تندمزاجی در روزه داری؟ این راهکارها شما را آرام می‌کند!

خبرگزاری بین المللی اهل بیت (ع) ابنا- روزه داری یکی از اعمال و مناسک عبادی مسلمانان و تمامی پیروان شرایع الهی در طول تاریخ ادیان توحیدی است.

در میان مناسک و رفتارهای دینی، روزه داری، تنها عملی است که ماهیتش، جز ترک برخی اعمال نیست؛ یعنی همین که فرد، کارهای خاصی را در محدوده زمانی معین انجام ندهد، روزه داری تحقق یافته است.

هر چند از لحاظ معنوی و سلوک جامع دینی، روزه داری، ظاهری دارد و باطنی و هر کدام از این دو وجهه، آداب و شرایطی، اما آنچه با افسوس، صورت غالب در سلوک عبادی مسلمانان مورد توجه و عنایت است، همان جنبه ظاهری و ترک خوردن و آشامیدن و لذت جنسی است.

یکی از فواید و منافع فرعی روزه داری که با خودداری از هر گونه خوردن و آشامیدن ارادی به دست می آید، پالایش، پاک سازی و نوسازی در سیستم متابولیک بدن است که سلامتی اندام های بدن، بویژه اندام های حیاتی بدن را به دنبال دارد.

نیاز مغز به مواد قندی
مغز که توده به هم فشرده ای از چربی است، تنها با مصرف کلوگز، قادر به فعالیت است؛ یعنی غذای اصلی و یگانه مغز، قند ساده است، در هنگام روزه داری به طور طبیعی قند خون کاهش می یابد و کارکردهای مغزی تا اندازه ای دچار رکود می شود.

هر چه طول دوره کاهش قند در خون طولانی تر می شود، دسترسی مغز به گلوکز کمتر می شود و ممکن است حالات ناخوشایندی در روان فرد ایجاد شود. این وضعیت، هنگامی که با شرایط و عوامل دیگری همراه شود، شدت بیشتری می یابد.

عواملی مانند: عادات غذایی نادرست، استرس های محیطی، تنش های میان فردی و زمینه‌های شخصیتی فرد برای پرخاشگری و عصبانیت. بنابراین عصبانیت، بی حوصلگی، تندمزاجی و احیاناً پرخاشگری در افراد روزه دار در ساعات پایانی روز امری طبیعی است.

و باید با تمهید شرایطی از شدت و فراوانی آن کاسته شود. در اینجا به پاره ای از راهکارهای لازم برای جلوگیری از این مسئله ناخوشایند اشاره می شود:

تصحیح عادت های غذایی نادرست در طول سال
متاسفانه در فرهنگ رفتار غذایی ما ایرانی ها، استفاده مفرط از شیرینی ها بخصوص شیرینی های غیرطبیعی و صنعتی بسیار فراوان است.

وقتی در شبانه روز حجم زیادی از مواد قندی (خصوصاً قندهای ساده) را وارد بدن می کنیم، بدن ما کم کم نه تنها به این مقدار از شیرینی معتاد شده، بلکه روز به روز طالب قند بیشتری می شود.

این رفتار غلط غذایی موجب می شود که اگر به خاطر موانعی از جمله روزه داری، قند مطلوب بدن کاهش یابد، واکنش هایی از قبیل بی حالی، بی حوصلگی، خستگی، عصبانیت و پرخاشگری بیشتر پدید آید.

بنابراین افراد باید عادت های غذایی زیانبار و نادرست خود را اصلاح کند تا در هنگام روزه داری، دچار عوارض کاهش قند خون نشوند.

قندهای ساده کمتر بخورید
استفاده از قندهای ترکیبی و طبیعی در هنگام افطار و سحر به جای قندهای ساده و غیرطبیعی. عسل، خرما، نان، برنج، میوه ها و مغزها بهترین منابع قندهای ترکیبی اند که فرایند جذب و سوختن آن ها در بدن با کندی بیشتری صورت گرفته و به تدریج وارد چرخه متابولیک بدن می شوند و کمک می کنند که بدن و سیستم عصبی با کمبود قند مواجه نشود.

دور بودن از عوامل استرس زا
مانند: ماندن در ترافیک سنگین، قرار گرفتن در زیر آفتاب، هوای گرم، سروصدای بیش از حد، کار زیاد، ارتباط های تنش زا و در مقابل، استراحت بیشتر بخصوص در ساعات پایانی روز توصیه می شود.

توجه به جنبه های معنوی و اخلاقی روزه داری و برنامه ریزی عبادی در طول شبانه روز، به آرامش بیشتر فرد کمک می کند. وقتی افراد، فارغ از حکمت ها و اهداف معنوی نهفته در روزه داری، صرفاً به روزه به عنوان ترک اجباری خوردنی ها و نوشیدنی های مورد علاقه نفس، نگاه می کنند، تحمل چنین محرومیت هایی سخت تر و دشوارتر می شود.

و قرار گرفتن در حالت تعارض میان اجباری که از سوی دین وضع شده و رغبت شدیدی که بدن به خوردن و نوشیدن دارد، فرد را مستعد پرخاشگری و خشونت می کند.

بنابراین آمادگی فکری، انگیزشی و برنامه ریزی رفتاری لازم جهت بهره برداری از فرصت معنوی و اخلاقی ماه مبارک رمضان، نه تنها به آرام سازی روزه دار کمک می کند، بلکه در رسیدن به ثبات و ریشه دار شدن صفات نیک و خصلت های ستوده الهی در شخصیت او مدد می رساند.

پرهیز از پرخوری هنگام سحر
عصبانیت و تحریک پذیری برخی از افراد به هنگام روزه داری به علت پرخوری آن ها به هنگام سحر است که بدن را در طول روز برای جذب آب، فعال و تشنگی را تشدید می کند، بنابراین توجه به تنظیم مقدار غذای دریافتی در زمان سحر و افطار و پرهیز از پرخوری لازم است.

حتما سحری بخورید
گاهی برخی از افراد ممکن است در طول روز دچار حالات ناخوشایندی مثل گُر گرفتگی شوند. علت این امر این است که هورمون انسولین و قندخون روزه دار کم و تجزیه چربی ها بیشتر می شود.

افرادی که قبل از افطار دچار گُر گرفتگی می شوند، باید سوخت و ساز و متابولیسم چربی خود را بررسی کنند؛ شاید یکی از علت های این مسأله، نخوردن سحری باشد.

منبع:
روزنامه کیهان، شماره 21099 به تاریخ 14/4/94، صفحه 6 (معارف)