خبرگزاری بین المللی اهل بیت ابنا- قرآن کریم، چشمه زلال‌ترین معارف‌الهی و ماندگارترین حکمت‌ها و دانش‌های مورد نیاز بشر است؛ کتابی است سراسر راستی و درستی که خبرهای گذشته و آینده جهان را بیان نموده و هیچ حقیقتی را فروگذار نکرده است.
قیام انقلاب آخرین سفیر الهی، از بزرگ‌ترین حقایق جهان است که در کتاب خدا به آن، بشارت داده شده و به عنوان فرجام زیبای نیکان و صالحان از آن، سخن گفته شده است.
سیری در آیات مهدویت
موضوع مهدویت و حکومت جهانی صالحان در آیات فراوانی از قرآن کریم بیان شده است.
بعضی از محققان تا ۲۶۵ آیه را در این موضوع بررسی کرده‌اند.
این فراوانی آیات از تنوع موضوع هم برخوردار است؛ به گونه‌ای که برخی از آیات به شخص امام اشاره فرموده و در تعدادی از آیات، سخن از غیب آن حضرت و حکومت جهانی او و نیز ویژگی‌های یاران او مطرح شده است.
تفسیر و تأویل در آیات مهدویت
اگر سوأل شود چگونه می‌توانیم ویژگی‌های امام مهدی( عج) و حکومت او را در آیات بیابیم و از کجا بدانیم که این آیه به آن حقیقت بزرگ پرداخته است پاسخ این است که آیات قرآن با دو رویکرد به مهدویت نظر دارد: تفسیر و تأویل.
تحلیل و بررسی آیات مهدوی
درباره آیات مرتبط با امام مهدی(عج) در کتب تفسیر شیعه و اهل سنت، بحث شده است.
بعضی از عالمان در کتاب‌های مستقلی این آیات را گردآوری کرده‌اند و در توضیح آن آیات، از روایات پیامبر و اهل بیت( علیهم‌السلام) بهره برده‌اند.
۱-امام مهدی(عج) تحقق بخش وعده بزرگ الهی
قرآن کریم می‌فرماید:
وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَیٰ لَهُمْ وَلَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا ۚ یَعْبُدُونَنِی لَا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئًا ۚ وَمَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذَٰلِکَ فَأُولَٰئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ1
خدا به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند، وعده داده است که حتماً آنان را در زمین جانشین [دیگران] کند، همان گونه که پیشینیان آنان را جانشین [دیگران] کرد، و قطعاً دینشان را که برای آنان پسندیده به سودشان استوار و محکم نماید، و یقیناً ترس و بیمشان را تبدیل به امنیت کند، [تا جایی که] فقط مرا بپرستند [و] هیچ چیزی را شریک من نگیرند. و آنان که پس از این نعمت های ویژه ناسپاسی ورزند [در حقیقت] فاسق اند.
در توضیح این آیه شریف چند نکته را بیان می‌کنیم:
الف_ مطابق این آیه، خداوند وعده داده است که جامعه‌ای را برای مومنان پدید آورد که سه ویژگی مهم داشته باشد:
۱_ حاکمیت در آن جامعه در اختیار مومنان باشد؛
۲_ دین اسلام به استقرار کامل برسد و بر همه ادیان چیره شود؛
۳_مومنان در امنیت کامل به سر برند و هیچ ترسی برای ایشان نباشد.
ب_ در این آیه، خداوند با تاکیدهای پی‌درپی به مومنان وعده داده است و روشن است که وعده خدا حتما واقع می‌شود و تخلف ندارد؛ چنان که خود فرمود« إن الله لایخلف المیعاد»
حکومت صالحان اراده ازلی خداوند
قرآن کریم می‌فرماید:
وَلَقَدْ کَتَبْنَا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُهَا عِبَادِیَ الصَّالِحُونَ2
و همانا ما پس از تورات در زبور نوشتیم که زمین را بندگان شایسته ما به میراث می برند.
در توضیح این آیه نکاتی را می‌گوییم تا چگونگی ارتباط با مهدویت روشن شود:
الف_ مقصود از نوشتن( کتبنا) حتمی بودن یک کار است و کلمه «الارض» بدون قید به معنای همه زمین است.
«ارث» درباره چیزی به کار می‌رود که بدون معامله و داد و ستد به کسی انتقال می‌یابد و در قرآن کریم گاهی به معنای تسلط و پیروزی یک قوم شایسته بر قوم بدکار و در اختیار گرفتن امکانات و دارایی آن‌ها به کار رفته است.
