چگونه فاطمه زهرا (س)، محبوب‌ترین فرد در زندگی علی (ع) شد؟

خبرگزاری اهل بیت (ع) ـ ابنا: در سکوت نجوای تاریخ، آنگاه که امیر بیان، علی(ع)، خویشتن را معرفی می‌کند، یکی از نورانیترین و پرافتخارترین القاب خویش را بر زبان جاری می‌سازد: «همسر فاطمه زهرا(س)»! این تنها یک نسبت زمینی نیست؛ بلکه سرود عظمتی است که در آسمانِ قدسیِ محبت نوشته شده است.

 علی(ع)، که خود دریای بیکران علم و شجاعت است، در کنار ساحل وجود فاطمه (س) به آرامشی رسید که جهان را به تحسین واداشته است. در چشم مولی علی(ع)، فاطمه(س) تنها یک همسر نبود؛ او تجلی آیینه‌ای از نور نبوت بود؛ پاره‌ای از وجود پیامبر(ص) که شریف‌ترین میراث رسالت را در سینه داشت. همدمی در مسیر عرش بود؛ کسی که در سجاده‌های سحرگاهی، نفس‌هایش با نفس‌های علی(ع) هماهنگ می‌زد و روح هر دو، یکسان با معبود نجوا می‌کرد.حافظ اسرار ولایت بود؛ تنها کسی که عمق دردها و شکوه‌های امامت را می‌فهمید و غم‌خوارِ رنج‌های صاحب قدری بود که جهان، ظرفیت شناختش را نداشت.

 تنها مادر فرزندانی بود که زینتِ هستی شدند؛ حسن و حسین و زینب (علیهم السلام)، هر یک گلی از باغستان وجود او و علی (ع). معیار حق و حقیقت بود؛ تا جایی که علی(ع) فرمود: «فاطمه(س) برای من از همه آفریدگان خداوند عزیزتر بود». یادگار رسول الله (ص) بود؛ و علی(ع) با نگاه به او، یاد و سیره پیامبر حبیبش را زنده نگه می‌داشت.

 علی (ع) در توصیف فاطمه (س) فرمود: «او را دیدم که همچون ستاره‌ای درخشان در افق زندگی ام طلوع کرد. هر گاه به چهره‌اش می‌نگرم، همه غم و اندوه از دلم زدوده می‌شود». این سخن، تنها توصیف یک احساس شخصی نیست؛ حکایت از جایگاهی دارد که فاطمه (س) به عنوان «سرور زنان جهان» در قلب کسی دارد که «سرور مردان جهان» است. و شاید از همین روست که علی(ع) با افتخار و عشقی آسمانی، خود را «همسر فاطمه» می‌خوانَد؛ زیرا این نسبت، گواهی است بر شرافتمندترین پیوندی که خاک را به ملکوت پیوند زد و خانه‌ای ساخت که فرشتگان، بر درِ آن به طواف می‌ایستند.

 علی (ع) به عنوان مفاخر خود در خطبه اش در کوفه پس از مراجعت از نهروان می گوید: «و انا زوج البتول سیدة نساء العالمین فاطمه التقیه النقیه الزکیه المبره المهدیه، حبیبه حبیب الله و خیر بناته و سلالته و ریحانه رسول الله» (۱)

 این سخنی بس عمیقی است که حضرت امیر (ع) در معرفی خود و انتسابشان به حضرت زهرا (س) به ذکر نام ایشان کفایت نکردند و از عبارات عمیق و زیبایی جهت توصیف ایشان استفاده کردند.

 اگر تنها یک عنوان افتخار بود، گفتن «من همسر فاطمه‌ام» کفایت می‌کرد. اما تأکید و شرح فضایل توسط امام علی(ع) آن هم در موقعیت‌های مختلف، در حقیقت بیانی است حکیمانه و ضرورتی است الهی که رازهایی بزرگ را در خود نهفته دارد.

