توبه واقعی چطوریه؟ مراحلش رو بلدی؟

خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ امام باقر (علیه السلام) میفرماید: «التائب من الذنب کمن لا ذنب له»؛ توبه کننده از گناه مانند آن است که گناهی نکرده است.

توبه حقیقی موجب پرده‌پوشی و نابودی آثار گناه می‌گردد.

امام صادق (علیه السلام) میفرماید: «هنگامی که بنده توبه حقیقی کرد، خداوند او را دوست می‌دارد، و در دنیا و آخرت گناهان او را می‌پوشاند، هر چه از گناهان که دو فرشته موکل بر او برایش نوشته‌اند از یادشان ببرد و به اعضای بدن وحی می‌کند که گناهان او را پنهان کنید. و به نقاط زمین (که او در آن گناه کرده) فرمان می‌دهد گناهان او را پنهان کنید.

فیلقی الله حین اَلقاه و لیس شَیی یَشهد علیه بشیء من الذّنوب؛ پس توبه کننده با خدا ملاقات کند به گونه‌ای که هیچ چیز نیست که در پیشگاه خدا گواهی بدهد که او چیزی از گناه را انجام داده است.

توبه حقیقی انسان را محبوب خدا می‌کند، آن هم به عنوان محبوب‌ترین بندگان.

امام کاظم (علیه السلام) میفرماید: «و اَحَبّ العِباد الی الله تعالی المُفَتَّنون التَّوابون»؛ و محبوب‌ترین بندگان در پیشگاه خدا، آنهایی هستند که در فتنه (گناه) واقع شوند و بسیار توبه کنند.

امام سجاد (علیه السلام) در فرازی از مناجات خود از مناجات‌های پانزده‌گانه‌اش به پیشگاه خداوند چنین عرض می‌کند: «الهی انت فَتَحت لِعبادک باباً الی عَفوِک، سمّیتَه التّوبه، فقلت: توبوا الی الله توبة نصوحاً، فما عذر مَن اغفل دخول الباب بعد فتحه؟» ای خدای من! تو آن کسی هستی که دری به سوی عفوت برای بندگانت گشوده‌ای و نام آن را توبه نهاده‌ای و فرموده‌ای: به سوی خدا باز گردید و توجه خالص کنید، اکنون عذر کسانی که از وارد شدن به این در گشوده غفلت کرده‌اند، چیست؟

البته یکی از ارکان مهم توبه، جبران گناه است، که موجب شستن آثار گناه شده و زدودن رسوبات گناه می‌گردد. از این جبران، در اسلام با عنوان «کفارات و تکفیر» «پوشاندن و پاک کردن» یاد می‌شود. «تکفیر» در مقابل «اِحباط» است، احباط یعنی انسان با ارتکاب گناه، کارهای نیک خود را پوچ و بی اثر کند، ولی تکفیر یعنی انسان با کارهای نیک، آثار گناهان از چهره جان خود بزداید، به عبارت روشن‌تر توبه دارای دو مرحله است:

۱). قطع و ترک گناه

۲) تقویت روح و جان با اعمال نیک.

در توبه کردن فقط  ترک گناه و پشیمانی، کفایت نمی‌کند. بلکه باید آثاری را که گناهان در زندگی انسان پدید آورده‌اند با کارهای نیک، جبران و اصلاح نمود ! به همین دلیل به: ۱). قطع و ترک گناه؛ و ۲) تقویت روح و جان با اعمال نیک. توصیه شده است.

پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله و سلّم) میفرماید: کسی که از گناهش توبه کند:

۱- خداوند برایش در دنیا و آخرت هزار در رحمت می گشاید؛

۲- هر صبح و شب در رضایت خدا است؛

۳- برای هر رکعت نماز مستحبی که می خواند عبادت یک سال نوشته می شود؛

۴- هر آیه ای از قرآن را که قرائت می کند برایش نوری بر صراط خواهد شد؛

۵- هر صبح و شام ثواب یک نبی برایش نوشته می شود؛

۶- به عدد هر حرفی از استغفار و تسبیحش ثواب حج و عمره نوشته می شود؛

۷- هر آیه ای برای او شهری در بهشت است؛

۸- قبرش پر از نور و چهره اش سفید می شود؛

۹- به عدد هر مویی در بدنش نوری خواهد بود؛

۱۰- مانند آن است که به وزن خود طلا در راه خدا صدقه داده است؛

۱۱- مانند آن است که به عدد هر ستاره ای بنده ای در راه خدا آزاد نموده است؛

۱۲- شدت و سختی قیامت به او نمی رسد؛

۱۳- مونسی در قبر خواهد داشت (که او را از وحشت قبر حفظ خواهد نمود؛)

