به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) - ابنا - ظهور دولت آل‌بویه را باید از ثمرات حضور علویان در طبرستان - مازندران امروزی – دانست. عمادالدوله بنیانگذار آل‌بویه خود از اهالی منطقه شیعه‌نشین دیلم بود. اگرچه تا قبل از آغاز حکومت نشانه‌ای از شیعه بودن این خاندان در دسترس نیست، اما زندگی در مناطق شیعی، می‌تواند نشانه‌ای بر شیعه بودن آنان باشد. در کنار این نشان تاریخی باید از تلاش‌های آنان برای گسترش تشیع در قلمرو خویش نیز نشانه‌ای برای شیعی بودن خاندان آل‌بویه یافت.
این نکته نیز گفتنی است که آل‌بویه در کنار رفتارهای سیاسی خود در تعامل با دیگر مذاهب اسلامی در میان برخی از اسناد شیعه دوازده امامی یا زیدی شناخته می‌شدند، اگر چه نمی‌توان منکر نقش آنان در گسترش تشیع در این شهر شد. رکن‌الدوله ـ برادر عماد ـ ری را مرکز حکومت خویش قرار داد، استقرار ۸۰ ساله آل‌بویه در ری این شهر را مهمترین مرکز اقتدار سیاسی و از بزرگترین مراکز فرهنگی ایران قرار داد.
صاحب بن عباد وزیر مقتدر و شیعه خاندان آل‌بویه در همین دوران نقش فراوانی در توسعه تشیع در ری داشت. وجود این وزیر دانشمند گروهی از عالمان شیعه را در ری ماندگار کرد.
در همین دوران در کتابخانه‌ها و مدارس زیادی در ری تاسیس شد که به عنوان نمونه می‌توان به کتابخانه صاحبی - متعلق به صاحب بن عباد - اشاره کرد که تنها فهرست کتاب‌های آن در ده جلد تدوین شده بود. در کنار این مراکز فرهنگی و دینی، نسلی از عالمان فعالیت علمی این شهر را هدایت می‌کردند، از جمله این عالمان می‌توان به ابوسعد آبی - از شاگردان شیخ صدوق – اشاره کرد. وی مولف کتاب «نثر الدر» است که برای اولین بار در تاریخ اسلام فهرست موضوعی آیات قرآن در این کتاب تدوین شده است.
برجسته‌ترین خاندان علمی در این دوران را باید خاندان «بابویه» دانست. علی ابن حسین بن موسی بن بابویه – پدر شیخ صدوق – اگر چه خود ساکن قم بود، اما به ری رفت و آمد داشت و فرزند دانشمندش - ابن بابویه - که از برجسته‌ترین عالمان شیعی است در ری ساکن شد.
نزدیکی میان خاندان سیاسی آل‌بویه و خاندان دانشمند ابن‌بابویه به حدی بود که شیخ صدوق کتاب «عیون اخبار الرضا(ع)» خود را به صاحب بن عباد وزیر مقتدر آل‌بویه اهدا کرد و در مقدمه این اثر، صاحب را فردی علاقمند به اهل بیت(ع)، معتقد به وجوب اطاعت آنان، متمسک به ولایتشان و احسان‌کننده به شیعیان معرفی کرده است. اگر چه خاندان آل‌بویه تا قرن پنجم در ری حکومت داشت و بعد از غلبه سلطان غزنوی، شیعه در ری تحت فشار قرار گرفت، اما نفوذ فرهنگی عالمان شیعه مانند خاندان بابویه به میزانی بود که تا نزدیک به ۱۰۰ سال بعد عالمان شناخته شده‌ای از این خاندان در ری ساکن بودند.
در بخش سوم این نوشته، حضور شیعه در مناطق حومه ری بررسی می‌شود.
منابع:
کتاب: ری باستان، دکتر حسین کریمان
کتاب: تاریخ تشیع در ایران ، از آغاز تا قرن دهم هجری، رسول جعفریان
کتاب: تاریخ آل‌بویه، علی اصغر فقیهی
سید علی اصغر حسینی/ ابنا
.................
پایان پیام
نظر شما