بنابراین، آیه از پیروزی قطعی صالحان خبر داده است.
ب_ درباره معنای زبور و ذکر، احتمالات گوناگونی بیان شده است. زبور، کتاب حضرت داوود بوده است؛ ولی کلمه زبور در لغت به هر کتابی گفته می‌شود؛ بنابراین ممکن است مقصود، تمام کتب آسمانی باشد.
از میان نظرهای فوق، تفسیر نمونه آیه را این گونه معنا کرده است:
ما در زبور نوشتیم؛ پس از آنکه در تورات بیان کردیم که زمین را بندگان شایسته به ارث خواهند برد.
۲_ مستضعفان، پیشوایان و وارثان زمین
قرآن کریم می‌فرماید:
وَنُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِینَ&وَنُمَکِّنَ لَهُمْ فِی الْأَرْضِ وَنُرِیَ فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا مِنْهُمْ مَا کَانُوا یَحْذَرُونَ3
وما بر آن هستیم که بر مستضعفان روی زمین منت نهیم و آنان را پیشوایان سازیم و وارثان گردانیم و آن‌ها را در آن سرزمین، مکانت بخشیم و به فرعون و هامان و لشکریانش چیزی را نشان دهیم که از آن می‌ترسیدند.
برای توضیح این آیات و چگونگی ارتباط آن‌ها با موضوع مهدویت، نکاتی را بیان می‌کنیم:
الف_ وقتی به آیات ابتدایی سوره قصص می‌نگریم در می‌یابیم که خداوند از اراده قطعی خود مبنی بر پیروزی مستضعفان بر مستکبران خبر داده است، و این که قوم بنی اسرائیل را به پیشوایی می‌رساند و آن‌ها را پس از دوره‌ای محرومیت، وارث زمین و نعمت‌های آن قرار می‌دهد و دشمنان آن‌ها را به دست ایشان خوار و زبون می‌سازد.
ب_ با اینکه داستان بنی‌اسرائیل مربوط به گذشته تاریخ است، قرآن کریم در این دو آیه، با صیغه مضارع و فعل آینده سخن گفته است؛ گویی درباره یک جریان جاری در گذر زمان سخن می‌گوید که محدود به زمین خاصی مانند مصر و قوم مخصوصی چون بنی‌اسرائیل نیست؛ بلکه سخن از یک قانون کلی در نظام آفرینش و سنت همیشگی خدا مبنی بر پیروزی مستضعفان در گستره زمان و در پهنه زمین است.
ج_ با توجه به نکات گذشته، داستان بنی اسرائیل یکی از مصادیق آیه است؛ ولی خداوند، این بشارت بزرگ را به همه اقوام و ملت‌های مستضعف داده است. بنابراین پیروزی مسلمانان بر مشرکان و شکل‌گیری حکومت پیامبر اسلام(ص) نیز از مصادیق همین آیات است.
۳_ امام مهدی ذخیره بزرگ‌الهی
یکی از معروف‌ترین آیات درباره وجود مبارک امام مهدی آیه ۸۶ سوره هود است که از مشهورترین لقب‌های آن حضرت گردیده است.
قرآن کریم می‌فرماید:
بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ
آنچه خدا [در کسب و کارتان از سود و بهره پس از پرداخت حق مردم] باقی می گذارد، برای شما بهتر است اگر مؤمن باشید.
این آیه شریف از نظر تفسیری، درباره حضرت شعیب و قومش است. آن پیامبر الهی درباره رعایت حقوق مردم و کم فروشی نکردن، به قوم خود سفارش می‌کند و این نکته را گوشزد می‌نماید که افزایش ثروت از راه غیر و ستم به دیگران خیر و برکتی نخواهد داشت.
اما بقیه‌الله از نظر لغوی، به معنای بازمانده خدا است، در اصل لغت به معنای هر موجود سودمندی است که به لطف خداوند برای بشر باقی مانده و مایه خیر و سعادت او می‌شود.
بنابراین بقیه الله در این آیه مصداق خاصی دارد.
امام باقر می‌فرماید:
نخستین جمله‌ای که مهدی پس ازظهور خود بر زبان می‌آورد، این آیه است( بقیه الله خیر لکم) سپس می‌گوید: ( منم بقیه الله و حجت و خلیفه خدا در میان شما).
پس از آن، هیچ کس بر او سلام نمی‌کند، مگر به این عبارت: ( السلام علیک یا بقیه الله فی ارضه).
پی‌نوشت:
1-نور،55
2-انبیا،105
3-قصص،5و6
4-هود،86
نظر شما