خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) - ابنا: حج، یکی از ارکان پنجگانه اسلام و از مهمترین عباداتی است که بر تمامی مسلمانانی که استطاعت مالی و جسمی دارند واجب شده است. این فریضه الهی، مدرسهای است که در آن انسان درسهای بزرگی از توحید، بندگی، مساوات و برادری میآموزد. آیات قرآن کریم و روایات اهلبیت(ع) بر اهمیت این عبادت تأکید فراوان دارند و آن را فرصتی برای بازگشت به فطرت الهی انسان میدانند. در ادامه، به بررسی آداب این فریضه الهی و فواید آن از منظر شیعه میپردازیم.
آداب حج؛ مسیر بندگی کامل
حج، سفری است که هر لحظه آن با آداب خاصی همراه است تا انسان را به سوی کمال معنوی هدایت کند. اولین و مهمترین ادب حج، نیت خالصانه برای قرب الی الله است. امام صادق(ع) میفرمایند: «حجکننده باید نیت خود را تنها برای خدا خالص گرداند» (1). این نیت خالصانه، اساس قبولی اعمال در پیشگاه خداوند متعال است.
یکی دیگر از آداب مهم، رعایت حقوق دیگران در این سفر الهی است. امام علی(ع) در خطبهای فرمودند: «حجکننده باید زبان خود را از بدگویی و دل خود را از کینه پاک سازد» (2). این توصیه نشاندهنده
اهمیت اخلاقیات در حج است.
همچنین در روایات آمده است که احترام به مقدسات و انجام مناسک با خشوع، از دیگر آداب حج است. امام سجاد(ع) در دعای خود میفرمایند: «پروردگارا! مرا یاری ده تا مناسک حج را با خشوع کامل انجام دهم» (3). این خشوع، انسان را به عمق معنویت و ارتباط با خداوند نزدیکتر میکند.
فواید معنوی حج؛ پالایش روح و تقرب به خداوند
حج، فرصتی بیبدیل برای تزکیه نفس و تقرب به خداوند است. یکی از مهمترین فواید معنوی حج، پاک شدن گناهان است. رسول اکرم(ص) فرمودند: «کسی که حج مقبول انجام دهد، همچون روزی که از مادر متولد شده، پاک میشود» (4). این تطهیر روحانی، انسان را آماده پذیرش نور الهی میکند.
فایده دیگر حج، تقویت توحید در قلب مؤمن است. طواف خانه کعبه، نمادی از تمرکز بر محور توحید است. امام باقر(ع) میفرمایند: «طواف خانه خدا، نشانهای از تعهد به یگانگی خداوند است» (5). این عمل عبادی، یادآور عظمت خداوند و کوچک بودن انسان در برابر اوست.
همچنین حضور در عرفات و مشعرالحرام، فرصتی برای تفکر و بازگشت به خویشتن است. امام صادق(ع) در حدیثی میفرمایند: «عرفات مکانی است که انسان باید در آن به گناهان خود اعتراف کند و از خداوند طلب مغفرت نماید» (6). این خودشناسی، مقدمهای برای اصلاح نفس و زندگی بهتر است.
فواید اجتماعی حج؛ اتحاد امت اسلامی
حج، علاوه بر فواید فردی، آثار اجتماعی فراوانی نیز دارد. یکی از مهمترین فواید اجتماعی آن، تقویت وحدت میان مسلمانان است. حضور میلیونها مسلمان از سراسر جهان در یک مکان مقدس، نمادی از اتحاد امت اسلامی است. امام خمینی(ره) در یکی از سخنان خود فرمودند: «حج، نمایش قدرت امت اسلامی در برابر دشمنان اسلام است» (7).
همچنین حج فرصتی برای تبادل فرهنگی میان مسلمانان است. امام رضا(ع) درباره فلسفه حج فرمودند: «خداوند حج را واجب کرد تا مسلمانان گرد هم آیند و از حال یکدیگر آگاه شوند» (8). این ارتباطات اجتماعی میتواند زمینهساز همبستگی بیشتر میان ملتهای اسلامی باشد.
فایده دیگر حج، یادآوری مساوات میان انسانهاست. احرام بستن و پوشیدن لباس سادهای که همه مسلمانان آن را بر تن دارند، نمادی از برابری انسانها در پیشگاه خداوند است. امام علی(ع) میفرمایند: «حجکننده در احرام، باید خود را همچون فقیرترین بندگان خدا بداند» (9).
پاورقیها:
- الکلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 4، ص 262.
- نهج البلاغه، خطبه 110.
- صحیفه سجادیه، دعای 47.
- شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 211.
- الکلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 4، ص 245.
- شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ج 5، ص 458.
- صحیفه امام خمینی(ره)، ج 12، ص 253.
- شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ج 2، ص 110.
- نهج البلاغه، حکمت 252.
نظر شما