 ۱.دفاع از حقیقتی که در معرض تحریف بود

 پس از رحلت پیامبر(ص)، جریان‌هایی تلاش کردند تا جایگاه واقعی اهل بیت (ع) را کمرنگ کنند. شرح فضایل حضرت زهرا (س) توسط امام علی(ع)، احیای سنت نبوی و زنده نگه‌داشتن یاد او به عنوان محور حق بود. او با برشمردن مقامات فاطمه (س)، در واقع خط بطلانی بر تحریف‌های تاریخی می‌کشید و نشان می‌داد که این بانوی بزرگ، تنها یک همسر نیست، بلکه ستون اصلی امامت و ادامه‌دهنده رسالت است. ۲. معرفی الگوی کامل برای امت

 امام علی(ع) با شرح فضایل، تنها به توصیف همسرش نمی‌پرداخت؛ او یک مکتب تربیتی و انسان‌ساز را معرفی می‌کرد. فاطمه (س) در نگاه علی(ع)، تجسم عینی قرآن، تقوا، ایثار، مقاومت و عبادت بود. بنابراین، بیان فضایل او، درس‌نامه‌ای عملی برای همه به ویژه زنان مسلمان بود تا بدانند والاترین جایگاه انسانی در سایه ایمان و عمل صالح به دست می‌آید، نه در ثروت و مقام دنیوی.

 ۳. تجلّی عظمتِ خودِ امامت

 فضایل فاطمه (س) چون آیینه‌ای، عظمت همسری را نشان می‌داد که او شایسته وصی پیامبر(ص) و امام مسلمین است. وقتی علی (ع) از علم، عصمت، عبادت و فداکاری فاطمه (س) سخن می‌گوید، در حقیقت بُعد دیگری از حقانیت خود و خاندان وحی را آشکار می‌سازد. این، پیوندی ناگسستنی میان نبوت، امامت و ولایت را به تصویر می‌کشد.

 ۴. ادای دِینِ تاریخی و رسالتِ بیانِ حق

  امام علی(ع) خود را مدیون فاطمه (س) می‌دانست؛ نه تنها به عنوان همسر، بلکه به عنوان یار وفاداری که در سخت‌ترین روزهای تاریخ اسلام، پناهگاه حق و حامی ولایت بود. بیان فضایل او، ادای بخشی از این دِین بزرگ بود. او می‌خواست تاریخ بداند که فاطمه (س) تنها قربانی ظلم نبود، بلکه قله‌ای از فضیلت بود که دشمنان، عظمتش را برنتابیدند.

 ۵. ترسیم محوریت خانواده رسول الله (ص)

  با شرح مقام فاطمه(س)، امام علی(ع) به جهان یادآوری می‌کرد که معیار سنجش در اسلام، نسب نیست، بلکه تقوا و نزدیکی به رسول خدا (ص) در عمل و ایمان است. فاطمه(س) برگزیده خداوند بود، نه تنها به دلیل دختری پیامبر، بلکه به دلیل شایستگی‌های ذاتی و اخلاقی که حتی فرشتگان بر آن گواهی دادند.

 این تأکید و شرح، فریادی است بلند در طلوع فجر تاریخ؛ فریادی که می‌گوید: «ای جهانیان! اگر مرا می‌شناسید، اگر می‌خواهید بدانید علی (ع) که بود، باید نخست آن بانوی آسمانی را بشناسید که خلوصش، نور امامت را در دل‌های ما زنده نگه داشت. او تنها همسر من نبود؛ او نفس رسول الله، مادر امامان، و الگوی جاویدان مقاومت و عبادت بود. من علی‌ام، زیرا همسر فاطمه‌ام؛ و فاطمه، فاطمه است!» این است که علی(ع) عبور نکرد؛ ایستاد و شرح داد تا امت بدانند معیار حقیقی کیست و چه کسی چراغ هدایت را پس از پیامبر(ص) در دست دارد.

 سلام بر علی (ع) که عظمتش در عشق به فاطمه (س) تجلی یافت و سلام بر فاطمه (س) که آفتاب وجودش، بر آیینه دل علی (ع) تابید و هر دو، یک نور شدند در دو قالب.

زهرا صالحی فر، کارشناس ارشد قرآن و حدیث، دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت رسانه دانشگاه باقرالعلوم

پاورقی

1. امالی صدوق، ص77