خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت (ع) ـ ابنا: حجت‌الاسلام‌والمسلمین «محمدجواد جعفرنژاد»، نماینده مجمع جهانی اهل‌بیت (ع) و رئیس مرکز اسلامی اهل‌بیت (ع) در مغولستان است. او از 12 سالگی طلبه شده و شاگرد مرحوم آیت‌الله سید عبدالعلی آیت‌اللهی، امام‌جمعه فقید لارستان استان فارس بوده و ارتباط نزدیکی با مرحوم آیت‌الله سیدمجتبی موسوی لاری نماینده سابق ولی فقیه در لارستان داشته است.
آقای جعفرنژاد به‌سبب تشویق‌های آیت‌الله موسوی لاری، مؤلف 21 عنوان کتاب شده و در حوزه تبلیغ اسلام در خارج از کشور ورود پیدا می‌کند. ایشان اکنون سابقه ۲۵ سال کار در حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در جهاد کشاورزی استان فارس و سه سال سابقه در درس خارج فقه و اصول علمای شیراز از جمله مرحوم آیت‌الله ایمانی، امام‌جمعه سابق شیراز را دارد و مدتی نیز مدیر حوزه علمیه تحصیل‌کردگان شیراز بوده است.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین جعفرنژاد، از سال ۲۰۱۱ مطابق با سال ۱۳۹۰ به مغولستان می‌آید و مرکز اسلامی اهل‌بیت (ع) را در این کشور تأسیس می‌کند. همچنین با مجمع جهانی اهل‌بیت (ع) و جامعة المصطفی (ص) قم نیز به همکاری می‌پردازد.
آنچه در ادامه می‌خوانید، گفت‌وگوی خبرگزاری اهل‌بیت (ع) – ابنا – با ایشان است:
ابنا: جناب آقای جعفرنژاد، شما به‌منظور بهبود وضعیت شیعیان مغولستان چه اقداماتی انجام داده‌اید و هزینه فعالیت‌های آموزشی، فرهنگی و تبلیغی مرکز اسلامی اهل‌بیت (ع) مغولستان را از کجا تأمین می‌کنید؟
بعد از ۱۲ سال الحمدالله مجمع محلی شیعیان مغولستان شکل‌گرفته و دفتر مرکز اسلامی اهل‌بیت (ع) دایر شده است. ما یک مدرسه داریم که تحت اشراف جامعة المصطفی (ص) است. یک دفتر نمایندگی برند حلال اکریک داریم که درزمینه تولید محصولات حلال فعال است. دو شرکت تجاری داریم که وابسته به مرکز اسلامی است و فعالیت اقتصادی دارند. شرکت «برکت اینترنشنال» که گوشت منجمد گوسفندی از مغولستان به ایران صادرات می‌کند و شرکت «شیراز تریدینگ» که مواد غذایی حلال از ایران به مغولستان واردات می‌کند. ما هیچ کمک مالی از ایران دریافت نمی‌کنیم و از محل درآمد فعالیت اقتصادی، هزینه فعالیت‌های آموزشی، فرهنگی و تبلیغی مرکز اسلامی را تأمین می‌کنیم.
بنده معتقد هستم که مراکز اسلامی و نهادهای تبلیغی در ایران و سایر کشورها نباید از جمهوری اسلامی ایران کمک بگیرند و نباید با پول نفت و مالیات اداره شوند؛ چون پول نفت و گاز و مالیات نمی‌تواند در تبلیغ دین تأثیر بگذارد، بلکه مراکز تبلیغ دینی باید با وجوهات شرعیه اداره شود که مؤمنین و خیرین با طیب خاطر و رضایت قلبی و به‌قصد قربة الی الله پرداخت می‌کنند؛ بنابراین، مراکز اسلامی خارج از کشور نباید از ایران پول بگیرند چون ایران به خاطر تحریم‌های ظالمانه آمریکا و اروپا گرفتاری‌های اقتصادی دارد بلکه مبلغین باید در حد توانشان فعالیت اقتصادی داشته باشند که بتوانند هزینه‌های تبلیغی خودشان را تأمین کنند.
