خبرگزاری بین المللی اهل بیت(ع) ابنا- صدها سال است که جامعه بشری از فیض ظهور حجت خدا محروم شده و امت اسلامی از درک محضر رهبری آسمانی و پیشوایی معصوم، بیبهره ماندهاست.
به راستی وجود او در غیبت و زندگی او در پنهانی و دور از دسترس همگان، چه آثاری برای جهان و جهانیان دارد؟ آیا نمیشد در نزدیکیهای دوران ظهور، متولد شود و شاهد روزگار سخت غیبت خویش نباشد؟
این سوأل و مانند آن، از نبود شناخت درباره جایگاه امام و حجت الهی سرچشمه میگیرد.
۱-امام محور هستی
از نظر شیعه و بر اساس تعالیم دینی، امام واسطه فیض رسانی پروردگار به همه پدیدههای جهان آفرینش است.
او در نظام هستی محور و مدار است و بیوجود او عالم و آدم، جن و ملک و حیوان و جمادی نمیماند.
از امام صادق(ع) سوأل شد آیا زمین بدون امام باقی میماند؟ حضرت فرمود:
اگر زمین بدون امام بماند هر آیینه اهل خود را فرو میبرد.1
اینکه او در رساندن پیامهای خدا به مردم و راهنمایی آنها به سوی کمال انسانی، واسطه است، و هر فیض و لطفی در این بخش به سبب وجود او به همگان میرسد، امری روشن و بدیهی است؛ زیرا از ابتدا خداوند متعال از طریق پیامبران و سپس جانشینان آنها قافله بشری را هدایت کرده است؛ ولی از کلمات معصومان استفاده میشود که وجود امامان در گستره عالم واسطهای برای رسیدن هر نعمت و فیضی از ناحیه پروردگار به هر موجود کوچک و بزرگی است.
در فرازی از زیارت جامعه کبیره که یک دوره امام شناسی است، این گونه آمدهاست:
بِکُمْ فَتَحَ الله وَ بِکُمْ یَخْتِمُ وَ بِکُمْ یُنَزِّلُ الْغَیْثَ وَ بِکُمْ یُمْسِکُ السَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَی الْأَرْضِ إِلّا بِإِذْنِهِ ؛2
خداوند [عالم وجود را] به شما آغاز کرد و به شما نیز ختم میکند و به واسطه شما، باران را فرو میریزد و به واسطه شماست که آسمان را از اینکه بر زمین افتد [جز به اذن او] نگه میدارد.
بنابراین آثار وجودی امام تنها به ظهور و آشکاری او خلاصه نمیشود؛ بلکه وجود او در عالم_ حتی در غیبت و نهان زیستی_ سرچشمه حیات همه موجودات و مخلوقات الهی است.
امام، همچون آفتاب پشت ابر
امام مهدی(عج) خود نیز در مورد فایده و نحوه بهرمندی از آن حضرت در دوره غیبت، سوأل میشود، میفرماید:
وأمّا وجه الإنتفاع بی فی غیبتی فکالإنتفاع بالشّمس إذا غیّبتها عن الأبصار السّحاب3
بهرهمندی از من در روزگار غیبتم، مانند سود بردن از خورشیدن است، آنگاه که ابرها، آنها را از چشمها پوشاندهاند.
فواید تشبیه امام به خورشید پشت ابر
تشبیه امام به آفتاب و تشبیه به غیبت او به قرار گرفتن خورشید در پس ابر، نکتههای فراوانی دارد که به برخی از آنها اشاره میکنیم:
خورشید در منظومه شمسی مرکزیت دارد و کرات و سیارات به دور او حرکت میکنند؛ چنانکه وجود گرامی امام عصر(عج) مرکز نظام هستی است.