۱۴- قبرش روضه ای از روضه های بهشتی خواهد شد؛

۱۵- هر روز هزار فرشته او را در قبرش زیارت می کنند؛

۱۶- درقیامت از قبر خارج می شود درحالی که هفتاد لباس از حلّه برتنش، و تاجی از رحمت برسراوست؛

۱۷- در قیامت زیر سایه عرش الهی همراه با انبیاء و شهداء خواهد بود و می خورد و می نوشد تا زمانی که خداوند از حساب خلایق فارغ شود سپس به سوی بهشت روانه می گردد.

در حدیث دیگری وارد شده که زنی خدمت پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم رسید و عرض کرد: یا نبی الله! زنی فرزند خود را کشته است و مرتکب قتل شده است آیا راهی برای توبه دارد؟ حضرت فرمودند: قسم به کسی که جان من به دست اوست اگر آن زن هفتاد پیامبر را بکشد و سپس توبه کند و پشیمان شود و خداوند بداند که هرگز مجددا به معصیت باز نمی گردد خدای سبحان توبه اش را قبول می کند و اورا می بخشد! زیرا در توبه از بین مغرب تا مشرق باز است و کسی که توبه کند مانند آن است که اصلا گناهی انجام نداده است.

*****

برای قبول شدن توبه و آمرزش و رسیدن به خیر و خوشبختی و موفقیّت در زندگی و برکت و رزق و روزی فراوان و سلامتی:

۱- گناه نکنید.

گناه، دل را ویران می‌کند، دلی که حرم و خانة خداست؛ گناه آن را نابود و قوای معنوی را تضعیف و ریشه‌های درخت ایمان را می‌سوزاند.

امام باقر (علیه السّلام) می‌فرمایند: هیچ بنده مؤمنی نیست مگر این که در قلبش نقطه سفیدی است. پس هر گاه گناهی را مرتکب شود، نقطه سیاهی در قلبش نمودار می‌گردد و باعث تباهی دل می‌شود».

امام صادق (علیه السّلام) می فرماید: همانا به درستی که انسان گناهی را که مرتکب می‌شود با آن گناه رزق و روزی از او دفع می‌گردد».

رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) می فرماید: هر گاه بنده گناهی را مرتکب شود، به خاطر آن گناه از نماز شب محروم می‌شود.

امام صادق (علیه السّلام) می‌فرمایند: «انّ ادنی ما اصنع بالعبد اذا آثر شهوته علی طاعتی ان احرمه لذیذ مناجاتی؛ هر بنده‌ای که خواهش نفس خود را بر طاعت من اختیار نمود کمترین کاری که دربارة او انجام دهم این است که او را از لذّت مناجاتم محروم می‌سازم.».

رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) می فرماید: بدانید و هوشیار باشید همانا در قیامت بنده‌ را به خاطر یکی از گناهانش صدسال حبس می‌کنند در حالی که او به حورانی نگاه می‌کند که در بهشت برای او آماده شده‌اند و به نماز و نعمت مشغولند.

۲- نمازها، «خصوصاً نماز صبح» را حتماً اول وقت بخوانید.

حضرت عبدالعظیم حسنی از امام حسن عسکری(علیه السلام) روایت می کند که فرمودند: "خداوند متعال با حضرت موسی تکلم کرد، حضرت موسی فرمود:خدای من. کسی که نمازها را در وقتش به جای آورد چه پاداشی دارد؟ خداوند فرمود:حاجت و درخواستش را به او عطا می کنم و بهشتم را برایش مباح می گردانم.

آقا رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم) کسی که نماز را سبک بشمارد خداوند او را به شش بلای در دنیا گرفتار میکند:

۱-. خیر و برکت را از عمر او برمی دارد.

۲-. خیر و برکت را از روزی اش برمی دارد.

۳-. نشانه صالحان را از چهره او محو می فرماید.