ابنا: دین رایج مردم مغولستان چیست؟
کشور مغولستان از لحاظ مساحت جغرافیایی از ایران کوچک‌تر است و 3,300,000 (سه میلیون و سیصد هزار) نفر جمعیت دارد. حدوداً جمعیت زنان دو برابر مردان است. آمار دقیقی برای اعتقادات مردم وجود ندارد چون برای دولت اهمیت نداشته لذا در آمارهای رسمی اعلام نشده است اما براساس شواهد و قراین موجود، تقریباً حدود نیمی از مردم به آئین بودیسم تبتی اعتقاد دارند. این‌ها به وجود خدا، شیطان، فرشته، متافیزیک و به جهان پس از مرگ اعتقاد دارند و البته معتقدند پس از تناسخ ارواح و چند بار زندگی بالاخره به جهان دیگر منتقل می‌شوند. همچنین به پیامبران سایر ادیان احترام می‌گذارند. حدود سی درصد ماتریالیست و کافر مطلق هستند و معمولاً در مورد عقاید صحبت نمی‌کنند اما مزاحمتی برای دیگران هم ایجاد نمی‌کنند و آتئیست نیستند که با دین‌داران دشمنی کنند. حدود ده درصد مسیحی هستند که جدیداً توسط مبلغین مسیحی کره جنوبی مسیحیت را پذیرفته‌اند؛ گروه کوچکی هم شمنیزم هستند که به جادوگری و احضار ارواح اعتقاد دارند. ده درصد باقی‌مانده از جمعیت مغولستان، مسلمان هستند. از جمعیت مسلمان، حدود ۹۰ درصد اهل سنت حنفی هستند که به دلیل ارتباط با مرکز اسلامی ترکیه، عمدتاً از نژاد قراق و تاتار هستند و ۱۰ درصد را شیعیان و پیروان اهل‌بیت (ع) تشکیل می‌دهند که عمدتاً افغانستانی، عرب، قزاق، هندی و ایرانی هستند. تعدادی از شیعیان هم مغول‌اند که در این ده سال گذشته تشرف پیداکرده‌اند.
ابنا: آیا در مغولستان بین مذاهب اختلاف و کشمکشی وجود دارد؟
هیچ اختلاف عقیدتی و درگیری و نزاع بین مردم نیست و به همدیگر احترام می‌گذارند. این‌که اختلاف عقیدتی وجود ندارد به سه علت است: اول این‌که ازلحاظ سطح معلومات دینی و فرقه‌ای در سطح پایینی هستند و مطالعات مذهبی کمی دارند لذا موضوعی برای اختلاف و دعوا وجود ندارد. دوم این‌که گروه‌های افراطی ازجمله صهیونیست‌ها و وهابیون اینجا فعال نیستند که اختلاف ایجاد کنند. سوم این‌که دولت، موافق گفت‌وگوهای بین ادیان و فرق نیست و همه ساکت هستند.
ابنا: وضعیت شیعیان این کشور به چه صورتی است؟
مسلمانان در مغولستان عمدتاً فقیر و به مساعدت‌های مالی نیازمند هستند. در این مدت که من در مغولستان هستم، بسیار تلاش کردم تعداد زیادی از جوان‌های مسلمان در کشتارگاه‌ها، برای تولید گوشت حلال برای صادرات به ایران و کشورهای اسلامی استخدام شوند.
ابنا: دیدگاه مردم مغولستان درباره امام حسین (ع) و واقعه عاشورا چیست؟
مغول‌ها در مورد نهضت عاشورا اطلاعات کمی دارند. فقط در حدی که در رسانه‌ها و فضای مجازی مطرح‌شده، مطلع هستند. متأسفانه نهضت عاشورا در فضای مجازی آن‌طور که بایدوشاید به زبان‌های مختلف معرفی نشده است. شما اگر در گوگل به زبان‌های مختلف درباره عاشورا جستجو کنید، مطالب عقلانی و تاریخی موثق نهضت عاشورا کمتر معرفی‌شده و در مقابل، شبهات و نکات منفی درباره نهضت عاشورا و شیعیان مثل قمه‌زنی و عزاداری‌های به‌دوراز عقلانیت بیشتر در دسترس مخاطبان جهانی قرار دارد. به‌هرحال، ما در این سال‌ها تلاش کردیم که نهضت عاشورا را معرفی کنیم ولی قطعاً این کافی نیست.
