به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) - ابنا - بدون شک، تاریخ بسیاری از کشورهایی که هم اکنون طرح‌هایی برای کوچ مردمان این سرزمین یا تسلط بر خاک آن، ارائه می‌کنند، از تاریخ برخی از بناهای ساخته شده در این منطقه از خاک فلسطین، چند قرن کمتر است.
سخاوتمندی، دستگیری و رعایت همسایگی، صبر، شجاعت، وفاداری، و خیانت نکردن از اوصاف بسیاری از اعراب شریف است و مردم غزه نیز دارای همین هستند، اما برخی از ویژگی‌های خاص، مردم این منطقه را در تاریخ متمایز کرده است، مردم غزه اغلب تند مزاج و سریع الغضب‌اند که از نشانه‌های آن سوگند خوردن بسیار به طلاق است. مقاومت و سرسختی در مقابل دشمنان، نیز از ویژگی‌های مردمان این دیار در همه کتاب‌های تاریخی شمرده شده است.
«عارف العارف» مورخ، سیاستمدار و مبارز معروف فلسطینی که شاهد جنگ‌های اول و دوم جهانی و تقسیم کشورش توسط انگلیس بود و بارها تجربه زندانی شدن در کشورهای مختلف را در پرونده خود دارد و از سال ۱۹۴۰ تا ۱۹۴۴ شهردار غزه شد. در کتاب خود با عنوان «تاریخ غزه»، که به عنوان مشهورترین کتاب در تاریخ سرزمین غزه شناخته می‌شود، نشانه‌های تاریخی فراوانی بر مقاومت بودن مردم این سرزمین ارائه کرده است.
سرزمین غزه در آیات قرآن کریم
نام غزه، با صراحت در تورات، تلمود و انجیل ذکر شده است. برخی از مورخین، مانند «عارف العارف»، آیات ۲۳ تا ۲۷ سوره مبارکه مائده را به سرزمین غزه تفسیر کرده‌اند. در کتاب تاریخ غزه ص ۳۰ و ۳۱ با اشاره به این آیات قرآن کریم آمده است: «حضرت موسی وقتی بنی اسراییل را از ظلم فرعون نجات داد و آنان را از سرزمین مصر به سمت سرزمین کنعان آورد. بنی اسراییل در صحرای بی آب و علف سینا سرگردان شدند، زیرا نمی‌توانستند همان راهی را بروند که به غزه منتهی می‌شد، زیرا در غزه مردمی قدرتمند وجود داشتند؛ «قوما جبارین». لذا با تغییر مسیر وارد سرزمین موعود شدند و وقتی هم که وارد آن شدند با مقاومت شدید ساکنان این سرزمین روبرو شدند. در این دوران مقاومت فلسطینی‌ها در مقابل بنی اسراییل شدیدترین مقاومتی بوده که تاریخ شناخته است و غزه از شهرهای اصلی فلسطینی بود که همچون سد در مقابل بنی اسراییل ایستاد و هرگز سلطه آنها را نپذیرفت.
از این رو خشم بنی اسراییل نسبت به غزه امری عجیب نبود و غزه را خنجری در جسم خود می‌دیدند. به همین جهت علمای بنی اسراییل بشدت علیه غزه تبلیغ کردند تا جایی که به نشانه خشم، تمنای خرابی و ویرانی آن، بارها در کتاب مقدس یهودیان بیان شده است.
حفر تونل، شیوه رزم اهالی غزه در سال‌های پیش از میلاد
موقعیت استراتژیک منطقه و دسترسی به آب‌های آزاد و بنادر دریای مدیترانه، این سرزمین را مورد طمع همه قدرت‌ها در طول دوران قبل از میلاد قرار داده بود و مردم مقاومت این سرزمین در تمامی این قرن‌ها، یا سرزمین خود را حفظ کرده و شکست را بر مهاجمان تحمیل کردند یا حضور دشمنان در این منطقه را پس از مقاومت‌های بسیار زیاد، به صورت موقت می‌پذیرند تا به بازسازی قوای خود بپردازند و مقدمات مقاومت مجدد در مقابل را ایجاد کنند.
