خبرگزاری بین المللی اهل بیت(ع)-ابنا: نقش توجه به مدالیتی (Modality) یا الگوهای ادراکی در روابط همسران بسیار کلیدی و عمیق است. مدالیتیها به روشهایی اشاره دارند که افراد اطلاعات را از محیط دریافت میکنند، پردازش میکنند و به خاطر میسپارند، و همچنین چگونگی بروز احساسات و افکارشان.
سه مدالیتی اصلی که معمولاً مورد بحث قرار میگیرند عبارتند از:
دیداری : افرادی که بیشتر از طریق دیدن اطلاعات را دریافت میکنند.
شنیداری: افرادی که بیشتر از طریق شنیدن اطلاعات را دریافت میکنند.
حسی/جنبشی : افرادی که بیشتر از طریق حس کردن، لمس کردن، حرکت و تجربه فیزیکی اطلاعات را دریافت میکنند.
چرا توجه به مدالیتی در روابط همسران مهم است؟
نادیده گرفتن تفاوت در مدالیتیها میتواند منبع سوءتفاهمها و مشکلات ارتباطی بزرگی بین همسران باشد، در حالی که درک و توجه به آنها میتواند به درک متقابل عمیقتر، ارتباط مؤثرتر و صمیمیت بیشتر منجر شود.
وَمِنْ آیَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافُ أَلْسِنَتِکُمْ وَأَلْوَانِکُمْ ۚ إِنَّ فِی ذَٰلِکَ لَآیَاتٍ لِّلْعَالِمِینَ" (1)
این آیه، به تفاوت زبانها و رنگها به عنوان آیات الهی اشاره دارد که میتواند نمادی از تفاوت در شیوههای ادراک و بیان باشد. اگر خداوند ما را متفاوت آفریده است، پس طبیعی است که همسر ما نیز ممکن است دنیا را به گونهای دیگر درک کند (مثلاً دیداری، شنیداری یا حسی). درک این تفاوت، آغاز راه برای احترام به شیوه ادراکی اوست. به عنوان مثال، همسری که مدالیتی دیداری دارد، شاید نیاز به "دیدن" نمود محبت (نظافت منزل، هدیه زیبا) داشته باشد؛ دیگری که شنیداری است، نیاز به "شنیدن" کلمات محبتآمیز؛ و سومی که حسی است، نیاز به "لمس و در آغوش گرفتن".
۱. درک بهتر نیازها و شیوههای ابراز محبت:
همسری که مدالیتی غالبش دیداری است، ممکن است با دیدن خانهای مرتب، هدیهای زیبا، یا یادداشتی عاشقانه، احساس محبت و قدردانی کند. در حالی که همسری با مدالیتی غالب شنیداری، ممکن است نیاز به شنیدن کلمات محبتآمیز، تعریف و تمجید، یا گفتگوهای عمیق داشته باشد تا احساس دوست داشته شدن کند. همسر حسی/جنبشی نیز ممکن است از آغوش، لمس، در کنار هم قدم زدن یا فعالیتهای مشترک فیزیکی احساس نزدیکی و محبت کند.
اهمیت این امردر این است که اگر یک همسر دیداری، دائم در حال بیان کلمات محبتآمیز (سبک شنیداری) به همسر دیداری خود باشد، ممکن است نیازهای واقعی او را برآورده نکند و هر دو احساس ناامیدی کنند ("چرا او نمیفهمد چقدر دوستش دارم؟"). با دانستن مدالیتی همسر، میتوانیم محبت و توجه را به زبانی که او بهتر درک میکند، ابراز کنیم.
۲. بهبود ارتباط و رفع سوءتفاهمها:
روایات اسلامی بر اهمیت درک و فهم دیگران تأکید دارند و سکوت و عدم ارتباط مؤثر را مذمت میکنند. این درک شامل فهم شیوه ارتباطی و ادراکی طرف مقابل نیز میشود.
امیرالمومنین (ع) میفرماید: "مَنْ عَرِفَ نَفْسَهُ فَقَدْ عَرِفَ رَبَّهُ"(2)
اگرچه این روایت بیشتر به معرفتالنفس اشاره دارد، اما لازمه معرفت نفس، درک نحوه عملکرد خود (از جمله مدالیتی غالب) و سپس توانایی درک دیگران است. وقتی خود را بشناسیم، درمییابیم که دیگران نیز مانند ما دارای ویژگیهای خاصی هستند. این به ما کمک میکند تا به جای اصرار بر شیوه خود، سعی کنیم "زبان" همسرمان را بفهمیم و با او به همان زبان صحبت کنیم تا پیاممان بهتر منتقل شود و احساساتش درک شود. بطور مثال اگر همسر شما بیشتر شنیداری است، بیان مستقیم و کلامی محبت ("دوستت دارم"، "از تو سپاسگزارم") و گفتوگوهای عمیق برای او بسیار مهمتر از یک هدیه دیداری است. اگر همسر شما حسی است، لمس، در آغوش گرفتن، یا انجام فعالیتهای مشترک اهمیت بسزایی دارد و میتواند جای هزار کلمه را بگیرد.