ابنا: در ایام محرم آیا عزاداری خاصی برای امام حسین (ع) در مغولستان انجام می‌شود؟
الحمدلله از زمانی که مرکز اسلامی در مغولستان فعال‌شده، هرساله مراسم تاسوعا و عاشورا را برگزار می‌کنیم و گروه‌های مختلف از نژادها و ملیت‌های گوناگون در این مراسم شرکت می‌کنند. گاهی افراد غیرمسلمان هم شرکت می‌کنند و غذای نذری بین افراد مسلمان و غیرمسلمان توزیع می‌شود و این آمار هرساله الحمدلله بیشتر می‌شود.
ابنا: آیا افکار خرافی بودائی‌ها تأثیری در گرایش به دین اسلام داشته است؟
در آیین بودیسم، خرافات و اوهام زیادی وجود دارد. باور و تعبد به این رسوم خیلی جدی و سخت است. پای بندی به این عقاید موجب هزینه زیادی برای افراد می‌شود. مثلاً هزینه مراسم دفن میت بودیست، ده‌ها برابر هزینه دفن مسلمان است. به‌هرحال، نسل جوان و تحصیل‌کرده از این عقاید پیروی نمی‌کند و دنبال تغییر عقاید هستند. البته اخیراً متأسفانه به خاطر حادثه ۱۱ سپتامبر و گروه‌های افراطی خاورمیانه، اولویت اول جوان‌ها انتخاب اسلام نیست. آن‌ها ترجیح می‌دهند ابتدا مسیحی شوند. ما هم عجله نداریم. آن‌ها دور خودشان را می‌زنند و بامعلومات و تجربه بیشتر برمی‌گردند و نور اسلام را خواهند دید و پای صحبت اسلام خواهند نشست؛ در نهایت تصمیم خواهند گرفت که کدام عقیده را انتخاب کنند. در‌حال‌حاضر ما از آمار تشرف به اسلام راضی هستیم و آمار تشرف مطابق با برنامه آموزشی و میزان هزینه‌کرد فرهنگی است.
ابنا: تاکنون کدام کشورها اقدام به تأسیس مراکز اسلامی در مغولستان کرده‌اند؟
در مغولستان، کلیساهای کره جنوبی از لحاظ تبلیغ مسیحیت بسیار فعال هستند. بیش از ده کلیسا ساخته‌اند و در قالب NGO کمک مالی می‌کنند و فعالیت آموزش‌های اجتماعی جذاب دارند؛ مثل دوری از مشروبات الکلی و سیگار، رعایت حق تقدم عابر پیاده، کمک به بی‌خانمان‌ها و حفاظت از محیط‌زیست و حیوانات. تحت سرپرستی گرفتن کودکان فقیر هم خیلی مرسوم است؛ یعنی از کودکی آن‌ها را، هم مسیحی می‌کنند و هم به یک مبلغ مسیحی تبدیل می‌کنند. اوانجلیسم آمریکایی هم به عنوان یک فرقه مسیحی-صهیونیستی در مغولستان فعال است و مرکز بزرگی دارند. مرکز اسلامی ترکیه هم در مغولستان بسیار فعال است. فعالیت آن‌ها بیشتر و بهتر از ماست. ترک‌ها پانزده سال قبل از ما آمده‌اند و بسیار فعال بوده و از پشتیبانی مالی قوی برخوردار هستند. ما با آن‌ها ارتباط خوبی داریم.
