به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ در ادامه همایش "یاوران وقف" استان قم که امروز دوشنبه ۲۴ شهریور ۱۴۰۴ در سالن همایش امامزاده سید علی(ع) برگزار شد ، حجتالاسلام و المسلمین استاد محمدرضا عابدینی به تبیین جایگاه رفیع سنت حسنه وقف در رشد و تعالی انسان پرداخت. ایشان سخنان خود را با درود بر ارواح طیبه شهدا و آرزوی فرج امام زمان (عج) آغاز کرد.
انسان، خلیفه الهی و حرکت نامتناهی
به گزارش خبرنگار ابنا، استاد عابدینی در ابتدا به سرنوشت والای انسان اشاره کرد و فرمود: "انسان یک سرنوشتی برایش قرار داده شده که به عنوان خلیفه الهی باید به آن برسد و آن سرنوشت یک حرکت نامتناهی است". وی با طرح این سؤال که چگونه حرکتهای محدود و متناهی در عمر انسان میتوانند به نتیجهای نامتناهی منجر شوند، پاسخ داد که "باید این امکان حرکت نامتناهی در هر لحظه برای انسان باشد". ایشان با استناد به آیه شریفه "ان الانسان لفی خسر" (به راستی که انسان در زیان است)، بر لزوم استفاده از توان نامتناهی انسان تأکید کرد.
سه مسلک اخلاقی در سیر الیالله
استاد عابدینی با الهام از بیان مرحوم علامه طباطبایی، سه مسلک (روش) اخلاقی برای حرکت انسان به سوی خدا را تشریح کرد که تبیین درست آنها میتواند به همگانی شدن و جهتدهی حرکت وقف به سمت بینهایت کمک کند:
- مسلک "مدح و ذم مردمی" (مردمپسندی):
این مسلک نقطه آغاز حرکت انسان از کودکی است و بر اساس آنچه مردم "خوب" یا "بد" میدانند، شکل میگیرد. این مرحله، بیداری وجدان انسان است. استاد عابدینی تأکید کرد که اگر انسان در این مرحله متوقف شود، حرکتش در حد دنیا و خوبیهای دنیایی محدود میماند. وی این بیداری وجدان را نه تنها نسبت به همنوع، بلکه حتی نسبت به حیوانات ضروری دانست و به سیره پیامبر اکرم (ص) در نگهداری از مرکبهای قدیمی و از کار افتاده اشاره کرد. ایشان همچنین بیداری وجدان جامعه و ادراک بالاتر ظلم را به نزدیک شدن ظهور امام زمان (عج) مرتبط دانست و فرمود: "یملأ الأرض قسطاً و عدلاً کما ملئت ظلماً و جوراً" (زمین را پر از عدل و داد میکند همانگونه که پر از ظلم و جور شده بود).
- مسلک "ثواب و عقاب" (مسلک انبیا):
در این مرحله، انسان کارها را بر اساس دستورات الهی انجام میدهد و پاداش و جزای اخروی در مقابل آن مترتب میشود. این مسلک فراتر از مرحله اول است و علاوه بر آرامش وجدان، اطاعت از فرمان خدا را نیز در بر دارد. به فرموده علامه، "هر اطاعتی که انسان از خدا میکند به یک مرتبه از فنای در راه خدا رسیده" و "دینداری هر لحظه مردن اراده خودم و جایگزینی حیات اراده الهی است".
- مسلک "حبی" (مسلک نبی خاتم (ص)):
این بالاترین و کاملترین مسلک است که در آن انسان تنها به خاطر محبت و رضایت خداوند عمل میکند، بدون توجه به پاداش یا عقاب. این مسلک به انسان توان حرکت بینهایت را میبخشد.
سیر وقف از وجدان تا رضایت الهی
استاد عابدینی این سه مسلک را به سنت وقف تطبیق داد:
- نقطه آغاز وقف، بیداری وجدان است.انسان با دیدن سختیها و محرومیتها تهیج میشود و به دنبال کمک برمیآید. این خوب است و نباید آن را از دست داد، اما کافی نیست و در دوران "کودکی بیداری" متوقف میماند.
- مرحله بعد، وقف بر اساس "فی سبیل الله" (در راه خدا) است که همان مسلک انبیاست. ایشان با استناد به آیه ۲۶۱ سوره بقره، "مثل الذین ینفقون اموالهم فی سبیل الله کمثل حبة انبتت سبع سنابل فی کل سنبلة مائة حبة والله یضاعف لمن یشاء والله واسع علیم"(مثل کسانی که اموال خود را در راه خدا انفاق میکنند، همانند دانهای است که هفت خوشه برآورد و در هر خوشه صد دانه باشد؛ و خداوند برای هر کس که بخواهد، چند برابر میکند؛ و خداوند گشایشگر داناست)، نشان داد که چگونه یک دانه به هفتصد دانه تبدیل میشود و خداوند با نام "واسع" خود جزا را مضاعف میکند.
