به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ در بخش اول این نوشته، تاریخ سکههای ضرب شده به نام مبارک امیرالمومنین(ع) همچنین تاریخ ضرب اولین سکههای شیعی مورد بررسی قرار گرفت. در این نوشته، تاریخ ضرب سکههای اسلامی با نام مبارک امام رضا(ع) در مقاطع مختلف تاریخی بررسی میشود.
امام رضا(ع)، بعد از ماجراهای مختلف، در روز دوشنبه هفتم رمضان سال ۲۰۱ قمری، بهعنوان ولیعهد مأمون معرفی شد. مدتی بعد، سکههای حکومتی به نام ایشان زده شد و بهعنوان سکه رایج، منشأ معاملات در سرزمین اسلامی قرار گرفت.
در منابع روایی نیز، احادیث مختلفی بر «ضرب سکه» به نام ایشان دیده میشود که بهعنوان نمونه، شیخ صدوق در روایتی که در «عیون اخبار الرضا(ع)» نقل کرده، همچنین در منابع تاریخی مانند کتاب «تاریخ بیهقی» نیز گزارشی تاریخی از ضرب سکه به نام امام رضا(ع) نقل شده است.
نقش این سکهها که در تاریخ بهعنوان «سکههای رضوی» شناخته میشود، به این ترتیب بوده است: در روی سـکه در دایـره وسـط آمـده: الله / محمـد رسـولالله / المأمـون خلیفـةالله / ممـا امـر بـه الامیـر الرضـا / ولـی عهـد المسـلمین علـی بـن موسـی/ بـن علــی بــن ابیطالــب / ذو الریاســتین، در حاشــیه روی ســکه آیــه: «محمــد رســول الله ارســله بالهــدی و دیــن الحـق لیظهـره علـی الدیـن کلـه و لـو کـره المشـرکون»، در پشـت سـکه در دایـره وسـط در چهـار سـطر: لا الـه الا / الله وحــده / لا شــریک لــه / المشــرق، در پشــت سـکه دو دایـره اسـت کـه در دایـره حاشـیه کوچکتـر، بســم الله ضــرب هــذا الدرهــم بمدینــة اصفهــان ســنه اربــع و ماتیــن، در دایــره بزرگتــر آیه «لله الامـر مـن قبـل ومـن بعـد» یومئـذ یفـرح المومنـون بنصـرالله.»
.
.
در سکههای رضوی چند ویژگی قابل توجه است: در این سکهها، عنوان حضرت «ولـی عهـد مسـلمین» نامیـده شـده اسـت؛ نـه ولیعهـد مأمـون. همچنین در این سکهها حضرت به نام «علی بن موسی بن علی ابن ابیطالب» معرفی شدهاند و این نخستین بار بود که نام سه امام بر روی یک سکه ضرب میشد. با بررسی برخی از منابع تاریخی، میتوان گفت که این سکهها، تا سالها بعد از شهادت امام رضا(ع) نیز در میان مردم رواج داشته و به مرور با از بین رفتن حکومت عباسیان، این سکهها نیز از چرخه اقتصادی و گردش مالی خارج شد.
تقریبا بعد از این دوره، در برخی از سکههای ضرب شده در مقاطع مختلف، نام مبارک امام رضا(ع) را در کنار نام دیگر ائمه معصومین(ع) در میان سکهها میتوان یافت، اما اگر بخواهیم سکههایی را که بهصورت خاص به نام امام رضا(ع)، ضرب شدهاند را بررسی کنیم، میتوان به سکههای ضرب شده در دوران افشاریه، صفویه، قاجاریه و پهلوی اشاره کرد که هر کدام با اهدافی خاص، اقدام به ضرب سکه به نام امام رضا(ع) کردهاند. ضرب اشعار فارسی در مدح ایشان، حک تصویر گنبد و بارگاه رضوی و تولید سکههای تشریفاتی از ویژگی این سکهها در مقاطع مختلف تاریخی است که در بخشهای بعدی این نوشته به آن پرداخته میشود.
سید علیاصغر حسینی/ ابنا
.....................
پایان پیام
نظر شما