۴-. در برابر اعمالی که انجام داده اجر و پاداش به او داده نمی شود.

۵-. دعای او به سوی آسمان بالا نمی رود و مستجاب نمی گردد.

۶-. هیچ بهره ای در دعای بندگان شایسته خدا نداشته و مشمول دعای آنان نخواهد بود.

۳- اول شبها صدقه بدهید و سوره «واقعه» بخوانید و هنگام خواب، پس از تسبیحات حضرت زهرا (سلام الله علیها) ۷۰ مرتبه استغفار کنید و بگوئید: «استغفرالله ربّی و أتوب إلیه».

هر کس سوره واقعه را هر شب بخواند هیچ تنگدستی و گرفتاری به او نمی رسد. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) فرموده اند: سوره واقعه را به زنانتان یاد دهید زیرا آن سوره بی نیاز کننده است.

در خبر است: عبدالله بن مسعود صحابی بزرگوار رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلّم) بیمار شد. خلیفه وقت، عثمان بن عفان، به دیدار او رفت و ناراحت و نگرانی در چهره او دید از او پرسید: چرا ناراحتی و آه و ناله می کنی؟   گفت: گناهکارم. پرسید: چه می خواهی؟ گفت: رحمت خداوند را، پرسید: آیا نیاز به پزشک داری؟ گفت: طبیب حقیقی مرا بیمار کرده است. پرسید: آیا می خواهی کمک مالی به تو بکنم؟ گفت: آن زمان که نیاز داشتم ندادی و اکنون نیازی ندارم. عثمان گفت: پول می دهم برای دخترانت باشد. ابن مسعود گفت: آنها نیازی ندارند. چون به ایشان گفته ام که همواره سوره واقعه را قرائت نمایند که هیچ گاه نیازمند نخواهند شد.

پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلّم) فرمودند: اگر سوره واقعه را بنویسند و در خانه بگذارند موجب افزایش خیر و برکت می شود و هر کس به قرائت آن مداومت ورزد، فقر از او برطرف می شود و در آن افزایش حفظ و توفیقات و وسعت در مال وجود دارد.

امام صادق (علیه السلام) فرموده است: هر کس در هر شب جمعه سوره واقعه را قرائت کند، خداوند او را دوست دارد و او را محبوب همه مردم می گرداند و هرگز در دنیا ناراحتی، فقر و تنگدستی و آفتی از آفات دنیا به او نخواهد رسیدو از همراهان و رفیقان امیرالمؤمنین (علیه السلام) خواهد بود. و این سوره ویژه امیرالمومنین علی علیه السلام است و هیچ کس در آن شرکت ندارد.

امام صادق (علیه السلام) می فرماید: سوره واقعه دارای منافع و بهره های زیادی است که قابل شمارش نیست. از جمله فواید این سوره آن است که اگر برای مرده ای خوانده شود، خداوند او را می امرزد و اگر برای کسی که در حال احتضار و مرگ است بخواند، مرگ و خروج روحش به اذن خدا آسان می شود.

به همراه داشتن نوشته سوره واقعه موجب آسانی زایمان می شود.

۴- اول روزها صدقه بدهید و سوره «یس» بخوانید.

پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله وسلم) به آقا أمیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمودند: یا علی! «یس» را بخوان که در آن ده اثر است، هر که آن را قرائت کند: ۱) اگر گرسنه باشد سیرگردد؛ ۲) اگر تشنه باشد، سیراب گردد؛ ۳) اگر عریان باشد، پوشانیده گردد؛ ۴) اگر عزب باشد، ازدواج کند؛ ۵) اگر ترسان باشد، امنیت یابد؛ ۶) اگر مریض باشد، عافیت یابد؛ ۷) اگر زندانی باشد، نجات یابد؛ ۸) اگر مسافر باشد، در سفرش یاری شود؛ ۹) نزد میت خوانده نمی شود مگر اینکه خدا بر او آسان گیرد؛ ۱۰) اگر گمشده داشته باشد، گمشده اش را پیدا کند.

