به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ از مشهد مقدس؛ پنجشنبه چهارم دیماه مشهد مقدس شاهد بزرگداشت عالم کمنظیری از تبار فقیهان مکتب اهلبیت(ع) بود که آوازه او به مراکز علمی جهان اسلام رسید و نقش مهمی در تحولات تاریخ معاصر ایفاء کرد.
آیتالله سیدمحمدهادی میلانی که از خاندانی ایرانی و اهل علم و دیانت در نجف اشرف زاده شد؛ پس شاگردی در محضر برجستهترین فقیهان عصر خود به عنوان استادی برجسته به شهر کربلاء آمد و پس از سالها تربیت شاگردان محقق و کوشا، با درخواست بزرگان و اهالی مشهدالرضا در جریان سفری برای زیارت امام رضا(ع) در مشهد سکونت گزید و تأثیرات شگرفی در مشهد، ایران و جهان اسلام برجای گذاشت. در تاریخ تشیع، حوزههای پررونق علمی عمدتا در جوار حرمها و بقاع اهلبیت(ع) شکل گرفته است و حرم مطهر رضوی نیز بر همین اساس، شاهد برپایی یکی از حوزههای پرسابقه جهان شیعه در داخل و پیرامون خود بوده است.
.
.
مشارکت فعال عالمان حوزه علمیه مشهد با پیشگامی مراجع بزرگ خود مانند حاجآقا حسین قمی در مبارزه با سیاستهای فرهنگی اجتماعی حکومت رضاخان، با سرکوب شدید و تبعید آنان مواجه گشت و حوزه علمیه خراسان را مدتی به انزوا و رکود کشاند. اما در اواخر قرن چهاردهم هجری حضور و اقامت آیتالله العظمی میلانی در مشهد که از استوانههای علمی حوزه علمیه نجف اشرف به شمار میرفت این مرکز علمی متصل به حرم امام رضا(ع) را احیاء نمود.
در حالی که حوزه علمیه نجف در اواخر قرن چهاردهم هجری از شور و نشاط قابل توجهی برخوردار بود و حوزه علمیه قم نیز در علم و تقوا در تکاپو قرار داشت و ارکان جهان تشیع به شمار میرفتند؛ حضور، اقامت و مرجعیت آیتالله العظمی میلانی در مشهدالرضا جایگاه این شهر و حوزه آن را به عنوان قطب علمی و معنوی همگام با نجف و قم در میان پیروان اهلبیت(ع) تثبیت نمود.
.
.
رشد حوزه خراسان به برکت فعالیتهای علمی و تربیتی آیتاللهالعظمی میلانی به جایگاهی رسید که به مرکزی آشنا در جهان اسلام تبدیل شده بود و در زمانی که خبری از سازمانها و مجامع رسمی نبود، محضر آیتاللهالعظمی میلانی به مکان آمد و شد اندیشمندان از ممالک اسلامی تبدیل شد علاوه بر آنکه واکنشهای متعدد ایشان به وقایع جاری در بلاد مسلمان، ایشان را به شخصیتی مورد توجه در جهان تشیع و اسلام تبدیل کرد.
شخصیت و جایگاه آیتالله العظمی میلانی در طول دوران بعد از وفات ایشان تا امروز آنطور که شایسته بود مورد توجه قرار نگرفت اما با برگزاری کنگره بزرگداشت او در مشهد که هفته گذشته برگزار شد ابعاد کمتر بررسی شده از حیات این عالم مکتب اهلبیت(ع) برجسته گردید.
آنچه بیش از هر عامل دیگری موجب اقامت آیتالله میلانی در مشهد گردید اصل وجود حرم عالم آل محمد(ص)، حضرت امام علی بن موسی الرضا(ع) بود که قرنها است منشاء و سرچشمه تمامی برکات در مشهدالرضا و نامداری این شهر و عالمان آن در جهان اسلام گردیده است.
آیتالله میلانی با آنکه یک فقیه اصولی بود اما تحصیلات او نزد اساتیدی که خود از تاریخسازان مکتب اهلبیت(ع) در دوران معاصر به شمار میروند از وی شخصیتی عمیق و منحصر به فرد ساخته بود و همین مسئله مرجعیت او در مشهدالرضا را تثبیت کرد.