در کتاب «تاریخ غزه» به نقل از دکتر هنریش لیگل آمده است: «روح مقاومت در غزه زاییده دوران کنونی نیست، بلکه نتیجه یک زنجیره است. غزه اسنادی مکتوب دارد که به قرن پانزده قبل از میلاد و پس از آن بازمی گردد. از جمله این اسناد گزارشی است از اقدام بولیبوس، (۱۴۱ -۲۱۴ پیش از میلاد) از پادشاهان سلسله سلوکی سوریه که به غزه حمله کرد و مردم غزه و همبستگی و روحیه شجاعانه آنها را مورد ستایش قرار داد.
در میان اسناد تاریخی، اولین گروهی که هجمه آنان برای تصرف سرزمین غزه ثبت شده است، «فراعنه مصر» بودند. تا سال ۶۶۴ پیش از میلاد، حدود پانزده فرعون مصر وارد این منطقه شدند و اصولا هیچ فرعون مصری نبوده است که درباره حمله به سوریه فکر کرده باشد و نام غزه را بر زبان نیاورده و یا برای اشغال این شهر تلاش نکرده باشد.
آشوریان، بابلیان، ایرانیان، مصریان و رومیان حکومت‌های مختلفی بودند که در طول تاریخ پیش از میلاد، پس از نبردهای سنگین و محاصره‌های چندین ماه و شکست‌های متعدد، در نهایت توانستند بر این منطقه حکومت کنند.
در هنگام حمله اسکندر در سال ۳۳۲ پیش از میلاد به سرزمین غزه، «باتیس»، سردار ایرانی، حاکم غزه بود و هماهنگی میان سربازان ایرانی و اعراب غزه منجر به مقاومتی تاریخی در مقابله لشکریان اسکندر شد. اسکندر این منطقه را به مدت ۲۴۴ روز محاصره کرد و مدافعان غزه، با توجه به شناختی که از سرزمین خود داشتند، توانستند با حفره تونل‌های متعدد، در مقابل سربازان مهاجم مقاومت کنند، اگر چه سربازان اسکندر نیز سعی کردند از این حربه استفاده کنند، اما عدم شناخت زمین و ماهیت مهاجم بودن آنان، امکان استفاده از این ابزار را برای آنان، به آسانی ممکن نمی‌ساخت.
این مقدار از مقاومت در مقابل سربازان مهاجم اسکندر که مدتی بعد توانستند حکومت‌های بزرگی همچون هخامنشیان را شکست دهند، برای اسکندر قابل بخشش نبود، بر همین اساس بعد از غلبه بر غزه، همه مردان غزه را سربرید و زنان و کودکانشان را بعنوان برده فروخت. او همچنین همه اراضی کشاورزی و تاسیسات و بناهای غزه را ویران کرد. اگر چه اسکندر مقدونی، به طرز وحشیانه‌ای فرمانده مقاومت غزه، سردار ایرانی، «باتیس» را به قتل رساند، ولی مقاومت مردم غزه با فرماندهی این سردار ایرانی، آن چنان بود که حتی مورخان طرفدار اسکندر نیز به تکریم و تحسین آن پرداخته‌اند.
وضعیت امروز غزه بی‌شباهت به وضعیت دوران حمله اسکندر به سرزمین غزه نیست، مدافعانی که مهمترین ابزار نظامی آنان، تونل‌های طولانی است و دشمنی که سعی دارد با قتل عام زنان و کودکان بر مدافعان این منطقه غلبه کند و ایرانیانی که اگر چه از آنان دور هستند، اما هم رزم آنها در این نبرد هستند.
در بخش‌های بعدی این نوشتار، درباره تاریخ مقاومت در سرزمین غزه در قرن‌های متوالی، سخن خواهیم گفت.
منابع:
کتاب : بلادنا فلسطین؛ مصطفی دباغ، ناشر: نشردارالهدی
کتاب: اتحاف الاعزه فی تاریخ غزه، ناشر: کتابخانه یازجی
کتاب: تاریخ غزه ، نویسنده : عارف العارف، ناشر : مطبعه دارالایتام الاسلامیه.
مقاله : غزة.. لعنة المکان وعقدة تاریخ الساسة وقوافل العسکر، تالیف: احمد طلب
مقاله : غزه.. مدینه باسله عصی احتلالها عبر الزمن، تالیف : محمد ثابت
مقاله: خوانش تحلیل تاریخی از روحیه مقاومت مردمی در غزه،موسوی بجنوردی
سید علی اصغر حسینی/ابنا
......................
پایان پیام
نظر شما