شخصی به امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) عرض کرد: بفرمایید وقتی چیزی یا کسی گم می شود چه باید بکنم؟ حضرت فرمودند: دو رکعت نماز بخوان و در هر دو رکعت بعد از حمد «یس» بخوان و بعد از آن بگو: یا هادی الضالّهِ رُدَّ عَلَیَّ ضالَّتی» ای هدایت کننده گمشدگان، گمشده ام را به من برگردان. آن شخص می گوید: من این کار را کردم و بعد از مدتی خداوند گمشده ام را به من برگرداند.

از رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله وسلم) نقل شده است: هر کس سوره «یس» را نوشته و پس از شستن از آب آن بنوشد در درونش هزار گونه دوا و نیز هزار گونه نور و یقین و برکت و رحمت را وارد کرده است و هر گونه دردی را از او دور میکند.

از حضرت سلمان فارسی (رحمة الله) روایت شده اگر کسی ده روز بعد از نماز صبح قبل از سخن گفتن با کسی، سوره «یس» را بخواند و این دعا را قبل از تلاوت سوره مزبور ده مرتبه بخواند بعد سوره را بخواند هر حاجتی را که بخواهد انجام شود انشاءالله؛ زیرا که اسم اعظم خداوندی در این دعا است ودعا است:

«بسم الله الرحمن الرحیم، یا قدیم یا دائم یا حی و یا قیوم یا فرد و یا وتر یا واحد یا احد یا صمد یا من لم یلد و لم یولد و لم یکن له کفواً احد و صلی الله علی محمد و اله اجمعین برحمتک یا ارحم الراحمین.»

۵- به بزرگترها «خصوصا  پدر و مادر» احترام کنید و بکوشید آنها را از خودتون خوشنود کنید.

قرآن در سوره اسرا آیه ۲۳ می فرماید: و پروردگار تو مقرر کرد که جز او را مپرستید و به پدر و مادر احسان کنید! و در سوره لقمان آیه ۱۵ می فرماید: اگر آنها به تو اصرار کنند که مشرک شوی اطاعتشان مکن، ولی در زندگی دنیا به نیکی با آنها معاشرت نما!

امام صادق (علیه السلام) می فرماید: مردی نزد پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) آمد و عرض کرد من جوان با نشاط و ورزیده ای هستم و جهاد را دوست دارم ولی مادری دارم که از این موضوع ناراحت می شود، پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: برگرد و با مادر خویش باش، قسم به آن خدایی که مرا به حق مبعوث ساخته است، یک شب مادر با تو مانوس گردد از یک سال جهاد در راه خدا بهتراست.

در معارف اسلام احترام به پدر و مادر از مهمترین مسائل اخلاقی است و بی احترامی به پدر و مادر گناه بزرگی است که خداوند به راحتی از آن نمی گذرد و تا روز قیامت صبر نمی کند و فرزند خطاکار را سریع مجازات می نماید. پیامبر بزرگ ما در اهمیت این موضوع می فرماید: «کیفر سه گناه تا قیامت به تاخیر نمی افتد عاق پدر و مادر، ظلم و تجاوز به مردم و ناسپاسی در مقابل احسان و نیکی دیگران.».

امام صادق (علیه السلام) می فرماید: «حسن سلوک و نیکی به والدین از حسن شناخت و معرفت عبد به خداوند تعالی است، زیرا هیچ عبادتی انسان را به سرعت نیکی به پدر و مادر به خشنودی خداوند تعالی نمی رساند آن هم احسانی که محض تحصیل رضای پروردگار باشد.».

امام باقر (علیه السلام) می فرماید: «خوشا به حال کسی که به پدر و مادر خود نیکی کند، زیرا خداوند بر عمر او می افزاید»

امام صادق(علیه السلام) می فرماید: «خداوند دعای سه کس را رد نخواهد کرد: دعای پدر در حق فرزند در هنگام نیکی به او، دعای پدر بر ضد فرزند(نفرین) هنگامی که مورد عاق او واقع شود و دعای مظلوم بر ظالم.»

کمیل بن زیاد می‌گوید : امیر المؤمنین (علیه السلام) همواره به نیکی بر پدر و مادر تشویق می‌کرد و می‌فرمود : «فرزندان من! بر شما باد به نیکی بر پدر و مادر که در دعای آنها هم بهبودی است و هم نابودی».

به برکت این اعمال حتماً مورد لطف خدای سبحان قرار میگیرید.

منبع:
اصول کافی
دارالکتب الاسلامیه