حضور آیتالله میلانی در مشهد علاوه بر آنکه این شهر را به متن تحولات تاریخ معاصر بازگرداند؛ نام آن را در سطح جهان اسلام نیز مطرح ساخت. اهتمام به امور محلی، ملی و بینالمللی بصورت تأثیرگذار و جدی از جلوههای دوران حیات آیتالله سیدمحمدهادی میلانی بوده است.
.
.
از دیگر امتیازات و رهاوردهای این فقیه برجسته مکتب اهلبیت(ع) ایجاد پیوند و تبادل میان سه حوزه علمی بزرگ نجف و قم و مشهد بوده است. وضعیت تاریخی جوامع شیعه و تفاوت سیاست حکومتها در داخل ایران شیعی و نیز در عراق تحت حاکمیت عثمانی در قرن گذشته هجری قمری، اساسا حمایت از دیانت و مرجعیت دینی نبود و از این رو ارتباط سازمان یافته و منظم میان مراکز علمی جهان تشیع اندک بود اما با فعالیتهای علمی، سیاسی و اجتماعی آیتالله العظمی میلانی در نجف، کربلا و مشهد و گسترش آوازه ایشان در محافل فکری و دینی، ارتباط و هماهنگی کمسابقهای میان مراکز و جوامع شیعه ایجاد گردید و علاوه بر تبادلات علمی، تأثیرگذاریهای سیاسی و اجتماعی در قالب همکاری و همگرایی میان عالمان این جوامع با پیشگامی آیتالله میلانی، تجربه تازهای را رقم زد.
همچنین روابط بینالمللی آیتالله العظمی میلانی خود یک فصل مهم در حیات او است. در دورانی که خبری از نهادها و مؤسسات دولتی همچون سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نبود و اساسا هیچ بخشی از ممکلت و حکومت دغدغهای برای معرفی مکتب اهلبیت(ع) یا دفاع از آن در جهان اسلام نداشت؛ آیتالله میلانی به تنهایی شخصیتی شناخته شده در میان مسلمانان دیگر جوامع و مذاهب شد و علم سرشار و حکمت والا و اخلاق متین و جذاب او اندیشمندان مسلمان متعددی را به مشهد کشاند و پیامهای او در مناسبتهای مختلف به مجامع اهلسنت جهان اسلام، به دیده احترام نگریسته میشد. پیامهای او به الأزهر مصر و یا سفر عالمان نامدار الأزهر مصر و نیز مفتیان اهلسنت لبنان به مشهد برای ملاقات، بخشی از ارتباطات جهان اسلامی او بود.
تربیت شاگردان از میراث ماندگار عالمان مکتب اهلبیت(ع) است که توانسته علوم و معارف را به نسلهای بعدی منتقل کند و موجب امتداد یک سنت تاریخی بینظیر در انتقال آموزههای وحیانی به جامعه گردد.
.
.
آیتالله العظمی سیدمحمدهادی میلانی به تنهایی به اتکاء به علم و تقوا و با بهرهمندی از اخلاق و عرفان برآمده از تربیت اهلبیت(ع) نخست به احیاء و تقویت حوزه علمیه مشهد همت گمارد و سپس بر اساس آن به نقشآفرینی در حوزههای گوناگون مورد نیاز مذهب و مردم پرداخت. این در حالی بود که رژیم پهلوی و دستگاه امنیتی ساواک از آزار و اذیت و تضعیف این عالم فرزانه فروگذار نبودند.
بر این اساس برگزاری کنگره بزرگداشت آیتالله العظمی میلانی به مناسبت پنجاهمین سال رحلت این فقیه فرزانه یک رویداد مهم فرهنگی برای مشهد، ایران و جهان تشیع است.
پیام و بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیتالله خامنهای در دیدار اعضای ستاد بزرگداشت آیتالله العظمی میلانی، نقطه عطفی در این رویداد و بلکه برای حوزههای علمیه و مجامع علمی دینی اهلبیت(ع) بود و به شیوایی ابعاد کمتر شناختهشده از شخصیت و اقدامات آیتالله میلانی را هویدا ساخت.
حضرت آیتالله خامنهای در این دیدار، ضمن قدردانی از برگزاری چنین کنگرهای، مرحوم آیتالله میلانی را یک شخصیت جامعالاطراف از لحاظ «معنوی»، «اخلاقی»، «علمی» و «اجتماعی و سیاسی» دانستند و تأکید کردند: آیتالله میلانی واقعاً احیاگر حوزه علمیه مشهد بود و این حوزه مدیون آن مرحوم است.
