جای خالی تقریب مذاهب در سینمای ایران

خبرگزاری بین المللی اهل‌بیت(ع) - ابنا: روز ملی سینما در ایران فرصتی ارزشمند است برای بازاندیشی نسبت میان هویت دینی و فرهنگی جامعه با رسانه‌ای که بیش از هر ابزار دیگری توانایی شکل‌دهی به افکار عمومی و انتقال ارزش‌های معنوی را دارد. در جهان معاصر، سینما تنها یک سرگرمی نیست؛ بلکه رسانه‌ای تمدنی است که می‌تواند مسیر اندیشه‌ها، الگوهای رفتاری و حتی نظام‌های ارزشی ملت‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. از این منظر، پرداختن به معارف شیعی در سینمای ایران نه یک انتخاب اختیاری، بلکه ضرورتی تاریخی و راهبردی است.
 

مذهب تشیع بر اصولی همچون عدالت‌خواهی، آزادگی، ظلم‌ستیزی و ایثار استوار است. این مفاهیم در طول تاریخ ملت ایران را هویت‌بخشیده و امروز نیز در برابر چالش‌های جهانی کارکردی تمدنی دارند. وقتی سینما به بازتاب این مفاهیم می‌پردازد، می‌تواند هم در درون کشور نسل جوان را با ریشه‌های هویتی خود پیوند دهد و هم در سطح بین‌المللی تصویری از اسلام ناب محمدی(ص) و نگاه انسانی تشیع ارائه کند. از این منظر، سینما به ابزاری فرهنگی و تبلیغی برای معرفی اسلام رحمانی در برابر جریان‌های افراطی و تکفیری تبدیل می‌شود. یکی از مهم‌ترین عرصه‌هایی که سینمای ایران باید بیش از پیش به آن توجه کند، موضوع تقریب مذاهب است. آموزه‌های شیعی بر وحدت امت اسلامی و پرهیز از تفرقه تأکید دارند و سینما می‌تواند بستری باشد برای نشان دادن مشترکات مسلمانان، از ارزش‌های اخلاقی گرفته تا تاریخ مشترک. این بازنمایی، به‌ویژه در شرایطی که دشمنان اسلام با تکیه بر اختلافات مذهبی در پی ایجاد تفرقه‌اند، اهمیت دوچندان پیدا می‌کند.
 

سینمای ایران در این زمینه تجربه‌های ارزشمندی دارد. فیلم «محمد رسول‌الله(ص)» ساخته مجید مجیدی با روایت زندگی پیامبر اسلام، تصویری وحدت‌آفرین ارائه داد و مورد توجه مسلمانان از مذاهب مختلف قرار گرفت. «روز واقعه» ساخته شهرام اسدی با نگاهی متفاوت به عاشورا، حقیقت‌جویی و آزادگی را محور قرار داد و نشان داد عاشورا پیام مشترک آزادگان است. «زیر نور ماه» اثر رضا میرکریمی به دغدغه‌های یک طلبه جوان پرداخت و نقش روحانیت شیعی در ایجاد پیوند و همدلی اجتماعی را نشان داد. همچنین «ملک سلیمان» به کارگردانی شهریار بحرانی با محوریت قرآن کریم نگاهی جهانی به تاریخ انبیا داشت و بر مشترکات ادیان ابراهیمی تأکید کرد. فیلم «فرزند صبح» که درباره زندگی امام خمینی(ره) ساخته شد، نقش رهبری شیعی در وحدت امت اسلامی را برجسته ساخت. در کنار این آثار، فیلم‌هایی چون «پرواز در شب» رسول ملاقلی‌پور که فرهنگ عاشورایی را در دل مقاومت بازآفرینی کرد و «کودک و فرشته» مسعود نقاش‌زاده که با زبانی کودکانه پیام عاشورا را منتقل نمود، نمونه‌های دیگری از ظرفیت سینمای ایران برای بازنمایی معارف شیعی و تقریب مذاهب هستند.
 

با وجود این تلاش‌ها، باید اذعان کرد که ظرفیت‌های سینمای ایران در حوزه معارف شیعی و تقریب مذاهب هنوز به‌طور کامل شکوفا نشده است. نیاز به سرمایه‌گذاری گسترده‌تر، حمایت‌های سازمانی و شکل‌گیری نهادهای پژوهشی ـ هنری برای تولید محتواهای غنی در این زمینه احساس می‌شود. همچنین بهره‌گیری از تکنیک‌های نوین سینمایی، روایت‌های چندلایه و شخصیت‌پردازی جذاب برای جلب توجه مخاطب جهانی از ضرورت‌های پیش روی سینمای دینی ایران است.
 

سینمای ایران به‌عنوان رسانه‌ای تمدنی در جمهوری اسلامی می‌تواند و باید به ابزاری کارآمد برای معرفی چهره اصیل اسلام و تشیع در جهان تبدیل شود. این هنر، اگر با پشتوانه فکری و محتوایی غنی همراه گردد، قادر خواهد بود هم در مسیر تعمیق معارف شیعی در میان نسل‌های داخلی حرکت کند و هم با ارائه تصویری وحدت‌آفرین و تقریب‌گرا نقش مؤثری در ایجاد همدلی امت اسلامی ایفا نماید. روز ملی سینما یادآور این مسئولیت بزرگ است که سینمای ایران باید فراتر از مرزهای جغرافیایی، حامل پیام عدالت، مقاومت و رحمت اسلامی باشد.

الناز موسوی یکتا
پژوهشگر عرصه رسانه و فضای سایبر