بِبَقَائِهِ بَقِیَتِ الدُّنْیَا وَ بِیُمْنِهِ رُزِقَ الْوَرَی وَ بِوُجُودِهِ ثَبَتَتِ الْأَرْضُ وَ السَّمَاءُ 4
به سبب بودن او دنیا باقی است، و به برکت وجود او، عالم روزی میخورند و به وجود او زمین و آسمان، استوار مانده است.
آفتاب، لحظهای از نور افشانی دریغ نمیکند و هرکس به اندازه ارتباطی که با خورشید دارد از نور آن بهره میگیرد؛ چنانکه وجود ولی عصر(عج) واسطه دریافت همه نعمتهای مادی و معنوی است که از ناحیه پروردگار به بندگان میرسد؛ ولی هرکس به اندازه رابطه خود با آن منبع کمالات، بهرهمند میشود.
۲-امیدبخشی
از سرمایههای مهم زندگی، امید است که مایه حیات و نشاط و پویایی است. وجود امام در عالم، موجب امید به آیندهای روشن و سراسر شور و شوق و اشتیاق است.
شیعه، پیوسته و در طول تاریخ هزار و چهارصدساله، به انواع بلاها و سختیها گرفتار شده است و آنچه به عنوان نیرویی بزرگ و پشتوانهای استوار، او را به ایستادگی و تسلیم نشدن و حرکت و تلاش، واداشته، امید به آینده سبز مومنان و دین باوران بوده است؛ آیندهای که خیالی و افسانهای نیست؛ آیندهای که نزدیک است و میتواند نزدیکتر باشد؛ زیرا آن که باید رهبری قیام را به عهده گیرد، زنده است و هرلحظه پا به رکاب؛ و این، من و توییم که باید آماده باشیم.
۳_پایداری مکتب
هرجامعهای برای حفظ تشکیلات خود و ادامه راه تارسیدن به مقصد، به وجود رهبر آگاه نیاز دارد، تا اجتماع، تحت نظر و فرماندهی او در مسیر صحیح، حرکت کند.
وجود رهبر، پشتوانه بزرگی برای افراد است، تا در یک سازماندهی منظم، دستاوردهای قبلی را حفظ کند و به تقویت برنامههای آینده،همت گمارند.امام عصر(عج) در غیبت است؛ ولی وجود او عامل جدی برای حفظ مکتب شیعه است.او با آگاهی کامل از توطئههای دشمنان، به شیوههای مختلف، مرزهای فکری شیعیان را پاسداری میکند و آنگاه که دشمن فریبکار با وسیلهها و ابزارهای گوناگون، اصول مکتب و اعتقادات مردم را نشانه میگیرد، با هدایت و ارشاد عالمان و برگزیدگان،راه نفوذ میبندد.
۴_ خودسازی
قرآنکریم میفرماید:
«وَقُلِ اعْمَلُوا فَسَیَرَی اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ»5
ای پیامبر به مردم بگو: عمل کنید ولی بدانید که خداوند و پیامبر و مومنان، کارهای شما را میبینند.
در روایات آمده است که مراد از مومنون در این آیه شریفه، امامان معصوم هستند؛ بنابراین، اعمال مردم به نظر امام زمان(عج) میرسد و او از پس پرده غیبت، شاهد و ناظر کارها است.
آنبزرگوار( امامزمان) خود فرموده:
علم ما به احوال شما احاطه دارد و هیچ چیز از اخبار شما بر ما پوشیده و پنهان نیست.6
این حقیقت اثر تربیتی بزرگی دارد و شیعیان را به اصلاح کارهای خود وامیدارد و از این که در برابر حجت خدا و امام خوبیها به زشتیها و گناهان آلوده شوند، باز میدارد.
۵_ پناهگاه علمی و فکری
پیشوایان معصوم(علیهمالسلام) معلمان و مربیان اصلی جامعه هستند و مردم، همواره از سرچشمه زلال معارف ناب آن بزرگواران بهرهها بردهاند.
در زمان غیبت نیز، اگرچه دسترسی مستقیم و استفاده همه جانبه از محضر امام عصر(عج) ممکن نیست، ولی آن معدن علم الهی به راههای مختلف، گره از مشکلات علمی و فکری شیعیان باز میکند.
