خبرگزاری بین المللی اهلبیت(ع) - ابنا: فرهنگ سلبریتی در عصر رسانههای دیجیتال، بهویژه با گسترش شبکههای اجتماعی، شکل تازهای از الگوسازی را در ذهن و رفتار نسلها پدید آورده است؛ الگویی که محورش نه حقیقت و ارزشهای پایدار، بلکه میزان دیدهشدن، جذب توجه و مصرف لحظهای است. در این جریان، فرد به محصولی رسانهای بدل میشود که باید مدام خود را در برابر نگاه عمومی عرضه کند تا اعتبارش حفظ شود. این فرهنگ با زبان تصویر، داستانهای شخصی و سبک زندگی پر زرق و برق، مرجعیت الگوپذیری را از قهرمانان معنوی و ارزشمحور به چهرههایی منتقل میکند که شهرت، ثروت یا جنجالهای خبری عامل حضورشان در صدر توجه است. دین و معارف اسلامی اما هویت انسان را بر فطرت الهی بنا میکنند؛ فطرتی که انسان را معناجو، مسئول و حقیقتپذیر میخواهد و معیار موفقیت را رضایت خدا و خدمت به خلق میداند، نه تعداد دنبالکننده یا ترند شدن. خطر اصلی این جابهجایی آن است که نسل جوان، به جای قهرمانان راستین که از مسیر ایثار، حکمت و هدفمندی عبور کردهاند، شخصیتهایی را دنبال کنند که ممکن است بهطور مستقیم یا غیرمستقیم ضد ارزشهای فطرت باشند. روایتهای اهلبیت علیهمالسلام بارها از پیروی کورکورانه از کسانی که تنها ظاهرشان جاذبه دارد نه محتوایش، نهی کردهاند؛ زیرا چنین الگویی با گذر زمان، معیارهای اخلاق و موفقیت را دگرگون کرده و ذائقه فرهنگی را از عمق معنا به سطح سرگرمی سوق میدهد.
رویکرد دینی در مواجهه با این پدیده، تنها هشدار و نهی نیست، بلکه بهرهگیری از همان زبان و ابزار رسانههای روز برای بازآفرینی قهرمانان حقیقی است. جهاد تبیین در این زمینه یعنی بازنمایی شخصیتهای معنوی – از شهیدان و علمای ربانی گرفته تا قهرمانان قرآنی – در قالبهای جذاب و رقابتی با قالبهای سلبریتی، بهگونهای که برای مخاطب امروز، هم از نظر زیباییشناسی پذیرفتنی باشد و هم از نظر محتوای الهامبخش. هنر رسانه دینی و مقاومت فرهنگی این است که ضعف بنیادین فرهنگ سلبریتی یعنی بیمعنایی و سطحیگرایی را هدف بگیرد و نقطه قوت فرهنگ فطرت یعنی اتصال به هدف پایدار و جاودانه را با روایتهایی پرکشش به نمایش بگذارد. این کار صرفاً یک فعالیت تبلیغی نیست، بلکه بازسازی هویت است؛ یعنی تغییر مسیر انتخابهای الگوپذیری جامعه از چهرههای تجاری و زودگذر، به انسانهایی که مخاطب را به دیدن حقیقت دعوت میکنند.
در نهایت، چالش فرهنگ سلبریتی، تغییر معیارهای موفقیت و مرجعیت الگوهاست، و پاسخ دینی، بازسازی این معیارها بر پایه فطرت الهی و عرضهی آنها در قالب رسانهای رقابتی و مؤثر است. اگر رسانههای اسلامی بتوانند چهرههای ارزشمحور را چنان معرفی کنند که از نظر جذابیت و نفوذ، جایگزین طبیعی سلبریتیهای تجاری شوند، آنگاه نسل جوان فرصت خواهد یافت میان شهرتگرایی سطحی و قهرمانان واقعی، انتخابی آگاهانه داشته باشد؛ انتخابی که با فطرت او همساز و با مسیر تعالیاش همافق است.
الناز موسوی یکتا
پژوهشگر عرصه رسانه و فضای مجازی
نظر شما