به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ در قلب منطقه شاخ آفریقا، قوم عفر در میان زمینی خشک و کممنابع زندگی میکنند. این قوم در سه کشور اتیوپی، اریتره و جیبوتی پراکندهاند.
براساس گزارش پایگاه خبری شبکه الجزیره قطر، قوم عفر با اینکه هویت فرهنگی یکپارچهای دارند، مرزبندیهای سیاسی که در دوران استعمار کشیده شده، سرزمینهایشان را تقسیم کرده و آنها را به حاشیه رانده است؛ جایی که فقط وقتی تنشها بالا میگیرد یا طمعهای منطقهای شدت پیدا میکند، نامشان به میان میآید.
با افزایش تنشها در منطقه، عفریها متوجه شدهاند که در حال استفاده شدن به عنوان ابزاری برای پیشبرد اهدافی هستند که نماینده آنها نیست. این موضوع باعث شده آنها درباره آینده سیاسی خود که پر از خطراتی فراتر از راهحلهای سنتی قبیلهای است، دوباره بیندیشند. این چالشها میتواند به درگیریهایی منجر شود که وحدت اجتماعیشان را تهدید کند.
سلطانان دریای سرخ؛ میان حکومتهای سرکوبگر و منافع اقتصادی
در ماههای اخیر، اتیوپی دوباره مسئله دسترسی به بندر دریایی را مطرح کرده است. این کشور بعد از استقلال اریتره در سال ۱۹۹۳ به یک کشور خشکی تبدیل شده است و این موضوع یکی از دلایل تنش با اریتره به همراه پیامدهای جنگ تیگرای است.
تمرکز ادیس آبابا روی سواحل اریتره است؛ از خلیج زولا نزدیک شهر مصوع تا بندر عصب و عمق خاک جیبوتی، منطقهای که به «مثلث عفر» معروف است، زیرا قوم عفر در هر سه کشور حضور دارند.
به عفرها لقب «سلطانان دریا» به دلیل ارتباط تاریخیشان با بنادر داده شده است، اما امروز این منطقه جغرافیایی هدف طمعهای منطقهای شده است. برخی آن را تلاشی اتیوپیایی برای کنترل منطقه میدانند، در حالی که عدهای دیگر معتقدند پیوند عفرها قویتر از هر تلاش برای تضعیف آنهاست.
«عمر ابراهیم» پژوهشگر علوم سیاسی در گفتوگو با پایگاه خبری شبکه الجزیره قطر گفت: نقش قوم عفر قبل و بعد از آزادی اریتره شناخته شده و نمیتوان آن را فقط به درخواست حق تعیین سرنوشت تقلیل داد.
او افزود: ذهن جمعی عفرها هنوز مبارزات فرزندانشان برای حفظ وحدت ملی را حفظ کرده است. هیچکس نمیتواند نقش آنها در آزادسازی اریتره از طریق زمین و دریا و حمایت از انقلاب اریترهای را کمارزش کند.
میان خودمختاری و حق تعیین سرنوشت
با ادامه تمایل اتیوپی برای داشتن دسترسی به دریا، کشورهای همسایه نگران شدهاند. سومالی این را دخالت در حاکمیت خود میداند و برخی در اریتره آن را استعمار جدیدی تعبیر میکنند.
در این میان مسئله قوم عفر بار دیگر مطرح شده است؛ برخی به وحدت قوم عفر روی خاکشان معتقدند، برخی دیگر فدرالیسم را راه حل همزیستی میدانند و عدهای خواستار دورهای جدید با تضمین حق تعیین سرنوشت هستند.
این آخرین دیدگاه از سوی «سازمان دموکراتیک عفر دریای سرخ» که در سال ۱۹۹۹ تأسیس شده است، پیگیری میشود. «نصرالدین احمد علی» سخنگوی این سازمان، در گفتوگو با پایگاه خبری شبکه الجزیره قطر گفت: مطالبه حق تعیین سرنوشت جدید نیست و از ابتدای تأسیس سازمان مطرح بوده است.
او اضافه کرد که قوم عفر به دلیل رفتارهای دولت اریتره نسبت به اقوام دیگر، اعتماد خود را به این نظام از دست داده است و حقوقی مانند دین، زبان و فرهنگ آنها هدف گرفته شده است.
علی ادامه داد: قوم عفر بخش جداییناپذیر از بافت اریتره است و خواسته آنها تضمین حقوقشان از جمله حق تعیین سرنوشت است تا این موضوع تضمین بقاء آنها در منطقه باشد.
نگاه عفرها به شاخ آفریقا
اگرچه برخی از نبود ثبات و نادیده گرفته شدن عفرها سخن میگویند، عمر ابراهیم معتقد است که این قوم توانایی زندگی مشترک در سه کشور را دارد و مشارکت فعال در اداره جیبوتی و نظام فدرالی اتیوپی دارند.
او از عفرهای اریتره خواست برای حقوقشان بجنگند و تأکید کرد: همگرایی و همکاری چیزی است که قوم عفر در شاخ آفریقا به دنبال آن است تا شراکتهای منطقهای موفقی ایجاد شود و از جنگها و تنشها دور بمانند.
ابراهیم همچنین از نخبگان حاکم خواست تنشهای سیاسی را به پروژههای توسعهای مشترک تبدیل کنند و از تبعیضی که دولت اریتره علیه عفرها اعمال میکند انتقاد کرد که باعث شده آنها به پروژه ملی خود پایبند بمانند.
از سوی دیگر، نصرالدین میگوید اریتره فشار و آوارهسازی سیستماتیک انجام میدهد که قوم عفر را از حقوقشان محروم کرده است؛ وضعیتی که از دوران استعمار هم بدتر شده است.
شجاعت و انضباط قبیلهای عفرها
عفرها که با نام «دناکل» هم شناخته میشوند، در یکی از گرمترین و خشکترین مناطق جهان زندگی میکنند.
آنها به شجاعت و انضباط قبیلهای معروفند؛ مردانشان «فوطه» سنتی میپوشند و چاقوهای خمیده به همراه دارند و زنانشان لباسهای رنگارنگ و جواهرات نقره میپوشند.
عفرها نقش برجستهای در مقاومت علیه استعمار اروپا داشتند، اما تقسیم زمینهایشان به سه کشور باعث شده در مرکز یک مناقشه جدید با نگرانیهایی از احتمال وقوع جنگ میان اتیوپی و اریتره قرار گیرند، اگرچه آبی احمد، نخستوزیر اتیوپی، اخیراً در سخنرانی پارلمان تأکید کرده که به حاکمیت اریتره احترام میگذارد و قصد جنگ ندارد.
..............................
پایان پیام/ ۲۶۸
نظر شما