خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا: امام علی(علیه السلام) در آخرین بخش از خطبه 103 «نهج البلاغه» به وضع «آخرالزّمان» و به تعبیر دیگر: زمان پر شور و شرّی که قبل از قیام حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه) فرا می رسد اشاره کرده، گاه ویژگی های مؤمنان را در آن زمان شرح می دهد و گاه وضع اسلام و احکام و قوانین اسلامی را، می فرماید: (آن [زمان]، زمانی است که هیچ کس از فتنه نجات نمی یابد، مگر مؤمنی که بی نام و نشان است! اگر در حضور است، شناخته نمی شود و اگر غایب شود، کسی سراغ او را نمی گیرد!)؛ «وَ ذلِکَ زَمَانٌ لَا یَنْجُو فِیهِ إِلَّا کُلُّ مُؤْمِنٍ نُوَمَةٍ، إِنْ شَهِدَ لَمْ یُعْرَفْ، وَ إِنْ غَابَ لَمْ یُفْتَقَدْ».
بدیهی است در زمان هایی که فساد، جامعه را فرا می گیرد و مدیران و سردمداران اجتماع، افراد فاسد و آلوده هستند. افراد مؤمن و با شخصیّت، اگر چهره های شناخته شده ای باشند جبّاران آنها را رها نمی کنند؛ یا باید تسلیم شان شوند و در ردیف کارگزاران آنها قرار گیرند و یا در صورت مقاومت و امتناع، آنها را از میان برمی دارند. بنابراین، صلاح کار افراد مؤمن و با شخصیّت در این است که گمنام و دور از شهرت زندگی کنند، تا کسی به سراغ آنها نیاید.
در عین حال این گمنامی ظاهری، چیزی از مقام آنها نمی کاهد و نقش معنوی خود را در جامعه خواهند داشت؛ از این رو امام(علیه السلام) در ادامه سخن می افزاید: (آنها چراغ های هدایت و نشانه هایی برای حرکت در شب های تاریک رهروان راه حقّ اند)؛ «أُولَئِکَ مَصَابِیحُ الْهُدَی، وَ أَعْلَامُ السُّرَی(1)». گر چه خاموشند، ولی راه و رسم آنها برای افراد آگاه و بیدار، سرمشق بزرگی است و به چراغ ها و نشانه هایی می مانند که در مسیر مسافران نصب می شود، تا در شب تاریک راه را گم نکنند و بی راهه نروند. سپس در توصیف این گروه از مؤمنان می افزاید: (آنها در میان مردم اظهار وجود نمی کنند، و احمقانه و ناآگاهانه به افشای اسرار نمی پردازند)؛ «لَیْسُوا بِالْمَسَایِیحِ، وَ لَا الْمَذَایِیعِ الْبُذُرِ».
در پایان این توصیف چنین می فرماید: (آنها کسانی هستند که خداوند درهای رحمتش را به رویشان می گشاید، و سختی ها و مشکلات را از آنان برطرف می سازد!)؛ «أُولَئِکَ یَفْتَحُ اللهُ لَهُمْ أَبْوَابَ رَحْمَتِهِ، وَ یَکْشِفُ عَنْهُمْ ضَرَّاءَ نِقْمَتِهِ».
این تعبیر نشان می دهد که در آن زمانِ سخت و طوفانی، خداوند عنایتش را از مؤمنان راستین - که هدایتگر دیگرانند - بر نمی گیرد و آنان را از شرّ ظالمان، حوادث دوران و مشکلات زمان حفظ می کند. سپس در ادامه این بحث، امام(ع) به پیشگویی صریح تر و توضیح بیشتری درباره آن زمان پرداخته، می افزاید: (ای مردم! به زودی زمانی بر شما فرا می رسد که اسلام واژگون می شود، همچون ظرفی که واژگون شود و آنچه در آن است بریزد)؛ «أَیُّهَا النَّاسُ! سَیَأْتِی عَلَیْکُمْ زَمَانٌ یُکْفَأُ(2)فِیهِ الْإِسْلَامُ، کَمَا یُکْفَأُ الْإِنَاءُ بِمَا فِیهِ».
تعبیر به «یُکْفَأُ فِیهِ الْإِسْلَامُ» کنایه لطیفی است از دگرگون شدن همه مفاهیم اسلام و از دست رفتن حقیقت آن؛ زیرا اسلام تشبیه به ظرفی شده که معارف و قوانین و احکام و اخلاق اسلامی در آن جای گرفته است و همانگونه که اگر ظرف آب را وارونه کنند، هر چه در آن است می ریزد، اسلام هم در آن زمان وارونه می شود و محتوای خود را از دست می دهد و تنها نامی از آن باقی می ماند.
نشانه های چنین زمانی در عصر ما ظاهر شده؛ بسیاری از مسلمانان تنها به نام آن قناعت کرده اند؛ نه اثری از اخلاق اسلامی در آنها دیده می شود، نه تقوای الهی، نه توکّل بر پروردگار! نه آشنا به معارف قرآنند و نه آگاه از حقایق سنّت؛ در میان شهوات غوطه ورند و جز مال و مقام و لذّات مادّی و شهواتِ حیوانی چیزی را به رسمیّت نمی شناسند.(3)
پی نوشت:
(1). «سُری» (بر وزن شما) به معنای راه رفتن در شب است.
(2). «یُکفأ» از مادّه «کَفأ» (بر وزن نفع) به معنای واژگون کردن است.
(3). گردآوری از کتاب: پیام امام امیرالمؤمنین(علیه السلام)، مکارم شیرازی، ناصر، تهیه و تنظیم: جمعی از فضلاء، دار الکتب الاسلامیة، تهران، 1386 شمسی، چاپ: اول، ج 4، ص 424.
نظر شما