خبرگزاری بین المللی اهل بیت(ع)- ابنا: در دیدگاه اسلامی، زندگی زناشویی بر پایه مودت (محبت عمیق) و رحمت (همدلی و مهربانی) استوار است و زن و شوهر مکمل یکدیگر محسوب میشوند. هیچ انسانی کامل نیست و هر فردی، از جمله همسران، دارای نقاط قوت و ضعف و کمبودهایی طبیعی است. جبران این کمبودها در چارچوب اسلامی نه تنها ممکن، بلکه جزء حقوق و مسئولیتهای متقابل همسران و نشانهای از رشد و بلوغ در رابطه است.
تکنیکهای جبرانی کمبودهای طبیعی همسران از دیدگاه اسلامی عمدتاً بر پایه آموزههای قرآنی و سنت نبوی، اخلاق اسلامی و حقوق متقابل زن و شوهر بنا شدهاند. در اینجا به برخی از این تکنیکها اشاره میکنم:
۱. پذیرش و درک متقابل (رأفت و رحمت):
بنیاد: اولین قدم، پذیرش این واقعیت است که همسرتان کامل نیست و دارای کمبودهایی است که ممکن است به دلیل تربیت، شخصیت، تواناییها یا تجربیات زندگی باشد. این پذیرش باید با رأفت و رحمت همراه باشد، نه قضاوت و سرزنش.
رویکرد اسلامی: قرآن کریم میفرماید: "وَمِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَجَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً ۚ إِنَّ فِی ذَٰلِکَ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ". (1) مودت و رحمت، اساس آرامش در زندگی است و رحمت شامل پذیرش ضعفها و مهربانی در برابر آنهاست.
۲. پوشاندن عیوب (ستر):
بنیاد: همانطور که همسران "لباس" یکدیگر هستند (2)، باید پوشاننده عیوب و کمبودهای یکدیگر باشند، نه فاشکننده آنها در نزد دیگران.
رویکرد اسلامی: این اصل اسلامی بر حفظ آبروی همسر و عدم بازگو کردن نقاط ضعف او برای دیگران تأکید دارد. این کار باعث حفظ حریم خصوصی خانواده و تقویت اعتماد درونی بین همسران میشود.
۳. تکمیل و یاری رساندن (تعاون):
بنیاد: زن و شوهر باید در اموری که همسرشان ضعف یا کمبود دارد، به او یاری رسانند و نقش مکمل را ایفا کنند.
رویکرد اسلامی: این اصل بر تعاون در "برّ و تقوا" (نیکی و پرهیزگاری) و همچنین در امور زندگی تأکید دارد. مثلاً اگر همسر در مدیریت مالی ضعف دارد، دیگری میتواند با برنامه ریزی و کمک به او در این زمینه جبران کند. یا اگر یکی از همسران در امور خانه ضعیفتر است، دیگری میتواند با مشارکت بیشتر به او کمک کند.
۴. آموزش و تذکر همراه با صبر و حوصله:
بنیاد: در برخی موارد، کمبودها ناشی از عدم آگاهی یا مهارت است که میتواند با آموزش و تذکر ملایم و صبورانه جبران شود.
رویکرد اسلامی: امر به معروف و نهی از منکر در خانواده در چارچوب محبت و احترام متقابل جایگاه ویژهای دارد. این تذکرات نباید با هدف سرزنش باشد، بلکه با هدف رشد و بهبود همسر صورت گیرد. صبر در این مسیر بسیار کلیدی است.
۵. تقویت نقاط قوت همسر:
بنیاد: به جای تمرکز صرف بر کمبودها، بر نقاط قوت و تواناییهای همسر تمرکز کرده و آنها را تشویق و تقویت کنید. این کار باعث افزایش اعتماد به نفس همسر شده و فضای مثبت در رابطه ایجاد میکند.
رویکرد اسلامی: قدردانی از زحمات همسر و تشکر از او در آموزههای اسلامی بسیار توصیه شده است. این قدردانی شامل قدردانی از نقاط قوت و توانمندیهای او نیز میشود.
۶. دعا برای همسر:
بنیاد: از خداوند برای رفع کمبودها و افزایش توانمندیهای همسرتان و همچنین برای صبر و توانایی خودتان در برخورد با این مسائل، یاری بخواهید.
رویکرد اسلامی: دعا، ارتباط با خداوند و طلب یاری از او در امور زندگی، جزء اساسیترین آموزههای اسلامی است و در بهبود روابط انسانی نیز نقش بسزایی دارد.
۷. مشورت و گفتگو (شوری):
بنیاد: در مورد کمبودهایی که بر زندگی مشترک تأثیر میگذارند، با همسرتان با صداقت و احترام گفتگو کرده و با هم برای یافتن راه حل یا راهی برای مدیریت آن کمبودها مشورت کنید.
رویکرد اسلامی: مشورت در امور مهم زندگی از آموزههای قرآنی است. گفتگو در فضایی آرام و محترمانه میتواند به همسران در درک بهتر یکدیگر و یافتن راه حلهای مشترک کمک کند.
۸. گذشت و اغماض (عفو):
بنیاد: در برخی موارد، کمبودها ممکن است منجر به اشتباهات یا ناراحتیهایی شوند. توانایی گذشت و بخشش برای حفظ آرامش و دوام زندگی مشترک ضروری است.
رویکرد اسلامی: قرآن و سنت بر اهمیت عفو و گذشت در روابط انسانی، به خصوص در خانواده، تأکید دارند.
۹. صبر و پایداری:
بنیاد: جبران کمبودها یک فرآیند زمانبر است و نیاز به صبر و پایداری از سوی هر دو طرف دارد.
رویکرد اسلامی: صبر در برابر مشکلات و سختیها، از جمله در روابط زناشویی، مورد ستایش قرار گرفته است.
«خَیرُکُمْ خَیرُکُمْ لاَهْلِهِ وَاَنَا خَیرُکُمْ لاَهْلِی؛ (3)
بهترین فرد شما کسی است که برای خانودهاش بهترین باشد، و من بهترین شما نسبت به خانواده خودم هستم.»
نکات مهم:
نیّت خالص: تمام این اقدامات باید با نیت الهی و برای حفظ و تقویت بنیان خانواده و کسب رضایت خداوند انجام شود.
تعادل: در تلاش برای جبران کمبودها، باید تعادل را رعایت کرد و از فشار بیش از حد بر همسر یا نادیده گرفتن کامل مشکلات خودداری کرد.
توجه به حقوق متقابل: جبران کمبودها نباید منجر به نادیده گرفتن حقوق شرعی و قانونی همسر شود.
در مجموع، تکنیکهای جبرانی کمبودهای طبیعی همسران از دیدگاه اسلامی بر پایه محبت، رحمت، احترام، پوشاندن عیوب، یاری رساندن، آموزش صبورانه، تقویت نقاط قوت، دعا، مشورت، گذشت و صبر استوار است. این رویکرد، زندگی زناشویی را فضایی برای رشد متقابل، تکمیل یکدیگر و رسیدن به آرامش و سعادت در سایه لطف الهی میبیند.
پی نوشت:
1.(روم؛ آیه۲۱)
2.(بقره؛ آیه 187)
3.طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص۲۱۶، منشورات الرضی، ۱۳۹۲.
نظر شما