ابنا: به نظر شما گسترش روابط تجاری و دیپلماتیک ایران و مغولستان چه تأثیری درروند تبلیغ اسلام در این کشور دارد؟
قطعاً گسترش روابط تجاری و دیپلماتیک ایران و مغولستان تأثیر به سزایی در توسعه تبلیغ اسلام در مغولستان دارد. در طول تاریخ، تبلیغ اسلام اول توسط بازرگانان اتفاق افتاده است. درواقع، اول بازرگانان وارد سرزمین‌ها شده‌اند و سپس مبلغین مذهبی اعزام‌شده‌اند. اسلام توسط بازرگانان ایرانی به شرق آسیا منتقل‌شده است. با این حال، در زمان خلیفه دوم نیازی به حمله اعراب به ایران نبود و اعزام بازرگانان عرب و مبلغین اسلامی و تشریف‌فرمائی امام زادگان عظیم‌الشأن به ایران کافی بود که مردم خداپرست و هوشمند ایران، اسلام را انتخاب کنند. امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) با یک سفر کوتاه‌مدت به یمن و یک سخنرانی، آن سرزمین را مسلمان کرد و برگشت.
برای گسترش اسلام در مغولستان نیز ایجاد مرکز دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران در این کشور یک ضرورت است. البته سفارت جمهوری اسلامی ایران در چین، آکرودیته مغولستان هم هست ولی بنده در تمام این سال‌ها عملکردی از آن‌ها ندیده‌ام. به‌طور مثال، اگر ایرانی‌ها مشکلی داشته باشند، این مرکز اسلامی است که به هم‌وطنان کمک می‌کند نه سفارت جمهوری اسلامی ایران. همچنین تعرفه گمرکی واردات کالا از ایران به مغولستان ۳۱ درصد است، درحالی‌که برای ترکیه ۱۵ درصد و برای روسیه ۲ درصد است. برخی شرکت‌های ایرانی مشکلاتی دارند و تحت کلاهبرداری واقع‌شده‌اند اما هیچ‌وقت سفارت جمهوری اسلامی ایران به داد آن‌ها نرسیده و هیچ کمکی نکرده است. بنابراین، راه اصولی برای حل مشکلات این است که سفارتخانه و مرکز دیپلماتیک ایران در مغولستان ایجاد شود. مستقر شدن سفارتخانه ایران در مغولستان باعث احساس امنیت و قوت قلب برای ایرانیان و مسلمانان می‌شود و از طرف دیگر، حضور رایزن فرهنگی در سفارتخانه تأثیر بسیار زیادی در تبلیغ اسلام در این کشور خواهد داشت.
نکته مهم دیگری که باید به آن توجه داشت این است که متأسفانه اغلب در کتاب درس دبستان ایرانیان، از مغول‌ها با تعابیری همچون وحشی و جنگجو یاد می‌شود؛ درحالی‌که ایران و مغولستان تاریخ مشترک دارند و بعد از حمله مغول‌ها به ایران، اگرچه کشتار وحشتناک و خرابی‌های زیادی اتفاق افتاد اما حضور مغول‌ها در ایران باعث تساهل و تسامح مذهبی آنان با اندیشه‌های دینی شد. درواقع، مغول‌ها با ورود به ایران غرق در اخلاق، ایمان و فرهنگ مردم ایران شدند، لذا اگرچه ورود مغول‌ها با وحشت و ویرانی همراه بود اما خروج آن‌ها از ایران آورده‌ای برایشان داشته است. البته ناگفته نماند متجاوزینی که به ایران حمله کردند، فقط مغول‌ها نبودند بلکه اقوام مختلف ازجمله قزاق‌ها، تاتارها، ازبک‌ها، قرقیزها، ترک‌های قفقاز نیز به ایران حمله کردند و البته فرماندهی آن‌ها بر عهده مغول‌ها بود اما به هر ترتیب، ترویج این باور غلط نسبت به مغول‌ها در عصر حاضر اشتباه است. ما در عصری هستیم که به قول سعدی باید با دوستان مروت و با دشمنان مدارا کنیم.