در حل اختلاف هرسه مدالیتی روش های مختلفی را انتخاب میکنند:
دیداری: "بیا ببینیم مشکل از کجا شروع شد؟ یه تصویر واضح ازش پیدا کنیم." (ممکن است نیاز به نمودار کشیدن یا تصویرسازی ذهنی از مشکل داشته باشند)
شنیداری: "راجع به این قضیه صحبت کنیم، دوست دارم صداتو بشنوم. بگو چه چیزی شنیدی و چه چیزی رو فکر میکنی." (نیاز به گفتگو و تبادل کلمات دارند)
حسی/جنبشی: "بیا این مشکل رو با هم حل کنیم، حسش رو درک میکنم. دلم میخواد حس بهتری پیدا کنم." (نیاز به احساس همدردی و حل عملی مشکل دارند)
اهمیت درک مدالیتی بین همسران زمانی است که وقتی یک همسر شنیداری، از همسر دیداریاش میخواهد "راجع به احساسش صحبت کند"، ممکن است همسر دیداری به او بگوید "نمیتونم درست بیانش کنم" یا "تصویرش تو ذهنم روشنه ولی نمیتونم به کلمه بیارمش." این عدم درک از تفاوت مدالیتی میتواند به سوءتفاهم ختم شود.
۳. آموزش و یادگیری متقابل:
فرض کنید یکی از همسران میخواهد مطلبی را به دیگری توضیح دهد. اگر فرد توضیح دهنده شنیداری باشد، ممکن است مفصل صحبت کند و انتظار داشته باشد همسرش همه را به خاطر بسپارد. اما اگر همسرش دیداری باشد، بهتر است از نمودار، تصاویر یا نوشتن کمک بگیرد. اگر حسی/جنبشی باشد، باید مفهوم را با تجربه و عمل توضیح دهد.
اهمیت توجه به مدالیتی هر شخص در یادگیری مهارتهای جدید (مثل آشپزی، تعمیرات، یا حتی مهارتهای ارتباطی) نیز بسیار مهم است.
۴. افزایش همدلی و احترام:
وقتی متوجه میشویم که همسرمان دنیا را از یک لنز متفاوت میبیند و تجربه میکند، کمتر او را قضاوت میکنیم و بیشتر به او احترام میگذاریم. این آگاهی به ما کمک میکند که رفتارهای او را نه از سر بیتوجهی یا لجبازی، بلکه از تفاوت در سبک پردازش اطلاعات و ابراز وجود ببینیم.
چگونه مدالیتی همسرمان را شناسایی کنیم؟
کلماتی که افراد با مدالیتی های مختلف استفاده میکند:
دیداری: "به نظر میاد...", "میبینم که...", "تصور کن...", "روشنی بخشید..."
شنیداری: "میشنوم که...", "به نظر میرسه...", "صدام رو بشنو...", "حرف بزنیم..."
حسی/جنبشی: "حس میکنم...", "راحت نیستم...", "دلم میخواد لمسش کنم...", "با هم انجام بدیم..."
حرکات و زبان بدن:
دیداری: معمولاً سریعتر صحبت میکنند، نگاهشان به اطراف پرش دارد (دنبال تصاویر ذهنی)، ممکن است دستها را بالا بیاورند تا تصویری را نشان دهند.
شنیداری: سرشان را کمی کج میکنند (مثل اینکه دارند گوش میدهند)، به ریتم و آهنگ صحبت توجه دارند، ممکن است با انگشتانشان ضربه بزنند (ریتمیک).
حسی/جنبشی: آرامتر صحبت میکنند، از ژستهای بزرگ استفاده میکنند، ممکن است به خودشان یا دیگران دست بزنند، به احساسات بدنشان توجه دارند.
نحوه یادگیری و تصمیمگیری:
دیداری: با دیدن نقشه، تصویر، فیلم بهتر یاد میگیرند.
شنیداری: با گوش دادن به پادکست، سخنرانی، بحث و گفتگو بهتر یاد میگیرند.
حسی/جنبشی: با انجام دادن، تجربه کردن، لمس کردن و حرکت بهتر یاد میگیرند.
پس توجه به مدالیتی همسران این امکان را میدهد که "زبان عشق" و "زبان ارتباط" یکدیگر را بهتر بیاموزند. این آگاهی، یک ابزار قدرتمند برای افزایش همدلی، کاهش سوءتفاهمها و ساختن یک رابطه عمیقتر و رضایتبخشتر است. با درک این تفاوتهای ظریف در نحوه ادراک و ابراز، همسران میتوانند به جای "تلاش بیشتر"، "تلاش هوشمندانهتر" داشته باشند و به قلب و ذهن یکدیگر نزدیکتر شوند.
پینوشت:
1.روم/آیه22
2.غررالحکم و دررالکلم
نظر شما