلوات فرستادن بر پیامبر، فاطمه زهرا، و ائمه اطهار(علیهم السلام) آثار معنوی و مادّی فراوانی دارد که هم در روایات، زیارت‌ها و دعاها غالباً، وقتی نام این بزرگان ذکر گردیده؛ صلوات و سلام و درود هم با عبارت‌های گوناگون در وصف آنان قید شده است.اما در باره این دعا می توان به طور کلی می توان گفت این عبارت با پسوند" و سرّ المستودع فیها" که خصوصا در عصر حاضر از روایات مستند هم مشهور تر شده؛ در کتاب های معتبر روایی و حدیثی وجود ندارد و نمی توان آن را به عنوان حدیث و سخن معصوم علیه السلام نقل کرد. این جمله فقط در بعضی از کتاب ها نقل شده است که نظر و برداشت علمای بزرگ شیعی می باشد و با توجه به الفاظ صحیح و موافقت مدلولی آن با روایات معتبر به آن عمل نمود و از پاداش و فضائل آن بهره های معنوی را برد. توضیح بیشتر درود و صلوات فرستادن بر حضرت زهرا(س) و پدر، همسر و فرزندان ایشان نیز به عبارت‌های گوناگونی در دعاها و زیارت‌هایی که از معصومان(ع) نقل شده، آمده است؛ مانند: «الصَّلَاةَ عَلَیْهَا وَ عَلَی أَبِیهَا وَ بَعْلِهَا وَ بَنِیهَا»،[۱] «صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهَا وَ عَلَی أَبِیهَا وَ بَعْلِهَا وَ بَنِیهَا».[۲] و پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: «...إِنَّ اللَّهَ قَدْ وَکَّلَ بِهَا رَعِیلًا مِنَ الْمَلَائِکَةِ یَحْفَظُونَهَا مِنْ بَیْنِ یَدَیْهَا وَ مِنْ خَلْفِهَا وَ عَنْ یَمِینِهَا وَ عَنْ شِمَالِهَا وَ هُمْ مَعَهَا فِی حَیَاتِهَا وَ عِنْدَ قَبْرِهَا بَعْدَ مَوْتِهَا یُکْثِرُونَ الصَّلَاةَ عَلَیْهَا وَ عَلَی أَبِیهَا وَ بَعْلِهَا وَ بَنِیهَا»؛[۳] خدای مهربان گروهی از ملائکه را مأمور نموده که فاطمه را از همه طرف محافظت کنند، این ملائکه که در زمان حیات فاطمه(س) و نزد قبر او و موقع رحلت وی با او می‌باشند صلوات فراوانی به حضرت فاطمه و پدر و شوهر و فرزندانش می‌فرستند.

پیامبر اکرم(ص) در فضیلت و ثواب درود بر حضرت زهرا(س) فرموده است: «ای فاطمه! هرکس بر تو درود و صلوات بفرستد خداوند او را می ‌آمرزد و در هر جای بهشت که باشم وی را به من ملحق سازد».[۴]
پس اصل صلوات و درود بر آن بزرگواران دارای آثار نیک است؛ از این‌رو، صلوات به الفاظی مانند عبارت مطرح شده در پرسش که محتوای آن در برخی روایات آمده اشکال ندارد. و سیره علمای بزرگوار هم این‌گونه بوده است که در کتاب‌های خود هنگام ذکر روایتی از آن‌حضرت یا در وصف آن‌حضرت با عبارت دعایی «اللهمّ صلّ علی فاطمه و ابیها و بعلها و بنیها» نسبت به آن‌حضرت، پیامبر، امام علی و امام حسین و امام حسن(ع) ادای احترام می‌کردند.

اما حسب تحقیق و جست‌وجو؛ در روایتی به چند مرتبه گفتن این صلوات –مانند صلوات بر پیامبر اسلام(صل الله علیه و آله) که برای آن مثلاً صد مرتبه ذکر شده- اشاره‌ای نشده است، و تنها چیزی که در برخی کتاب‌ها نقل شده سفارش و دستورالعمل اخلاقی برخی علمای دینی بوده است که انجام آنها به قصد امید ثواب اشکال ندارد؛ مانند این‌که آقای موحد ابطحی اصفهانی در حاشیه خود بر کتاب «عوالم العلوم و المعارف و الأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال(مستدرک سیدة النساء إلی الإمام الجواد)» آورده است:
برای توسل به حضرت زهرا(علیهاالسلام) پانصد و سی مرتبه «اللهمّ صلّ علی فاطمة و أبیها و بعلها و بنیها بعدد ما أحاط به علمک» گفته شود.[۵]

پی نوشت:
[۱]. طبری آملی، عماد الدین محمد، بشارة المصطفی لشیعة المرتضی، ج ۲، ص ۱۳۹، المکتبة الحیدریة، نجف، چاپ دوم، ۱۳۸۳ق.
[۲]. کفعمی، ابراهیم بن علی، البلد الأمین و الدرع الحصین، ص ۲۹۶، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۸ق؛ حلی، رضی الدین علی بن یوسف، العدد القویة لدفع المخاوف الیومیة، محقق و مصحح: رجائی، مهدی، مرعشی، ص ۲۲۴، محمود، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، قم، چاپ اول، ۱۴۰۸ق.
[۳]. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج ۴۳، ص ۵۸، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق. معنای این صلوات چنین است: «خدایا! درود فرست بر فاطمه و پدر، شوهر و فرزندان فاطمه و ودیعه‌ای که در درون خود به امانت گذاشته شده (حضرت محسن که در حادثه فشار درب خانه حضرت زهرا(ع) به شهادت رسید) به عدد آنچه علم تو بر آن احاطه دارد.
[۴]. «یَا فَاطِمَةُ مَنْ صَلَّی عَلَیْکِ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ وَ أَلْحَقَهُ بِی حَیْثُ کُنْتَ مِنَ الْجَنَّة»؛ اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، محقق و مصحح: رسولی محلاتی، هاشم، ج ۱، ص ۴۷۲، نشر بنی هاشمی، تبریز، چاپ اول، ۱۳۸۱ق؛
[۵]. بحرانی اصفهانی، عبد الله بن نور الله، عوالم العلوم و المعارف والأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال (مستدرک سیدة النساء إلی الإمام الجواد)، محقق و مصحح: موحد ابطحی اصفهانی، محمد باقر، ج ۱۱، ص ۱۱۴۶، مؤسسة الإمام المهدی(عج)، قم، بی‌تا.