در نامهای که در غیبت صغری از جانب امام به اسحاق بن یعقوب آمده چنین آمدهاست:7
[اسحاق بن یعقوب] خداوند تو را هدایت کند و[در راه حق] ثابت بدارد، تو درباره کار برخی از خاندان وپسر عموهای ما که مرا انکار می کنند سؤال کرده ای. بدان که میان خداوند وکسی خویشاوندی وجود ندارد، هرکسی مرا انکار کند از من نیست وراهش همانند راه پسر نوح(ع) است. راه وروش عمویم جعفر وفرزندش مانند راه وروش برادران یوسف(ع) است.
بدان که نوشیدن آبجو حرام است .....
ما اموالتان را نمی پذیریم، مگر به خاطر این که پاک شوید، پس هر که خواست [آن رابه ما] برساند وهر که نخواست آن را جدا سازد. آن چه را خداوند به من داده بهتراز آن چیزی است که به شما داده است.
مسئله ظهور فرج نیز با خدای متعال است وتعیین کنندگان وقت ظهور دروغگویند. اماسخن کسی که گمان می کند امام حسین(ع) کشته نشده، کفر ودروغ وگمراهی است.در خصوص حوادثی هم که پیش می آید به راویان حدیث ما رجوع کنید، که آنان حجت من بر شما هستند ومن نیز حجت خدا بر آنان...... برای فرج من بسیار دعا کنید که همان، فرج شماست.
پس از غیبت صغری هم بارها علمای شیعه، مشکلات علمی و فکری خود را با امام خویش مطرح کرده و پاسخ آن را دریافت نمودهاند.
۶_دادرسی شیعیان و مردم
موعود بزرگ جهانیان و قبله آمال مسلمانان و محبوب دلهای شیعیان، همواره بر حال مردم نظر دارد. غیبت آن خورشید مهربانی، مانع از آن نیست که پرتو زندگی بخش و نشاط آفرین خود را بر جانهای مشتاق بتاباند و آنها را برخوان کرم و بزرگواری خویش، مهمان کند.
آن امام رئوف گاهی بر بالین بیمار حاضر شده و دست شفا بر سر او کشیده، پیوسته غمخوار و دلسوز شیعیان است.
زمانی هم به گمشدگان در بیابان عنایت فرموده و ماندگان در وادی تنهایی را راهنمایی کرده.
۷_ بهرهمندی از دعا و استغفار حضرت
یکی از برکات وجودی امام غایب، دعای آن حضرت برای سعادت مردم و به ویژه شیعیان و نیز درخواست آن بزرگوار برای آمرزش گناهان آنها است.
امام عصر(عج) در دعای خود میفرماید:8
وَ بِحَقِّ مَنْ دَعاکَ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ و به حق کسی که در خشکی و در تو را خواند،
صَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ درود فرست بر محمّد و خاندان محمّد.
وَ تَفَضَّلْ عَلیٰ فُقَراءِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ و عطا فرم بر تهیدستان از مردان و زنان با ایمان،
بِالْغَنی و أَلسَّعَة با ثروتمندی و گشاده دستی؛
این کلام نورانی و دلنشین، سبب دلگرمی شیعیان و دوستداران آن حضرت و نجات و رهایی آنها از یأس و نا امیدی است.
پی نوشت:
1- کافی،ج1،کتاب الحجه، باب ان الارض تخلو من الحجه، ح10، ص179.
2-مفاتیح الجنان، جامعه کبیره
3-احتجاج،ج2،ش 344، ص542.
4-مفتیح الجنان، دعای عدیله
5-سوره توبه،105
6-احتجاج ،ج2،ش359،ص598.
7- کمال الدین و تمام النعمه، ج2، باب45، ص235-286.
8-منتخب الاثر،فصل10،باب7، ش6، ص658.
نظر شما