خبرگزاری بین المللی اهل بیت (ع) ابنا- در قرآن به بلامانع بودن استفاده از زینت تصریح و به زینت کردن هنگام عبادت توصیه شده است، کما اینکه به جلال و شکوه تجمل آمیز و آراستگی برخی پیامبران نیز اشاره شده است.
تجمل در سیره اهل بیت (ع)
سیره پیامبر اکرم و ائمه (ع) نیز مؤید این است که تجمل به خودی خود ناپسند نیست و حتی ممدوح است.
درباره پیامبر اکرم نقل کرده اند که همیشه عطر می زد، به طوری که از بوی خوشش شناخته می شد و در سفر ، شانه و آیینه و روغن برای موی سر و مسواک و سرمه به همراه داشت، انگشتر نقره به دست می کرد و عبای خز و لباس های نقشدار و زیبا می پوشید.
از امام صادق (ع) نقل شده است که خداوند تجمل را و این که انسان خود را زیبا نشان دهد، دوست دارد و زندگی نکبت بار و آشفته را دشمن می دارد، زیرا خداوند وقتی به بنده اش نعمتی عطا می کند، دوست دارد که اثر آن را در زندگی او ببیند.
امام صادق درباره چگونگی تجمل، به لباس پاکیزه و بوی خوش و خانه زیبا و تمیز اشاره کرده اند. همچنین وقتی شخصی از ایشان درباره کسی پرسید که لباس های فاخر زیادی دارد و خود را با آن ها می‌آراید (یتجمّلُ بِها)، حضرت او را مسرف ندانست و آیه ۷ سوره طلاق را تلاوت فرمود.
ائمه (ع) در هنگام عبادت زینت می کرده اند و لباس های خوب می پوشیده اند.
توصیه های ائمه به تجمل
توصیه های ائمه معصومین به تجمل در کتب روایی، تحت عناوین مختلفی نظیر «الزّیّ و التجمل»، «اظهار التجمل و کراهة التَّباؤس»، «التجمل و اظهار النعمة» و نیز «التّطیّب و التنظیف» و «الطهارة» آمده است.
در احادیث آمده است که تجمل، حزن و اندوه را از بین می برد و سبب ذلت دشمن و قطع طمع از مسلمانان می شود.
تأکید بر تجمل
به تجمل در موارد و مواقعی توصیه و تأکید شده است، از جمله تجمل زن و شوهر برای یکدیگر، تجمل در وقت عبادت بجز زمان حج که باید بدون تشریفات بود، تجمل برای برادر دینی خود و تجمل در مقابل دشمنان.
نهی از تجمل
تجمل در همه وقت و همه حال پسندیده نیست و در موارد خاصی از آن نهی شده است، از جمله تجمل از راه حرام، تجمل نامتناسب و ناهماهنگ با وضع اجتماعی و اقتصادی زمان، تجملی که سبب شهرت شود، تجملی که منجر به اسراف گردد، تجمل هنگام مصیبت، تجملی که سبب تشبه مردان به زنان یا برعکس و نیز تشبه به کفار شود و تجملی که متناسب وضع مالی شخص نباشد.
در آیاتی از قرآن کریم به مبارزات انبیاء (ع) با اشراف و تجمل اشاره شده است.
امام خمینی فرستادگان خداوند را مبارزان با اشراف و تجمل و ثروتمندان می نامید و خاستگاه اسلام را از میان ضعفا می دانست و معتقد بود هیچکدام از پیامبران (ع) جزو طبقه اشراف و تجمل گرایی نبوده اند و از اشراف طرفداری نمی کردند.
ایشان مقابله حضرت ابراهیم با نمرود و شکستن بت ها که مظهر اشرافیت و تجمل بودند و نیز مقابله حضرت موسی با فرعون را مقابله با اشرافیت می دانست.
امام خمینی خاطرنشان کرده است که پیامبر اکرم (ص) با اینکه متعلق به خاندان قریش بود با مردم فقیر روزگار گذراند و به دلیل آزار و اذیت اشراف مدتی را در کوهستان زندگی کرد. ایشان بخش اعظمی از جنگ های پیامبر (ص) را مبارزه با اشرافیت، تجمل گرایی و ثروتمندان و کمک به فقرا می دانست.
به باور امام خمینی نبرد پیامبر اکرم (ص) با اشرافیت و تجمل گرایی درون مرزهای عربستان محدود نبود و با ارسال نامه هایی به پادشاه روم، ایران و مصر به مقابله با ظلم و تجمل گرایی در سرزمین های دیگر پرداخت.
از این رو ایشان بارها بر ساده زیستی پیامبر (ص) و امیرالمؤمنین تاکید کرده و نمونه هایی از آن را بازگو کرده است.
امام خمینی حکومت های پادشاهی ایران در طول تاریخ به ویژه حکومت پهلوی و صدراعظم ها را نمونه های حکومت ها و اشخاص اشرافی و تجمل گرا می دانست. ایشان برگزاری جشن های شاهنشاهی و هزینه های سنگین دربار را نشانه های اشرافیت در آن دوران می شمرد و معتقد بود رجال پهلوی اطلاعی از اوضاع مردم نداشتند و به آنان توجه نمی کردند و در هر کاری، منفعت خود را در نظر می گرفتند.
به عقیده ایشان اگر به روستایی هم رسیدگی ظاهری می شد از آن جهت بود که اشراف مالک آن منطقه بودند. تمایل به تجمل گرایی و ثروت اندوزی، ساخت دربار باشکوه، عدم توجه به امور عامه، جلوگیری از حضور و مشارکت عموم مردم در امور سیاسی و خودکامگی را می توان از اصول جدا نشدنی حکومت های تجمل گرا و اشرافی دانست.
منابع
1- قرآن کریم
2- ابن سعد، الطبقات الکبری
3- محمد بن اسماعیل بخاری جعفی، صحیح البخاری
4- حرّ عاملی، وسائل الشیعه
5- محمد بن شاه مرتضی فیض کاشانی، تفسیر الصافی
6- کلینی، اصول الکافی
7- مجلسی، بحارالانوار
نظر شما