- بالاترین مرتبه وقف، آن است که برای "ابتغاء مرضات الله" (کسب رضایت خداوند) انجام شود که مسلک حبی است. استاد عابدینی با استناد به آیه ۲۶۵ سوره بقره، "مثل الذین ینفقون اموالهم ابتغاء مرضات الله و تثبیتاً من أنفسهم کمثل جنة بربوة أصابها وابل فآتت أکلها ضعفین" (مثل کسانی که اموال خود را برای خشنودی خدا و تثبیت روح خود انفاق میکنند، همانند باغی است که در نقطهای بلند قرار داشته باشد و بارانهای فراوان به آن برسد، و میوه خود را دو چندان بدهد)، تفاوت نیت را عامل اصلی تفاوت عظیم در پاداش دانست. در اینجا، پایه از یک "دانه" به یک "باغ" تغییر میکند که باران فراوان میگیرد و میوهاش دوچندان میشود.
وقف در سیره معصومین و جایگاه آن در جامعه
استاد عابدینی به ترویج گسترده وقف توسط پیامبر اکرم (ص) اشاره کرد و فرمود که در مدت کوتاهی "تا به اصطلاح از اصحاب پیغمبر کسی نبود مگر اینکه موقوفهای داشت". این نشان میدهد که وقف چگونه در جامعه همگانی شده و هر کسی به هر میزان توانسته است در این امر خداپسندانه مشارکت کند. ایشان همچنین به نذر مادر حضرت مریم (س) که فرزند خود را وقف خداوند کرد و خداوند نیز او را به بهترین وجه قبول و پرورش داد، اشاره کرد و آن را نمادی از برکت وقف دانست.
استاد عابدینی با استناد به روایتی از حضرت عیسی (ع) فرمود: "قلب کل انسان حیث ماله" (قلب هر انسانی آنجاست که مالش هست) و توصیه کرد: "اموالتان را در آسمان سرمایهگذاری کنید، اگر اموالتان را در آسمان سرمایهگذاری کردید، قلبهای شما آسمانی میشود". وی وقف را "سرمایهگذاری اموال در آسمان" برای آسمانی شدن قلب انسان توصیف کرد.
ایشان با اشاره به داستان سامری و گوساله طلا، بیان کرد که چگونه سرمایهگذاری مردم در گوساله، قلبهایشان را به سمت آن متمایل کرد. وی از سنت یهودیان برای کمک به معابد از نوجوانی برای پیوند قلبها با مراکز دینی یاد کرد و بر لزوم آموزش فرهنگ وقف از کودکی به فرزندان تأکید کرد. این آموزش میتواند با قرار دادن بخشی از وسایل بازی کودک برای استفاده مهمانان و دیگران آغاز شود تا "وجود او توسعه پیدا کند".
استاد عابدینی در نهایت، اوج حرکت وقف را آن دانست که انسان از "زیادی مالش فقط نیست" بلکه "گاهی با اینکه خودش لازم دارد حاضر سختی زندگی کند اما وقف کند برای دیگران". وی به سیره امیرالمؤمنین، حضرت زهرا، امام حسن و امام حسین (علیهم السلام) اشاره کرد که غذای خود را در حال روزه و گرسنگی به مسکین و یتیم و اسیر بخشیدند و این را "یکی از مظاهر این حرکت" دانست.
بیداری وجدان جهانی و عمل روزانه
استاد عابدینی در بخش پایانی سخنان خود، بر لزوم بیدار نگه داشتن وجدانهای انسانی تأکید کرد، بهویژه در قبال آنچه امروز در غزه و با جنایات صهیونیستها محقق میشود. ایشان از مردم خواست که اگر نمیتوانند کمک مستقیم کنند، "لااقل از این [خوراک] یک قدری ما خوردنمان را کمتر کنیم که احساس گرسنگی تا حدودی [داشته باشیم]، سیر از سفره نری". این عمل وجدان را زنده و بیدار نگه میدارد و انسان را از غفلت خارج میکند.
استاد عابدینی با آرزوی اینکه خداوند دلهای همه را نسبت به محبت خود سرشار و شوق اطاعت حق را در سنت وقف بیش از گذشته قرار دهد، به سخنان خود پایان داد.
..............................
پایان پیام/
نظر شما