خبرگزاری بین المللی اهل بیت(ع)_ابنا: مدل زندگی عنکبوتی و ملکوتی در اسلام دو مفهوم متضاد هستند که به چگونگی نگرش انسان به دنیا و آخرت اشاره دارند.
مدل زندگی عنکبوتی (نگرش منفی به دنیا):
چرا عنکبوت؟ قرآن کریم، خانه عنکبوت را سستترین خانهها معرفی میکند: "مَثَلُ الَّذِینَ اتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ أَوْلِیَاءَ کَمَثَلِ الْعَنکَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَیْتًا ۖ وَإِنَّ أَوْهَنَ الْبُیُوتِ لَبَیْتُ الْعَنکَبُوتِ ۖ لَوْ کَانُوا یَعْلَمُونَ"(1) (کسانی که غیر از خدا را ولیّ و سرپرست خود گرفتند، مَثَلشان مَثَل عنکبوت است که خانهای برای خود برگزید؛ و در حقیقت سستترین خانهها خانه عنکبوت است، اگر میدانستند). این تمثیل به دلیل سستی، ضعف، و ناپایداری تار عنکبوت به کار رفته است.
چرا سست و ناپایدار؟
تمرکز بر مادیات فانی: در این مدل، انسان تمام تلاش و همّ و غم خود را صرف جمعآوری مال و جاه دنیا میکند. غافل از اینکه اینها همه فانی و ناپایدارند و نمیتوانند سعادت ابدی را برای او به ارمغان آورند. درست مانند تار عنکبوت که ظاهری محکم دارد اما با کوچکترین تندبادی از هم میپاشد.
وابستگی به غیر خدا: کسانی که مدل زندگی عنکبوتی را انتخاب میکنند، به جای توکل بر خدا، به اسباب و وسایل دنیوی و قدرتمندان متکی میشوند. این اتکا مانند اتکا به تار عنکبوت است که در نهایت انسان را رها میکند.
غفلت از آخرت: در این مدل، توجه به آخرت و پاداش و جزای اعمال بسیار کم است. انسان درگیر لذتهای زودگذر دنیا میشود و از هدف اصلی خلقت و سرانجام خود غافل میماند.
ایجاد توهم امنیت: تار عنکبوت برای عنکبوت توهم امنیت و پناهگاه ایجاد میکند، در حالی که بسیار آسیبپذیر است. همینطور، دنیا با تمام زرق و برقش، برای انسان غافل، توهم آرامش و خوشبختی ایجاد میکند، در حالی که سرشار از اضطراب و ناآرامی است.
محصور شدن در دنیای خود: عنکبوت در تار خود محصور میشود و دید محدودی به اطراف دارد. انسانی که در مادیات غرق میشود نیز دیدگاهش محدود به دنیا میشود و از حقایق بالاتر غافل میماند.
مدل زندگی ملکوتی (نگرش مثبت به دنیا به عنوان گذرگاهی به آخرت):
چرا ملکوتی؟ واژه "ملکوت" به معنای عالم بالا، جهان غیب، و قلمرو فرمانروایی خداوند است. این مدل زندگی بر اساس تعالیم الهی و با هدف تقرب به خدا شکل میگیرد.
چرا متعالی و پایدار؟
تمرکز بر ارزشهای پایدار: در این مدل، انسان دنیا را پلی برای رسیدن به آخرت میداند. او از امکانات دنیا برای کسب رضایت خداوند و انجام کارهای نیک بهره میبرد. ارزشهایی مانند ایمان، تقوا، علم، اخلاق نیکو و خدمت به خلق در این مدل زندگی جایگاه ویژهای دارند.
توکل بر خداوند: انسان ملکوتی به جای اتکا به غیر خدا، تمام وجودش را به خداوند میسپارد و در هر لحظه از زندگی به او توکل میکند. او میداند که تنها قدرت مطلق خداوند است و هیچ قدرتی بالاتر از او نیست.
توجه به آخرت: در این مدل، آخرت هدف نهایی زندگی است و انسان همواره به فکر آمادهسازی خود برای آن است. این تفکر به انسان انگیزه میدهد تا اعمال نیک انجام دهد و از گناهان دوری کند.
آرامش و امنیت واقعی: کسانی که زندگی ملکوتی دارند، با توکل بر خدا و دوری از وابستگیهای مادی، به آرامش و امنیت واقعی دست مییابند. آنها میدانند که خداوند پشتیبانشان است و هیچ چیز نمیتواند آنها را از مسیر حق منحرف کند.
دیدگاه گسترده و الهی: انسان ملکوتی دیدگاهی وسیعتر از دنیا دارد و به ماوراء الطبیعه و عالم غیب نیز توجه میکند. او دنیا را مزرعه آخرت میبیند و هر لحظه در تلاش برای کاشت بذر سعادت ابدی است.
هدفمندی و معناداری: زندگی ملکوتی با هدف و معنا همراه است. انسان میداند برای چه زندگی میکند و به چه سمتی میرود. این هدفمندی به او انگیزه و امید میدهد.
بنابراین مدل زندگی عنکبوتی ریشه در سستی بنیادهای مادی و غفلت از حقایق الهی دارد، در حالی که مدل زندگی ملکوتی بر پایه ایمان، توکل، و هدفمندی الهی استوار است که منجر به سعادت پایدار و حقیقی میشود. اسلام انسان را به انتخاب مدل زندگی ملکوتی و استفاده صحیح از دنیا برای رسیدن به آخرت فرامیخواند.
پینوشت:
1.عنکبوت/آیه41
نظر شما