رهبر انقلاب، آیتالله میلانی را از لحاظ فردی، شخصی ممتاز و دارای وقار و متانت و در عین حال تواضع، وفاداری نسبت به دوستان و برخوردار از لطافت روحی و ذوق شعر توصیف کردند و افزودند: آن مرحوم از لحاظ علمی یک ملّای بزرگ بود که از محضر اساتیدی همچون مرحوم نائینی و مرحوم شیخ محمد حسین اصفهانی بهره برده و در «درس و بحث علمی» خوش بیان بود و طلبههای فاضلی را پرورش میداد.
حضرت آیتالله خامنهای یکی دیگر از جنبههای شخصیتی آیتالله میلانی را اهل سلوک بودن آن مرحوم برشمردند و با اشاره به حضور ایشان در متن قضایای اجتماعی و سیاسی آن زمان گفتند: آقای میلانی در دوران شروع مبارزات در اوایل دهه چهل، حقاً یکی از ارکان نهضت اسلامی بود و در متن مسائل حضور داشت که سفر به تهران به همراه جمع دیگری از علما بعد از بازداشت امام خمینی(ره)، نمونهای از حضور تأثیرگذار در مسائل سیاسی است.
رهبر انقلاب اعلامیههای قوی و متین و محکم آیتالله میلانی در حمایت از نهضت اسلامی را نمونه دیگری از حضور تأثیرگذار آن مرحوم در متن مسائل سیاسی دانستند و گفتند: نامه ایشان در حمایت از امام خمینی(ره) بعد از تبعید امام به ترکیه، یک سند تاریخی است.
.
.
حضرت آیتالله خامنهای تأکید کردند: آیتالله میلانی با مبارزان و افراد گوناگون از جریانهای مختلف سیاسی ارتباط داشت اما همواره از منتسب شدن به یک جریان سیاسی خاص بشدت پرهیز میکرد. ایشان در پایان اظهار امیدواری کردند برگزاری این همایش زمینهساز شناسانده شدن ابعاد شخصیتی آیتالله میلانی، به مردم باشد.
حوزه علمیه خراسان و آستان قدس رضوی سالها است تلاش میکنند به جایگاه شایستهتری در مناسبات علمی و فرهنگی ایران، تشیع و جهان اسلام دست یابند و در این مسیر بزرگداشت شخصیتهایی که خود احیاگر جایگاه مشهد و حرم رضوی در تاریخ بودهاند را از بهترین راهها برای این هدف یافتهاند.
در این رابطه دکتر احد فرامرز قراملکی مدیر کنگره برزگداشت آیتالله العظمی میلانی و رئیس بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی در گفتگو با «ابنا» اعلام کرد برگزاری این کنگره سرآغازی بر تحقیق و انتشار میراث برجای مانده از آن عالم برجسته طی دو تا سه سال آینده است. وی یادآور شد آثار متنوعی از آیتالله میلانی با کمک بیت ایشان گردآوری شده است.
دکتر قراملکی پرداختن به شخصیت آیتالله میلانی را دارای اثرات تمدنی توصیف کرد و بیان داشت: آیتالله میلانی یک شخصیت تمدنی به شمار میرود و اثرگذاری او را باید از منظر تمدنی نیز نگریست.
وی یادآور شد از یکسال قبل تمهیدات برگزاری این کنگره دنبال شد و علاوه بر گردآوری دستنوشتهها و آثار برجای مانده فراوان در قالبهای مختلف، ۱۲ عنوان کتاب در روز برگزاری کنگره رونمایی شد اما تا دو تا سه سال آینده تمامی آثار آیتالله میلانی تحقیق و انتشار خواهد یافت.
رئیس بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، تکاپوی آیتالله العظمی میلانی را موجب ترویج فرهنگ رضوی با استعانت از آموزههای امام رضا(ع) دانست و برگزاری شش نشست تخصصی با حضور و ارائه پژوهشگران برجسته در ۶ موضوع فقه، اخلاق، سیاست، تاریخ، تقریب مذاهب و خدمات آموزشی را از دستاوردهای کنگره برشمرد.
.
.........................
پایان پیام
نظر شما